मत्स्यपुराणम्/अध्यायः ८
आधिपत्याभिषेचनम्।
ऋषय ऊचुः।
आदिसर्गश्च यः सूत! कथितो विस्तरेण तु।
प्रतिसर्गञ्च ये येषामधिपास्तान् वदस्व नः।। ८.१ ।।
सूत उवाच।
यदाभिषिक्तः सकलाधिराज्ये पृथुर्धरित्र्यामधिपो बभूव।
तदौषधीनामधिपं चकार यज्ञव्रतानां तपसाञ्च चन्द्रम्।। ८.३ ।।
नक्षत्रताराद्विजवृक्षगुल्म लतावितानस्य च रुक्मगर्भः।
अपामधीशं वरुणं धनानां राज्ञां प्रभुं वैश्रवणञ्च तद्वत्।। ८.३ ।।
विष्णुं रवीणामधिपं वसूनामग्निञ्च लोकाधिपतिश्चकार।
प्रजापतीनामधिपं च दक्षञ्चकार शक्रं मरुतामधीशम्।। ८.४ ।।
दैत्याधिपानामथ दानवानां प्रह्लादमीशञ्च यमं पितॄणाम्।
पिशाचरक्षःपशुभूतयक्षवेतालराजन्त्वथ शूलपाणिम्।। ८.५ ।।
प्रालेय शैलञ्च पतिं गिरीणामीशं समुद्रं ससरिन्नदानाम्।
गन्धर्वविद्याधरकिन्नराणामीशं पुनश्चित्ररथं चकार।। ८.६ ।।
नागाधिपं वासुकिमुग्रवीर्यं सर्पाधिपं तक्षकमादिदेश।
दिशाङ्गजानामधिपञ्चकार गजेन्द्रमैरावतनामधेयम्।। ८.७ ।।
सुपर्णमीशम्पततामथाश्व राजानमुच्चैःश्रवसञ्चकार।
सिंहं मृगाणां वृषभं गवाञ्च वृक्षं पुनः सर्ववनस्पतीनाम्।। ८.८ ।।
पितामहः पूर्वमथाभ्यषिञ्चच्चैतान् पुनः सर्वदिशाधिनाथान्।
पूर्वेण दिक्पालमथाभ्यषिञ्चन्नाम्ना सुधर्माणमरातिकेतुम्।। ८.९ ।।
ततोऽधिपं दक्षिणतश्चकार सर्वेश्वरं शङ्खपदाभिधानम्।
सकेतुमन्तञ्च दिगीशमीशश्चकार पश्चाद् भुवनाण्डागर्भः।। ८.१० ।।
हिरण्यरोमाणमुदग्दिगीशं प्रजापतिर्देवसुतञ्चकार।
अद्यापि कुर्वन्ति दिशामधीशाः शत्रून् दहन्तस्तु भुवोभिरक्षाम्।। ८.११ ।।
चतुर्भिरेभिः पृथुनामधेयो नृपोऽभिषिक्तः प्रथमं पृथिव्याम्।
गतेऽन्तरे चाक्षुषनामधेये वैवस्वताख्ये च पुनः प्रवृत्ते
प्रजापतिः सोऽस्य चराचरस्य बभूव सूर्यान्वयवंशचिह्नः।। ८.१३ ।।
टिप्पणी - रुक्मगर्भः = हिरण्यगर्भः= ब्रह्मा