महाभारतम्-01-आदिपर्व-107
| ← आदिपर्व-106 | महाभारतम् प्रथमपर्व महाभारतम्-01-आदिपर्व-107 वेदव्यासः |
आदिपर्व-108 → |
शान्तनुभीष्मयोश्चरितम्।। 1 ।।
शान्तनोः पुनर्गङ्गादर्शनं तया सह संवादश्च।। 2 ।।
गङ्गादत्तेन भीष्मेण सह शान्तनोः स्वपुरप्रवेशः।। 3 ।।
भीष्मस्य यौवराज्येभिषेकः।। 4 ।।
शान्तनुभावं ज्ञात्वा दाशाशयानुसारेण प्रतिज्ञापूर्वकं भीष्मेण दाशकन्यानयनम्।। 5 ।।
तुष्टेन शान्तनुना भीष्माय स्वच्छन्दमरणवरदानम्।। 6 ।।
|
स राजा शान्तनुर्धीमान्देवराजर्षिसत्कृतः। धर्मात्मा सर्वलोकेषु सत्यवागिति विश्रुतः।। | 1-107-1a 1-107-1b |
|
शान्तनोः कीर्तयिष्यामि सर्वानेव गुणानहम्। दमो दानं क्षमा बुद्धिर्ह्रीर्धृतिस्तेज उत्तमम्। नित्यान्यासन्महासत्वे शान्तनौ पुरुषर्षभे।। | 1-107-2a 1-107-2b 1-107-2c |
|
एवं स गुणसंपन्नो धर्मार्थकुशलो नृपः। आसीद्भरतवंशस्य गोप्ता सर्वजनस्य च।। | 1-107-3a 1-107-3b |
|
कम्बुग्रीवः पृथुव्यंसो मत्तवारणविक्रमः। अन्वितः परिपूर्णार्थैः सर्वैर्नृपतिलक्षणैः।। | 1-107-4a 1-107-4b |
|
तस्य कीर्तिमतो वृत्तमवेक्ष्य सततं नराः। धर्म एव परः कामादर्थाच्चेति व्यवस्थितः।। | 1-107-5a 1-107-5b |
|
एवमासीन्महासत्वः शान्तनुर्भरतर्षभ। न चास्य सदृशः कश्चिद्धर्मतः पार्थिवोऽभवत्।। | 1-107-6a 1-107-6b |
|
वर्तमानं हि धर्मेषु सर्वधर्मभृतां वरम्। तं महीपा महीपालं राजराज्येऽभ्यषेचयन्।। | 1-107-7a 1-107-7b |
|
वीतशोकभयाबाधाः सुखस्वप्ननिबोधनाः। पतिं भारतगोप्तारं समपद्यन्त भूमिपाः।। | 1-107-8a 1-107-8b |
|
तेन कीर्तिमता शिष्टाः शक्रप्रतिमतेजसा। यज्ञदानक्रियाशीलाः समपद्यन्त भूमिपाः।। | 1-107-9a 1-107-9b |
|
शान्तनुप्रमुखैर्गुप्ते लोके नृपतिभिस्तदा। नियमात्सर्ववर्णानां धर्मोत्तरमवर्तत।। | 1-107-10a 1-107-10b |
|
ब्रह्म पर्यचरत्क्षत्रं विशः क्षत्रमनुव्रताः। ब्रह्मक्षत्रानुरक्ताश्च शूद्राः पर्यचरन्विशः।। | 1-107-11a 1-107-11b |
|
स हास्तिनपुरे रम्ये कुरूणां पुटभेदने। वसन्सागरपर्यन्तामन्वशासद्वसुन्धराम्।। | 1-107-12a 1-107-12b |
|
स देवराजसदृशो धर्मज्ञः सत्यवागृजुः। दानधर्मतपोयोगाच्छ्रिया परमया युतः।। | 1-107-13a 1-107-13b |
|
अरागद्वेषसंयुक्तः सोमवत्प्रियदर्शनः।। तेजसा सूर्यकल्पोऽभूद्वायुवेगसमो जवे। अन्तकप्रतिमः कोपे क्षमया पृथिवीसमः।। | 1-107-14a 1-107-14b 1-107-14c |
|
वधः पशुवराहाणां तथैव मृगपक्षिणाम्। शान्तनौ पृथिवीपाले नावर्तत तथा नृप।। | 1-107-15a 1-107-15b |
|
