मत्स्यपुराणम्/अध्यायः २७५
हिरण्यगर्भाख्यमहादानविधिवर्णनम्।
मत्स्य उवाच।
अथातः सम्प्रवक्ष्यामि महादानमनुत्तमम्।
नाम्ना हिरण्यगर्भाख्यं महापातकनाशनम् ।। २७५.१
पुण्यं दिनमथासाद्य तुला पुरुषदानवत्।
ऋत्विग् मण्डपसम्भार भूषणाच्छादानादिकम्।। २७५.२
कुर्य्यादुपोषितस्तद्वत् लोकेशावाहनं बुधः।
पुण्याहवाचनं कृत्वा तद्वत् कृत्वाधिवासनम् ।। २७५.३
ब्राह्मणैरानयेत्कुम्भं तपनीयमयं शुभम्।
द्विसप्तत्यंगुलोच्छ्रायं हेमपङ्गजगर्भवत् ।। २७५.४
त्रिभागहीनविस्तारमाज्यक्षीराभिपूरितम्।
दशास्त्राणि च रत्नानि दात्रीं सूचीं तथैव च ।। २७५.५
हेमनालं सपिठकं बहिरादित्य संयुतम्।
तथैवावरणं नाभेरुपवीतञ्च काञ्चनम् ।। २७५.६
पार्श्वतः स्थापयेत्तद्वत् हैमदण्डकमण्डलू।
पद्माकारं पिधानं स्यात् समन्तादंगुलाधिकम् ।। २७५.७
मुक्तावली समोपेतं पद्मरागसमन्वितम्।
तिलद्रोणोपरिगतं वेदमध्ये व्यवस्थितम् ।। २७५.८
ततो मङ्गलशब्देन ब्रह्मघोषरवेण च।
सर्वौषध्युदकस्नान स्नापितो वेदपुङ्गवैः ।। २७५.९
शुक्लमाल्याम्बरधरः सर्वाभरणभूषितः ।
इममुच्चारयेन् मन्त्रं गृहीत कुसुमाञ्जलिः ।। २७५.१०
नमो हिरण्यगर्भाय हिरण्यकवचाय च।
सप्तलोकसुराध्यक्ष जगद्वात्रे नमो नमः ।। २७५.११
भूर्लोकप्रमुखा लोका स्तवगर्भे व्यवस्थिताः।
ब्रह्मादयस्तथा देवाः नमस्ते विश्वधारिणे ।। २७५.१२
नमस्ते भुवनाधार! नमस्ते भुवनाश्रय!।
नमो हिरण्यगर्भाय गर्भे यस्य पितामहः ।। २७५.१३
यतस्त्वमेव भूतात्मा भूते भूते व्यवस्थितः।
तस्मान् मामुद्धराशेष दुःखसंसारसागरात् ।। २७५.१४
एवमामन्त्र्य तन्मध्यमाविश्यास्त उद्ङ्मुखः।
मुष्टिभ्यां परिसंगृह्य धर्मराजचतुर्मुखौ ।। २७५.१५
जानुमध्ये शिरः कृत्वा तिष्ठेदुच्छ्वासपञ्चकम्।
गर्भाधानं पुंसवनं सीमन्तोन्नयनं तथा ।। २७५.१६
कुर्युर्हिरण्यगर्भस्य ततस्ते द्विजपुङ्गवाः।
गीतमङ्गलघोषेण गुरुरुत्थापयेत् ततः ।। २७५.१७
जातकर्मादिकाः कुर्युः क्रियाः षोडश चापराः।
सूच्यादिकञ्च गुरवे दद्यात् मन्त्रमिमं जपेत् ।। २७५.१८
नमो हिरण्यगर्भाय विश्वगर्भाय वै नमः।
चराचरस्य जगतो गृहभूताय वै नमः ।। २७५.१९
यथाहं जनितः पूर्वं मर्त्यधर्मा सुरोत्तम!।
त्वद् गर्भसम्भवादेष दिव्यदेहो भवाम्यहम्।। २७५.२०
चतुर्भिः कलशैर्भूयः ततस्ते द्विजपुङ्गवाः।
स्नापयेयुः प्रसन्नागाः सर्वाभरयणभूषिताः ।। २७५.२१
देवस्यत्वेति मन्त्रेण स्थितस्य कनकासने।
अद्य जातस्यतेऽङ्गनि अभिषेक्ष्यामहे वयम् ।। २७५.२२
दिव्येनानेन वपुषा चिरं जीव सुखी भव।
ततो हिरण्यगर्भं तन्तेभ्यो दद्याद्विचक्षणः ।। २७५.२३
ते पूज्याः सर्वभावेन बहवो वा तदाज्ञया।
तत्रोपकरणं सर्वं गुरवे विनिवेदयेत् ।। २७५.२४
पादुकोपानहच्छत्रचामरासनभाजनम्।
ग्रामं वा विषयं वापि यदन्यदपि सम्भवेत् ।। २७५.२५
अनेन विधिना यस्तु पुण्येऽहनि निवेदयेत्।
हिरण्यगर्भदानं स ब्रह्मलोके महीयते ।। २७५.२६
पुरेषु लोकपालानां प्रतिमन्वन्तरं वसेत्।
कल्पकोटिशतं यावद् ब्रह्मलोके महीयते ।। २७५.२७
कलि कलुषविमुक्तं पूजितः सिद्धसाध्यैरमरचमरमालावीज्यमानोप्सरोभिः।
पितृशतमथ बन्धून् पुत्रपौत्रान् प्रपौत्रान् अपि नरकनिमग्नां स्तारयेदेक एव ।। २७५.२८
इति पठति य इत्थं यःश्रृणोतीह सम्यक् मधुरिपुरिव लोके पूज्यते सोऽपि सिद्धैः।
मतिमपि च जनानां यो ददाति प्रियार्थं विबुधपतिजनानां नायकः स्यादमोघम् ।। २७५.२९