महाभारतम्-01-आदिपर्व-106
| ← आदिपर्व-105 | महाभारतम् प्रथमपर्व महाभारतम्-01-आदिपर्व-106 वेदव्यासः |
आदिपर्व-107 → |
स्वगोहर्तॄणां वसूनां वसिष्ठेन शापः।। 1 ।।
पुनस्तत्प्रार्थनया तुष्टने वसिष्टेन शापसंकोचः।। 2 ।।
गङ्गाया भीष्मेण सह स्वलोकगमनम्।। 3 ।।
शान्तनुरुवाच।
आपवो नाम कोन्वेष वसूनां किं च दुष्कृतम्।
`शशाप यस्मात्कल्याणि स वसूंश्चारुदर्शने।'
यस्याभिशापात्ते सर्वे मानुषीं योनिमागताः।। 1-106-1a
अनेन च कुमारेण त्वया दत्तेन किं कृतम्।
यस्य चैव कृतेनायं मानुषेषु निवत्स्यति।। 1-106-2a
ईशा वै सर्वलोकस्य वसवस्ते च वै कथम्।
मानुषेषूदपद्यन्त तन्ममाचक्ष्व जाह्नवि।। 1-106-3a
वैशंपायन उवाच।
एवमुक्ता तदा गङ्गा राजानमिदमब्रवीत्।
भर्तारं जाह्नवी देवी शान्तनुं पुरुषर्षभ।। 1-106-4a
गङ्गोवाच।
यं लेभे वरुणः पुत्रं पुरा भरतसत्तम।
वसिष्ठनामा स मुनिः ख्यात आपव इत्युत।। 1-106-5a
तस्याश्रमपदं पुण्यं मृगपक्षिसमन्वितम्।
मेरोः पार्श्वे नगेन्द्रस्य सर्वर्तुकुसुमावृतम्।। 1-106-6a
स वारुणिस्तपस्तेपे तस्मिन्भरतसत्तम।
वने पुण्यकृतां श्रेष्ठः स्वादुमूलफलोदके।। 1-106-7a
दक्षस्य दुहिता या तु सुरभीत्यभिशब्दिता।
गां प्रजाता तु सा देवी कश्यपाद्भरतर्षभ।। 1-106-8a
अनुग्रहार्थं जगतः सर्वकामदुहां वराम्।
तां लेभे गां तु धर्मात्मा होमधेनुं स वारुणिः।। 1-106-9a
सा तस्मिंस्तापसारण्ये वसन्ती मुनिसेविते।
चचार पुण्ये रम्ये च गौरपेतभया तदा।। 1-106-10a
अथ तद्वनमाजग्मुः कदाचिद्भरतर्षभ।
पृथ्वाद्या वसवः सर्वे देवा देवर्षिसेवितम्।। 1-106-11a
ते सदारा वनं तच्च व्यचरन्त समन्ततः।
रेमिरे रमणीयेषु पर्वतेषु वनेषु च।। 1-106-12a
तत्रैकस्याथ भार्या तु वसोर्वासवविक्रम।
संचरन्ती वने तस्मिन्गां ददर्श सुमध्यमा।। 1-106-13a
नन्दिनीं नाम राजेन्द्र सर्वकामधुगुत्तमाम्।
सा विस्मयसमाविष्टा शीलद्रविणसंपदा।। 1-106-14a
द्यवे वै दर्शयामास तां गां गोवृषभेक्षण।
आपीनां च सुदोग्ध्रीं च सुवालधिखुरां शुभां।। 1-106-15a
उपपन्नां गुणैः सर्वैः शीलेनानुत्तमेन च।
एवंगुणसमायुक्तां वसवे वसुनन्दिनी।। 1-106-16a
दर्शयामास राजेन्द्र पुरा पौरवनन्दन।
द्यौस्तदा तां तु दृष्ट्वैव गां गजेन्द्रेन्द्रविक्रम।। 1-106-17a
उवाच राजंस्तां देवीं तस्या रूपगुणान्वदन्।
एषा गौरुत्तमा देवी वारुणेरसितेक्षणा।। 1-106-18a
ऋषेस्तस्य वरारोहे यस्येदं वनमुत्तमम्।
अस्याः क्षीरं पिबेन्मर्त्यः स्वादु यो वै सुमध्यमे।। 1-106-19a
दशवर्षसहस्राणि स जीवेत्स्थिरयौवनः। 1-106-20a
वैशंपायन उवाच।
एतच्छ्रुत्वा तु सा देवी नृपोत्तम सुमध्यमा।। 1-106-20b
तमुवाचानवद्याङ्गी भर्तारं दीप्ततेजसम्।
अस्ति मे मानुषे लोके नरदेवात्मजा सखी।। 1-106-21a
नाम्नाजितवती नाम रूपयौवनशालिनी।
उशीनरस्य राजर्षेः सत्यसन्धस्य धीमतः।। 1-106-22a
दुहिता प्रथिता लोके मानुषे रूपसंपदा।
तस्या हेतोर्महाभाग सवत्सां गां ममेप्सिताम्।। 1-106-23a
आनयस्वामरश्रेष्ठ त्वरितं पुण्यवर्धन।
यावदस्याः पयः पीत्वा सा सखी मम मानद।। 1-106-24a
मानुषेषु भवत्वेका जरारोगविवर्जिता।
एतन्मम महाभाग कर्तुमर्हस्यनिन्दित।। 1-106-25a
प्रियात्प्रियतरं ह्यस्मान्नास्ति मेऽन्यत्कथंचन।
एतच्छ्रुत्वा वचस्तस्या देव्याः प्रियचिकीर्षया।। 1-106-26a