ब्रह्मधर्मोत्तरे राज्ये शान्तनुर्विनयात्मवान्। समं शशास भूतानि कामरागविवर्जितः।। | 1-107-16a 1-107-16b |
|
`चकोरनेत्रस्ताम्रास्यः सिंहर्षभगतिर्युवा। गुणैरनुपमैर्युक्तः समस्तैराभिगामिकैः। गम्भीरः सत्वसंपन्नः पूर्णचन्द्रनिभाननः।।' | 1-107-17a 1-107-17b 1-107-17c |
|
देवर्षिपितृयज्ञार्थमारभ्यन्त तदा क्रियाः। न चाधर्मेण केषांचित्प्राणिनामभवद्वधः।। | 1-107-18a 1-107-18b |
|
असुखानामनाथानां तिर्यग्योनिषु वर्तताम्। स एव राजा सर्वेषां भूतानामभवत्पिता।। | 1-107-19a 1-107-19b |
|
तस्मिन्कुरुपतिश्रेष्ठे राजराजेश्वरे सति। श्रिता वागभवत्सत्यं दानधर्माश्रितं मनः।। | 1-107-20a 1-107-20b |
|
`यज्ञार्थं पशवः सृष्टाः संतानार्थं च मैथुनम्।' स समाः षोडशाष्टौ च चतस्रोऽष्टौ तथाऽपराः। रतिमप्राप्नुवन्स्त्रीषु बभूव वनगोचरः।। | 1-107-21a 1-107-21b 1-107-21c |
|
तथारूपस्तथाचारस्तथावृत्तस्तथाश्रुतः। गाङ्गेयस्तस्य पुत्रोऽभून्नाम्ना देवव्रतो वसुः।। | 1-107-22a 1-107-22b |
|
सर्वास्त्रेषु स निष्णातः पार्थिवेष्वितरेषु च। महाबलो महासत्वो महावीर्यो महारथः।। | 1-107-23a 1-107-23b |
|
स कदाचिन्मृगं विद्ध्वा गङ्गामनुसरन्नदीम्। भागीरथीमल्पजलां शान्तनुर्दृष्टवान्नृपः।। | 1-107-24a 1-107-24b |
|
तां दृष्ट्वा चिन्तयामास शान्तनुः पुरुषर्षभः। स्यन्दते किं न्वियं नाद्य सरिच्छ्रेष्ठा यथा पुरा।। | 1-107-25a 1-107-25b |
|
ततो निमित्तमन्विच्छन्ददर्श स महामनाः। कुमारं रूपसंपन्नं बृहन्तं चारुदर्शनम्।। | 1-107-26a 1-107-26b |
|
दिव्यमस्त्रं विकुर्वाणं यथा देवं पुरन्दरम्। कृत्स्नां गङ्गां समावृत्य शरैस्तीक्ष्णैरवस्थितम्।। | 1-107-27a 1-107-27b |
|
तां शरैराचितां दृष्ट्वा नदीं गङ्गां तदन्तिके। अभवद्विस्मितो राजा दृष्ट्वा कर्मातिमानुषम्।। | 1-107-28a 1-107-28b |
|
जातमात्रं पुरा दृष्टं तं पुत्रं शान्तनुस्तदा। नोपलेभे स्मृतिं धीमानभिज्ञातुं तमात्मजम्।। | 1-107-29a 1-107-29b |
|
स तु तं पितरं दृष्ट्वा मोहयामास मायया। संमोह्य तु ततः क्षिप्रं तत्रैवान्तरधीयत।। | 1-107-30a 1-107-30b |
|
तदद्बुतं ततो दृष्ट्वा तत्र राजा स शान्तनुः। सङ्कमानः सुतं गङ्गामब्रवीद्दर्शयेति ह।। | 1-107-31a 1-107-31b |
|
दर्शयामास तं गङ्गा बिभ्रती रूपमुत्तमम्। गृहीत्वा दक्षिणे पाणौ तं कुमारमलङ्कृतम्।। | 1-107-32a 1-107-32b |
|
अलङ्कृतामाभरणैर्विरजोम्बरधारिणीम्। दृष्टपूर्वामपि स तां नाभ्यजानात्स शान्तनुः।। | 1-107-33a 1-107-33b |
| गङ्गोवाच। | 1-107-34x |
