सामग्री पर जाएँ

महाभारतम्-07-द्रोणपर्व-012

विकिस्रोतः तः
← द्रोणपर्व-011 महाभारतम्
सप्तमपर्व
महाभारतम्-07-द्रोणपर्व-012
वेदव्यासः
द्रोणपर्व-013 →
  1. 001
  2. 002
  3. 003
  4. 004
  5. 005
  6. 006
  7. 007
  8. 008
  9. 009
  10. 010
  11. 011
  12. 012
  13. 013
  14. 014
  15. 015
  16. 016
  17. 017
  18. 018
  19. 019
  20. 020
  21. 021
  22. 022
  23. 023
  24. 024
  25. 025
  26. 026
  27. 027
  28. 028
  29. 029
  30. 030
  31. 031
  32. 032
  33. 033
  34. 034
  35. 035
  36. 036
  37. 037
  38. 038
  39. 039
  40. 040
  41. 041
  42. 042
  43. 043
  44. 044
  45. 045
  46. 046
  47. 047
  48. 048
  49. 049
  50. 050
  51. 051
  52. 052
  53. 053
  54. 054
  55. 055
  56. 056
  57. 057
  58. 058
  59. 059
  60. 060
  61. 061
  62. 062
  63. 063
  64. 064
  65. 065
  66. 066
  67. 067
  68. 068
  69. 069
  70. 070
  71. 071
  72. 072
  73. 073
  74. 074
  75. 075
  76. 076
  77. 077
  78. 078
  79. 079
  80. 080
  81. 081
  82. 082
  83. 083
  84. 084
  85. 085
  86. 086
  87. 087
  88. 088
  89. 089
  90. 090
  91. 091
  92. 092
  93. 093
  94. 094
  95. 095
  96. 096
  97. 097
  98. 098
  99. 099
  100. 100
  101. 101
  102. 102
  103. 103
  104. 104
  105. 105
  106. 106
  107. 107
  108. 108
  109. 109
  110. 110
  111. 111
  112. 112
  113. 113
  114. 114
  115. 115
  116. 116
  117. 117
  118. 118
  119. 119
  120. 120
  121. 121
  122. 122
  123. 123
  124. 124
  125. 125
  126. 126
  127. 127
  128. 128
  129. 129
  130. 130
  131. 131
  132. 132
  133. 133
  134. 134
  135. 135
  136. 136
  137. 137
  138. 138
  139. 139
  140. 140
  141. 141
  142. 142
  143. 143
  144. 144
  145. 145
  146. 146
  147. 147
  148. 148
  149. 149
  150. 150
  151. 151
  152. 152
  153. 153
  154. 154
  155. 155
  156. 156
  157. 157
  158. 158
  159. 159
  160. 160
  161. 161
  162. 162
  163. 163
  164. 164
  165. 165
  166. 166
  167. 167
  168. 168
  169. 169
  170. 170
  171. 171
  172. 172
  173. 173
  174. 174
  175. 175
  176. 176
  177. 177
  178. 178
  179. 179
  180. 180
  181. 181
  182. 182
  183. 183
  184. 184
  185. 185
  186. 186
  187. 187
  188. 188
  189. 189
  190. 190
  191. 191
  192. 192
  193. 193
  194. 194
  195. 195
  196. 196
  197. 197
  198. 198
  199. 199
  200. 200
  201. 201
  202. 202
  203. 203

द्रोणचोदितेन दुर्योधनेन युधिष्ठिरस्य जीवग्राहं ग्रहणवरणम्।। 1 ।। द्रोणेन अर्जुनासन्निधाने तद्व्रहणे प्रतिज्ञाते दुर्यो धनेन तदुद्धोषणम्।। 2 ।।