पृथ्वाद्यैर्भ्रातृभिः सार्धं द्यौस्तदा तां जहार गाम्।
तया कमलपत्राक्ष्या नियुक्तो द्यौस्तदा नृप।। 1-106-27a
ऋषेस्तस्य तपस्वीव्रं न शशाक निरीक्षितुम्।
हृता गौः सा तदा तेन प्रपातस्तु न तर्कितः।। 1-106-28a
अथाश्रमपदं प्राप्तः फलान्यादाय वारुणिः।
न चापश्यत्स गां तत्र सवत्सां काननोत्तमे।। 1-106-29a
ततः स मृगयामास वने तस्मिंस्तपोधनः।
नाध्यागमच्च मृगयंस्तां गां मुनिरुदारधीः।। 1-106-30a
ज्ञात्वा तथाऽपनीतां तां वसुभिर्दिव्यदर्शनः।
ययौ क्रोधवशं सद्यः शशाप च वसूंस्तदा।। 1-106-31a
यस्मान्मे वसवो जह्रुर्गां वै दोग्ध्रीं सुवालधिम्।
तस्मात्सर्वे जनिष्यन्ति मानुषेषु न संशयः।। 1-106-32a
एवं शशाप भगवान्वसूंस्तान्भरतर्षभ।
वशं क्रोधस्य संप्राप्त आपवो मुनिसत्तमः।। 1-106-33a
शप्त्वा च तान्महाभागस्तपस्येव मनो दधे।
एवं स शप्तवान्राजन्वसूनष्टौ तपोधनः।। 1-106-34a
महाप्रभावो ब्रह्मर्षिर्देवान्क्रोधसमन्वितः।
एवं शप्तास्ततस्तेन मुनिना यामुनेन वै।। 1-106-35a
अष्टौ समस्ता वंसवो दिवो दोषेण सत्तम।'
अथाश्रमपदं प्राप्तास्ते वै भूयो महात्मनः।। 1-106-36a
शप्ताः स्म इति जानन्त ऋषिं तमुपचक्रमुः।
प्रसादयन्तस्तमृषिं वसवः पार्थिवर्षभ।। 1-106-37a
लेभिरे न च तस्मात्ते प्रसादमृषिसत्तमात्।
आपवात्पुरुषव्याघ्र सर्वधर्मविशारदात्।। 1-106-38a
उवाच च स धर्मात्मा शप्ता यूयं धरादयः।
अनुसंवत्सरात्सर्वे शापमोक्षमवाप्स्यथ।। 1-106-39a
अयं तु यत्कृते यूयं मया शप्ताः स वत्स्यति।
द्यौस्तदा मानुषे लोके दीर्घकालं स्वकर्मणः।। 1-106-40a
नानृतं तच्चिकीर्षामि क्रुद्धो युष्मान्यदब्रुवम्।
न प्रजास्यति चाप्येष मानुषेषु महामनाः।। 1-106-41a
भविष्यति च धर्मात्मा सर्वशास्त्रविशारदः।
पितुः प्रियहिते युक्तः स्त्रीभोगान्वर्जयिष्यति।। 1-106-42a
एवमुक्त्वा वसून्सर्वान्सजगाम महानृषिः।
ततो मामुपजग्मुस्ते समेता वसवस्तदा।। 1-106-43a
अयाचन्त च मां राजन्वरं तच्च मया कृतम्।
जाताञ्जातान्प्रक्षिपास्मान्स्वयं गङ्गे त्वमम्भसि।। 1-106-44a
एवं तेषामहं सम्यक् शप्तानां राजसत्तम।
मोक्षार्थं मानुषाल्लोकाद्यथावत्कृतवत्यहम्।। 1-106-45a
अयं शापादृषेस्तस्य एक एव नृपोत्तम।
द्यौ राजन्मानुषे लोके चिरं वत्स्यति भारत।। 1-106-46a
अयं कुमारः पुत्रस्ते विवृद्धः पुनरेष्यति।
अहं च ते भविष्यामि आह्वानोपगता नृप।। 1-106-47a
वैशंपायन उवाच।
एतदाख्याय सा देवी तत्रैवान्तरधीयत।
आदाय च कुमारं तं जगामाथ यथेप्सितम्।। 1-106-48a
स तु देवव्रतो नाम गाङ्गेय इति चाभवत्।
द्युनामा शान्तनोः पुत्रः शान्तनोरधिको गुणैः।। 1-106-49a
शान्तनुश्चापि शोकार्तो जगाम स्वपुरं ततः।
तस्याहं कीर्तयिष्यामि शान्तनोरधिकान्गुणान्।। 1-106-50a
महाभाग्यं च नृपतेर्भारतस्य महात्मनः।
यस्येतिहासो द्युतिमान्महाभारतमुच्यते।। 1-106-51a
।। इति श्रीमन्महाभारते आदिपर्वणि संभवपर्वणि षडधिकशततमोऽध्यायः।। 106 ।।
1-106-8 गां प्रजाता नन्दिनीं जनितवती।।
1-106-15 द्यवे द्युसंज्ञाय वसवे। वालधिः पुच्छम्।।
1-106-16 वसुनन्दिनी वसुप्रिया।।
1-106-28 प्रपातो वसिष्ठशापरूपः।।
1-106-41 न प्रजास्यत्यात्मनः प्रजेच्छां न करिष्यति। क्यजन्तोयम्।।
षडधिकशततमोऽध्यायः।। 106 ।।
| आदिपर्व-105 | पुटाग्रे अल्लिखितम्। | आदिपर्व-107 |