|
यं पुत्रमष्टमं राजंस्त्वं पुरा मय्यविन्दथाः। स चायं पुरुषव्याघ्र सर्वास्त्रविदनुत्तमः।। | 1-107-34a 1-107-34b |
|
गृहाणेमं महाराज मया संवर्धितं सुतम्। आदाय पुरुषव्याघ्र नयस्वैनं गृहं विभो।। | 1-107-35a 1-107-35b |
|
वेदानधिजगे साङ्गान्वसिष्ठादेष वीर्यवान्। कृतास्त्रः परमेष्वासो देवराजसमो युधि।। | 1-107-36a 1-107-36b |
|
सुराणां संमतो नित्यमसुराणां च भारत। उशा वेद यच्छास्त्रमयं तद्वेद सर्वशः।। | 1-107-37a 1-107-37b |
|
तथैवाङ्गिरसः पुत्रः सुरसुरनमस्कृतः। यद्वेद शास्त्रं तच्चापि कृत्स्नमस्मिन्प्रतिष्ठितम्।। | 1-107-38a 1-107-38b |
|
तव पुत्रे महाबाहौ साङ्गोपाङ्गं महात्मनि। ऋषिः परैरनाधृष्यो जामदग्न्यः प्रतापवान्।। | 1-107-39a 1-107-39b |
|
यदस्त्रं वेद राभश्च तदेतस्मिन्प्रतिष्ठितम्। महेष्वासमिमं राजन्राजधर्मार्थकोविदम्।। | 1-107-40a 1-107-40b |
| मया दत्तं निजं पुत्रं वीरं वीर गृहं नय। | 1-107-41a |
| वैशंपायन उवाच। | 1-107-41x |
|
`इत्युक्त्वा सा महाभागा तत्रैवान्तरधीयत।' तयैवं समनुज्ञातः पुत्रमादाय शान्तनुः।। | 1-107-41b 1-107-41c |
|
भ्राजमानं यथाऽदित्यमाययौ स्वपुरं प्रति। पौरवस्तु पुरीं गत्वा पुरन्दरपुरोपमाम्।। | 1-107-42a 1-107-42b |
|
सर्वकामसमृद्धार्थं मेने सोत्मानमात्मना। पौरवेषु ततः पुत्रं राज्यार्थमभयप्रदम्।। | 1-107-43a 1-107-43b |
|
गुणवन्तं महात्मानं यौवराज्येऽभ्यषेचयत्। पौरवाञ्शान्तनोः पुत्रः पितरं च महायशाः।। | 1-107-44a 1-107-44b |
|
राष्ट्रं च रञ्जयामास वृत्तेन भरतर्षभ। स तथा सह पुत्रेण रममाणो महीपतिः।। | 1-107-45a 1-107-45b |
|
वर्तयामास वर्षाणि चत्वार्यमितविक्रमः। स कदाचिद्वनं यातो यमुनामभितो नदीम्।। | 1-107-46a 1-107-46b |
|
महीपतिरनिर्देश्यमाजिघ्रद्गन्धमुत्तमम्। तस्य प्रभवमन्विच्छन्विचचार समन्ततः।। | 1-107-47a 1-107-47b |
|
स ददर्श तदा कन्यां दाशानां देवरूपिणीम्। तामपृच्छत्स दृष्ट्वैव कन्यामसितलोचनाम्।। | 1-107-48a 1-107-48b |
|
कस्य त्वमसि का चासि किं च भीरु चिकीर्षसि। साऽब्रवीद्दाशकन्याऽस्मि धर्मार्थं वाहये तरिम्।। | 1-107-49a 1-107-49b |
|
पितुर्नियोगाद्भद्रं ते दाशराज्ञो महात्मनः। रूपमाधुर्यगन्धैस्तां संयुक्तां देवरूपिणीम्।। | 1-107-50a 1-107-50b |
|
समीक्ष्य राजा दाशेयीं कामयामास शान्तनुः। स गत्वा पितरं तस्या वरयामास तां तदा।। | 1-107-51a 1-107-51b |
|
पर्यपृच्छत्ततस्तस्याः पितरं सोत्मकारणात्। स च तं प्रत्युवाचेदं दाशराजो महीपतिम्।। | 1-107-52a 1-107-52b |