सञ्जय उवाच। 5-12-1x
`शुश्रूषस्व स्थिरो भूत्वां शंसतो मम भारत'।
हन्त ते कथयिष्यामि सर्वं प्रत्यक्षदर्शिवान्।
यथा सत्यपरो द्रोणः सादिताः पाण्डुसृञ्जयैः।।
5-12-1a
5-12-1b
5-12-1c
सेनापतित्वं सम्प्राप्य भारद्वाजो महारथः।
मध्ये सर्वस्य सैन्यस्य पुत्रं ते वाक्यमब्रवीत्।।
5-12-2a
5-12-2b
यत्कौरवाणामृषभादापगेयादनन्तरम्।
सैनापत्ये त्वया राजन्नद्य सत्कृतवानहम्।।
5-12-3a
5-12-3b
सदृशं कर्मणस्तस्य फलं प्राप्नुहि भारत।
करोमि कामं कं तेऽद्य प्रवृणीष्व यमिच्छसि।।
5-12-4a
5-12-4b
सञ्जय उवाच। 5-12-5x
ततो दुर्योधनो राजा कर्णदुःशासनादिभिः।
सम्मन्त्र्योवाच दुर्धर्षमाचार्यं जयतां वरम्।।
5-12-5a
5-12-5b
ददासि चेद्वरं मह्यं जीवग्राहं युधिष्ठिरम्।
गृहीत्वा रयिनां श्रेष्ठं मत्समीपमिहानय।।
5-12-6a
5-12-6b
`इच्छेयं वै महात्मानं धर्मात्मानं युधिष्ठिरम्।
भ्रातृणां पश्यतामेव जीवग्राहेण मे द्विज।।
5-12-7a
5-12-7b
गृहीत्वा रथिनां श्रेष्ठं मत्सकाशमिहानय।
प्रीणाम्यनेन कार्येण ससुहृज्जनबान्धवः।।
5-12-8a
5-12-8b
सञ्जय उवाच। 5-12-9x
ततः कुरूणामाचार्यः श्रुत्वा पुत्रस्य ते वचः।
सेनां प्रहर्षयन्सर्वामिदं वचनमब्रवीत्।।
5-12-9a
5-12-9b
धन्यः कुन्तीसुतो राजन्यस्य ग्रहणमिच्छसि।
न वधं तस्य दुर्धर्ष वरमद्य प्रयाचसे।।
5-12-10a
5-12-10b
किमर्थं च नरव्याघ्र न वधं तस्य काङ्क्षसे।
नाशंससि क्रियामेतां मत्तो दुर्योधन ध्रुवम्।।
5-12-11a
5-12-11b
आहोस्विद्धर्मराजस्य द्वेष्टा कश्चिन्न विद्यते।
यदीच्छसि त्वं जीवन्तं कुलं रक्षसि चात्मनः।।
5-12-12a
5-12-12b
अथवा भरतश्रेष्ठ निर्जित्य युधि पाण्डवान्।
राज्यांशं प्रति दत्त्वा च सौभ्रात्रं कर्तुमिच्छसि।।
5-12-13a
5-12-13b
धन्यः कुन्तीसुतो राजा सुजातं चास्य धीमतः।
अजातशत्रुता सत्या तस्य यत्स्निह्यते भवान्।।
5-12-14a
5-12-14b
सञ्जय उवाच। 5-12-15x
द्रोणेन चैवमुक्तस्य तव पुत्रस्य भारत।
सहसा निःसृतो भावो योस्य नित्यं हृदि स्थितः।।
5-12-15a
5-12-15b
नाकारो गूहितुं शक्यो बृहस्पतिसमैरपि।
तस्मात्तव सुतो राजन्प्रहृष्टो वाक्यमब्रवीत्।।
5-12-16a
5-12-16b
वधे कुन्तीसुतस्याजौ नाचार्य विजयो मम।
हते युधिष्ठिरे पार्था हन्युःसर्वान्हि नो ध्रुवम्।।
5-12-17a
5-12-17b
नैव शक्या रणे सर्वे निहन्तुममरैरपि।
`यदि सर्वे हनिष्यन्ते पाण्डवाः ससुता मृधे।।
5-12-18a
5-12-18b
ततः कृत्स्नं वशे कृत्वा निःशेषं नृपमण्डलम्।
ससागरवनां स्फीतां विजित्य वसुधामिमाम्।।
5-12-19a
5-12-19b
विष्णुर्दास्यति कृष्णायै कुन्त्यै वा पुरुषोत्तमः'।
यद्येष चैषां शेषःस्यात्स एवास्मान्न शेषयेत्।।
5-12-20a
5-12-20b
सत्यप्रतिज्ञे त्वानीते पुनर्द्यूतेन निर्जिते।