|
जातमात्रैव मे देया वराय वरवर्णिनी। हृदि कामस्तु मे कश्चित्तं निबोध जनेश्वर।। | 1-107-53a 1-107-53b |
|
यदीमां धर्मपत्नीं त्वं मत्तः प्रार्थयसेऽनघ। सत्यवागसि सत्येन समयं कुरु मे ततः।। | 1-107-54a 1-107-54b |
|
समयेन प्रदद्यां ते कन्यामहमिमां नृप। न हि मे त्वत्समः कश्चिद्वरो जातु भविष्यति।। | 1-107-55a 1-107-55b |
| शान्तनुरुवाच। | 1-107-56x |
|
श्रुत्वा तव वरं दाश व्यवस्येयमहं तव। दातव्यं चेत्प्रदास्यामि न त्वदेयं कथंचन।। | 1-107-56a 1-107-56b |
| दाश उवाच। | 1-107-57x |
|
अस्यां जायेत यः पुत्रः स राजा पृथिवीपते। त्वदूर्ध्वमभिषेक्तव्यो नान्यः कश्चन पार्थिव।। | 1-107-57a 1-107-57b |
| वैशंपायन उवाच। | 1-107-58x |
|
नाकामयत तं दातुं वरं दाशाय शान्तनुः। शरीरजेन तीव्रेण दह्यमानोऽपि भारत।। | 1-107-58a 1-107-58b |
|
स चिन्तयन्नेव तदा दाशकन्यां महीपतिः। प्रत्ययाद्धास्तिनपुरं कामोपहतचेतनः।। | 1-107-59a 1-107-59b |
|
ततः कदाचिच्छोचन्तं शान्तनुं ध्यानमास्थितम्। पुत्रो देवव्रतोऽभ्येत्य पितरं वाक्यमब्रवीत्।। | 1-107-60a 1-107-60b |
|
सर्वतो भवतः क्षेमं विधेयाः सर्वपार्थिवाः। तत्किमर्थमिहाभीक्ष्णं परिशोचसि दुःखितः।। | 1-107-61a 1-107-61b |
|
ध्यायन्निव च मां राजन्नाभिभाषसि किंचन। न चाश्वेन विनिर्यासि विवर्णो हरिणः कृशः।। | 1-107-62a 1-107-62b |
| व्याधिमिच्छामि ते ज्ञातुं प्रतिकुर्यां हि तत्र वै। | 1-107-63a |
| `वैशंपायन उवाच। | 1-107-63x |
| स तं काममवाच्यं वै दाशकन्यां प्रतीदृशम्।। | 1-107-63b |
|
विवर्तुं नाशकत्तस्मै पिता पुत्रस्य शान्तनुः।' एवमुक्तः स पुत्रेण शान्तनुः प्रत्यभाषत।। | 1-107-64a 1-107-64b |
|
असंशयं ध्यानपरो यथा वत्स तथा शृणु। अपत्यं नस्त्वमेवैकः कुले महति भारत।। | 1-107-65a 1-107-65b |
|
शस्त्रनित्यश्च सततं पौरुषे पर्यवस्थितः। अनित्यतां च लोकानामनुशोचामि पुत्रक।। | 1-107-66a 1-107-66b |
|
कथंचित्तव गाङ्गेय विपत्तौ नास्ति नः कुलम्। असंशयं त्वमेवैकः शतादपि वरः सुतः।। | 1-107-67a 1-107-67b |
|
न चाप्यहं वृथा भूयो दारान्कर्तुमिहोत्सहे। संतानस्याविनाशाय कामये भद्रमस्तु ते।। | 1-107-68a 1-107-68b |
|
अनपत्यतैकपुत्रत्वमित्याहुर्धर्मवादिनः। `चक्षुरेकं च पुत्रश्च अस्ति नास्ति च भारत। चक्षुर्नाशे तनोर्नाशः पुत्रनाशे कुलक्षयः।।' | 1-107-69a 1-107-69b 1-107-69c |
|
अग्निहोत्रं त्रयी विद्या यज्ञाश्च सहदक्षिणाः। सर्वाण्येतान्यपत्यस्य कलां नार्हन्ति षोडशीम्।। | 1-107-70a 1-107-70b |
|
एवमेतन्मनुष्येषु तच्च सर्वं प्रजास्विति। यदपत्यं महाप्राज्ञ तत्र मे नास्ति संशयः।। | 1-107-71a 1-107-71b |
|
`अपत्येनानृणो लोके पितॄणां नास्ति संशयः।' एषा त्रयी पुराणानां देवतानां च शाश्वती।। | 1-107-72a 1-107-72b |
| `अपत्यं कर्म विद्या च त्रीणि ज्योतींषि भारत।।' | 1-107-73a |
|
त्वं च शूरः सदाऽमर्षी शस्त्रनित्यश्च भारत। नान्यत्र युद्धात्तस्मात्ते निधनं विद्यते क्वचित्।। | 1-107-74a 1-107-74b |
|
सोऽस्मि संशयमापन्नस्त्वयि शान्ते कथं भवेत्। इति ते कारणं तात दुःखस्योक्तमशेषतः।। | 1-107-75a 1-107-75b |
| वैशंपायन उवाच। | 1-107-76x |
|
ततस्तत्कारणं राज्ञो ज्ञात्वा सर्वमशेषतः। देवव्रतो महाबुद्धिः प्रज्ञया चान्वचिन्तयत्।। | 1-107-76a 1-107-76b |
|
अपत्यफलसंयुक्तमेतच्छ्रुत्वा पितुर्वचः। सूतं भूयोऽपि संतप्त आह्वयामास वै पितुः।। | 1-107-77a 1-107-77b |
|
सूतस्तु कुरुमुख्यस्य उपयातस्तदाज्ञया। तमुवाच महाप्राज्ञो भीष्मो वै सारथिं पितुः।। | 1-107-78a 1-107-78b |
|
त्वं सारथे पितुर्मह्यं सखासि रथधूर्गतः। अपि जानासि यदि वै कस्यां भावो नृपस्य तु।। | 1-107-79a 1-107-79b |
| तदाचक्ष्व भवान्पृष्टः करिष्ये न तदन्यथा। | 1-107-80a |
| सूत उवाच। | 1-107-80x |
| दाशकन्या कुरुश्रेष्ठ तत्र भावः पितुर्गतः।। | 1-107-80b |
|
वृतः स नरदेवेन तदा वचनमब्रवीत्। योऽस्यां पुमान्भवेज्जातः स राजा त्वदनन्तरम्।। | 1-107-81a 1-107-81b |
|
नाकामयत तं दातुं पिता तव वरं तदा। स चापि निश्चयस्तस्य न च दद्यां ततोऽन्यथा।। | 1-107-82a 1-107-82b |
| एतत्ते कथितं वीर कुरुष्व यदनन्तरम्। | 1-107-83a |
| वैशंपायन उवाच। | 1-107-83x |
|
ततः स पितुराज्ञाय मतं सम्यगवेक्ष्य च। ज्ञात्वा च मानसं पुत्रः प्रययौ यमुनां प्रति।। | 1-107-83b 1-107-83c |
|
क्षत्रियैः सह धर्मात्मा पुराणैर्धर्मचारिभिः। उच्चैश्श्रवसमागम्य कन्यां वव्रे पितुः स्वयम्'।। | 1-107-84a 1-107-84b |
|
तं दाशः प्रतिजग्राह विधिवत्प्रतिपूज्य च। अब्रवीच्चैनमासीनं राजसंसदि भारत।। | 1-107-85a 1-107-85b |
|
`राज्यशुल्का प्रदातव्या कन्येयं याचतां वर। अपत्यं यद्भवेदस्याः स राजाऽस्तु पितुः परम्।।' | 1-107-86a 1-107-86b |
|
त्वमेवात्र महाबाहो शान्तनोर्वंशवर्धनः। पुत्रः शस्त्रभृतां श्रेष्ठः किं नु वक्ष्यामि ते वचः।। | 1-107-87a 1-107-87b |
|