`तस्मिञ्जीवति चायाते ह्युपायैर्बहुभिः कृतैः'।
पुनर्यास्यन्त्यरण्याय पाण्डवास्तमनुव्रताः।।
5-12-21a
5-12-21b
5-12-21c
सोऽयं मम जयो व्यक्तं दीर्घकालं भविष्यति।
अतो न वधमिच्छामि धर्मराजस्य कर्हिचित्।।
5-12-22a
5-12-22b
सञ्जय उवाच। 5-12-23x
तस्य जिह्ममभिप्रायं ज्ञात्वा द्रोणोऽर्थतत्त्ववित्।
तं वरं सान्तरं तस्मै ददौ संचिन्त्य बुद्धिमान्।।
5-12-23a
5-12-23b
द्रोण उवाच। 5-12-24x
न चेद्युधिष्ठिरं वीरः पालयेदर्जुनो युधि।
मन्यस्व पाण्डवश्रेष्ठमानीतं वशमात्मनः।।
5-12-24a
5-12-24b
न हि शक्यो रणे पार्थः सेन्द्रैर्देवासुरैरपि।
प्रत्युद्यातुमतस्तात न तस्माद्धर्षयाम्यहम्।।
5-12-25a
5-12-25b
असंशयं स मे शिष्यो मत्पूर्वश्चास्त्रकर्मणि।
तरुणः सुकृती युक्त एकायनगतश्च सः।।
5-12-26a
5-12-26b
अस्त्राणीन्द्राच्च रुद्राच्च भूयांसि समवाप्तवान्।
अमर्षितश्च ते राजंस्ततो नामर्षयाम्यहम्।।
5-12-27a
5-12-27b
स चापक्रम्यतां युद्धाद्येनोपायेन शक्यते।
अपनीते ततः पार्थे धर्मराजो जितस्त्वया।।
5-12-28a
5-12-28b
ग्रहणे हि जयस्तस्य न वधे पुरुषर्षभ।
`ग्रहणं हि वधात्तस्य धर्मराजस्य मन्यसे'।
अनेनैवाभ्युपायेन ग्रहणं समुपैष्यसि।।
5-12-29a
5-12-29b
5-12-29c
अहं गृहीत्वा राजानं सत्यधर्मपरायणम्।
आनयिष्यामि ते राजन्वशमद्य न संशयः।।
5-12-30a
5-12-30b
यदि स्यास्यति सङ्ग्रामे मुहूर्तमपि मेऽग्रतः।
अपनीते नरव्याघ्रे कुन्तीपुत्रे धनञ्जये।।
5-12-31a
5-12-31b
फल्गुनस्य समीपे तु न हि शक्यो युधिष्ठिरः।
ग्रहीतुं समरे राजन्सेन्द्रैरपि सुरासुरैः।।
5-12-32a
5-12-32b
सञ्जय उवाच। 5-12-33x
`एवमुक्ते तदा तस्मिन्युद्धे देवासुरोपमे'।
सान्तरं तु प्रतिज्ञाते राज्ञो द्रोणेन निग्रहे।
गृहीतं तममन्यन्त तव पुत्राः सुबालिशाः।।
5-12-33a
5-12-33b
5-12-33c
ततो दुर्योधनेनापि ग्रहणं पाण्डवस्य तत्।
`स्कन्धावारेषु सर्वेषु यथास्थानेषु मारिष'।
सैन्यस्थानेषु सर्वेषु सुघोषितमरिन्दम।।
5-12-34a
5-12-34b
5-12-34c
पाण्डवेयेषु सापेक्षं द्रोणं जानाति ते सुतः।
ततः प्रतिज्ञास्थैर्यार्थं स मन्त्रो बहुलीकृतः।।
5-12-35a
5-12-35b
।। इति श्रीमन्महाभारते द्रोणपर्वणि
द्रोणाभिषेकपर्वणि द्वादशोऽध्यायः।। 12 ।।

5-12-11 एतां वधरूपां क्रियां मत्तो नाशंससि न सम्भावयसि।। 5-12-12 तदिच्छसि त्वं इति क.ख.पाठः।। 5-12-14 सुजातं शोभनं जन्म 5-12-22 व्यक्तं नियतम्।। 5-12-26 मत्पूर्वः अहं पूर्वो गुरुर्यस्य एकायनगतः जयमरणान्यतरनिश्चयवान्।। 5-12-35 बहुलीकृतः प्रतिज्ञां न त्यजेदिति बहुषु प्रकाशितः।। 5-12-12 द्वादशोऽध्यायः।।

द्रोणपर्व-011 पुटाग्रे अल्लिखितम्। द्रोणपर्व-013