`कुमारिकायाः शुल्कार्थं किंचिद्वक्ष्यामि भारत।' कोहि संबन्धखं श्लाघ्यमीप्सितं यौनमीदृशम्। अतिक्रामन्न तप्येत साक्षादपि शतक्रतुः।। | 1-107-88a 1-107-88b 1-107-88c |
|
अपत्यं चैतदार्यस्य यो युष्माकं समो गुणैः। यस्य शुक्रात्सत्यवती संभूता वरवर्णिनी।। | 1-107-89a 1-107-89b |
|
तेन मे बहुशस्तात पिता ते परिकीर्तितः। अर्हः सत्यवतीं वोढुं धर्मज्ञः स नराधिपः।। | 1-107-90a 1-107-90b |
|
`इयं सत्यवती देवी पितरं तेऽब्रवीत्तथा। अर्थितश्चापिराजर्षिः प्रत्याख्यातः पुरा मया'।। | 1-107-91a 1-107-91b |
|
कन्यापितृत्वात्किंचित्तु वक्ष्यामि त्वां नराधिप। बलवत्सपत्नतामत्र दोषं पश्यामि केवलम्।। | 1-107-92a 1-107-92b |
|
`भूयांसं त्वयि पश्यामि तद्दोषमपराजित।' यस्य हि त्वं सपत्नः स्या गन्धर्वस्यासुरस्य वा।। | 1-107-93a 1-107-93b |
|
न स जातु चिरं जीवेत्त्वयि क्रुद्धे परन्तप। एतावानत्र दोषो हि नान्यः कश्चन पार्थिव।। | 1-107-94a 1-107-94b |
| एतज्जानीहि भद्रं ते दानादाने परन्तप।। | 1-107-95a |
| वैशंपायन उवाच। | 1-107-96x |
|
एवमुक्तस्तु गाङ्गेयस्तद्युक्तं प्रत्यभाषत। शृण्वतां भूमिपालानां पितुरर्थाय भारत।। | 1-107-96a 1-107-96b |
|
`इदं वचनमाधत्स्व नास्ति वक्तास्य मत्समः। अन्यो जातो न जनिता न च कश्चन संप्रति'।। | 1-107-97a 1-107-97b |
|
एवमेतत्करिष्यामि यथा त्वमनुभाषसे। योऽस्यां जनिष्यते पुत्रः स नो राजा भविष्यति।। | 1-107-98a 1-107-98b |
|
इत्युक्तः पुनरेव स्म तं दाशः प्रत्यभाषत। चिकीर्षुर्दुष्करं कर्म राज्यार्थे भरतर्षभ।। | 1-107-99a 1-107-99b |
|
त्वमेव नाथः संप्राप्तः शान्तनोरमितद्युते। कन्यायाश्चैव धर्मात्मन्प्रभुर्दानाय चेश्वरः।। | 1-107-100a 1-107-100b |
|
इदं तु वचनं सौम्य कार्यं चैव निबोध मे। कौमारिकाणां शीलेन वक्ष्याम्यहमरिन्दम।। | 1-107-101a 1-107-101b |
|
यत्त्वया सत्यवत्यर्थे सत्यधर्मपरायण। राजमध्ये प्रतिज्ञातमनुरूपं तवैव तत्।। | 1-107-102a 1-107-102b |
|
नान्यथा तन्महाबाहो संशयोऽत्र न कश्चन। तवापत्यं भवेद्यत्तु तत्र नः संशयो महान्।। | 1-107-103a 1-107-103b |
| वैशंपायन उवाच। | 1-107-104x |
|
तस्यैतन्मतमाज्ञाय सत्यधर्मपरायणः। प्रत्यजानात्तदा राजन्पितुः प्रियचिकीर्षया।। | 1-107-104a 1-107-104b |
| गाङ्गेय उवाच। | 1-107-105x |
|
`उच्चैश्श्रवः समाधत्स्व प्रतिज्ञां जनसंसदि। ऋषयो वाथ वा देवा भूतान्यन्तर्हितानि च।। | 1-107-105a 1-107-105b |
|
यानि यानीह शृण्वन्तु नास्ति वक्तास्य मत्समः।' दाशराज निबोधेदं वचनं मे नृपोत्तम।। | 1-107-106a 1-107-106b |
|
शृण्वतां भूमिपालानां यद्ब्रवीमि पितुः कृते। राज्यं तावत्पूर्वमेव मया त्यक्तं नराधिपाः।। | 1-107-107a 1-107-107b |
|
अपत्यहेतोरपि च करिष्येऽद्य विनिश्चयम्। अद्यप्रभृति मे दाश ब्रह्मचर्यं भविष्यति।। | 1-107-108a 1-107-108b |
|
अपुत्रस्यापि मे लोका भविष्यन्त्यक्षया दिवि। `न हि जन्मप्रभृत्युक्तं मया किंचिदिहानृतम्।। | 1-107-109a 1-107-109b |
|
यावत्प्राणा ध्रियन्ते वै मम देहं समाश्रिताः। तावन्न जनयिष्यामि पित्रे कन्यां प्रयच्छ मे।। | 1-107-110a 1-107-110b |
|
परित्यजाम्यहं राज्यं मैथुनं चापि सर्वशः। ऊर्ध्वरेता भविष्यामि दाश सत्यं ब्रवीमि ते।।' | 1-107-111a 1-107-111b |
| वैशंपायन उवाच। | 1-107-112x |
|
तस्य तद्वचनं श्रुत्वा संप्रहृष्टतनूरुहः। ददानीत्येव तं दाशो धर्मात्मा प्रत्यभाषत।। | 1-107-112a 1-107-112b |
|
ततोन्तरिक्षेऽप्सरसो देवाः सर्षिगणास्तदा। `तद्दृष्टा दुष्करं कर्म प्रशशंसुश्च पार्थिवाः।।' | 1-107-113a 1-107-113b |
|
अभ्यवर्षन्त कुसुमैर्भीष्मोऽयमिति चाब्रुवन्। ततः स पितुरर्थाय तामुवाच यशस्विनीम्।। | 1-107-114a 1-107-114b |
|
अधिरोह रथं मातर्गच्छावः स्वगृहानिति। एवमुक्त्वा तु भीष्मस्तां रथमारोप्य भामिनीं।। | 1-107-115a 1-107-115b |
|
आगम्य हास्तिनपुरं शान्तनोः संन्यवेदयत्। तस्य तद्दुष्करं कर्म प्रशशंसुर्नाराधिपाः।। | 1-107-116a 1-107-116b |
|
समेताश्च पृथक्चैव भीष्मोयमिति चाब्रुवन्। तच्छ्रुत्वा दुष्करं कर्म कृतं भीष्मेण शान्तनुः।। | 1-107-117a 1-107-117b |
|
बभूव दुःखितो राजा चिररात्राय भारत। स तेन कर्मणा सूनोः प्रीतस्तस्मै वरं ददौ।।' | 1-107-118a 1-107-118b |
|
स्वच्छन्दमरणं तुष्टो ददौ तस्मै महात्मने। न ते मृत्युः प्रभविता यावज्जीवितुमिच्छसि।। | 1-107-119a 1-107-119b |
| त्वत्तो ह्यनुज्ञां संप्राप्य मृत्युः प्रभविताऽनघ।। | 1-107-120a |
| इति श्रीमन्महाभारते आदिपर्वणि संभवपर्वणि सप्ताधिकशततमोऽध्यायः।। 107 ।। |
1-107-12 पुटभेदने पत्तने।। 1-107-16 ब्रह्मधर्मोत्तरे अहिंसाधर्मप्रधाने।। 1-107-20 वाक् सत्यं श्रिताभवत्।। 1-107-36 अधिजगे अधीतवान्।। 1-107-49 तरिं नावम्।। 1-107-56 व्यवस्येयं विनिश्चिनुयम्।। 1-107-58 शरीरजेन कामेन।। 1-107-62 हरिणः पाण्डुगात्रः।। 1-107-72 पुराणानां पुरातनानाम्।। 1-107-95 दाने वसुवचनं अदाने बलवत्सपत्नता अत्र कारणमिति शेषः।। सप्तोत्तरशततमोऽध्यायः।। 107 ।।
| आदिपर्व-106 | पुटाग्रे अल्लिखितम्। | आदिपर्व-108 |