महाभारतम्-06-भीष्मपर्व-091
| ← भीष्मपर्व-090 | महाभारतम् षष्ठपर्व महाभारतम्-06-भीष्मपर्व-091 वेदव्यासः |
भीष्मपर्व-092 → |
|
दुर्योधनघटोत्कचयोर्युद्धम् ।। 1 ।।
| धृतराष्ट्र उवाच। | 6-91-1x |
|
इरावन्तं तु निहतं दृष्ट्वा पार्था महारथाः । संग्रामे किमकुर्वन्त तन्ममाचक्ष्व सञ्जय ।। | 6-91-1a 6-91-1b |
| सञ्जय उवाच। | 6-91-2x |
|
इरावन्तं तु निहतं संग्रामे वीक्ष्य राक्षसः। व्यनदत्सुमहानादं भैमसेनिर्घटोत्कचः ।। | 6-91-2a 6-91-2b |
|
नदतस्तस्य शब्देन पृथिवी सागराम्बरा । सपर्वतवना राजंश्चचाल सुभृशं तदा ।। | 6-91-3a 6-91-3b |
|
अन्तरिक्षं दिशश्चैव सर्वाश्च प्रदिशस्तथा । `चेलुश्च सहसा तत्र तेन नादेन नादिताः' | 6-91-4a 6-91-4b |
|
तं श्रुत्वा सुमहानादं तव सैन्यस्य भारत ।। ऊरुस्तम्भः समभवद्वेपथुः स्वेद एव च। | 6-91-5a 6-91-5b |
|
सर्व एव महाराज तावका दीनचेतसः ।। सर्वतः समचेष्टन्त सिंहभीता गजा इव । | 6-91-6a 6-91-6b |
|
नर्दित्वा सुमहानादं निर्घातमिव राक्षसः ।। ज्वलितं शूलमुद्यम्य रूपं कृत्वा विभीषणम् । | 6-91-7a 6-91-7b |
|
नानारूपप्रहरणैर्वृतो राक्षसपुङ्गवैः ।। आजघान सुसंक्रुद्धः कालान्तकयमोपभः । | 6-91-8a 6-91-8b |
|
तमापतन्तं संप्रेक्ष्य संक्रुद्धं भीमदर्शनम् ।। स्वबलं च भयात्तस्य प्रायशो विमुखीकृतम् । | 6-91-9a 6-91-9b |
|
ततो दुर्योधनो राजा घटोत्कचमुपाद्रवत् ।। प्रगृह्य विपुलं चापं सिंहवद्विनदन्मुहुः । | 6-91-10a 6-91-10b |
|
पृष्ठतोऽनुययौ चैनं स्रवद्भिः पर्वतोपमैः ।। कुञ्जरैर्दशसाहस्रैर्वङ्गानामधिपः स्वयम् ।। | 6-91-11a 6-91-11b |
|
पुत्रं तव महाराज चुकोप स निशाचरः । ततः प्रववृते युद्धं तुमुलं रोमहर्षणम् ।। | 6-91-12a 6-91-12b |
|
राक्षसानां च राजेन्द्र दुर्योधनबलस्य च। गजानीकं च संप्रेक्ष्य मेघबृन्दमिवोदितम् ।। | 6-91-13a 6-91-13b |
|
अभ्यधावन्त संक्रुद्धा राक्षसाः शस्त्रपाणयः । नदन्तो विविधान्नादान्मेघा इव सविद्युतः ।। | 6-91-14a 6-91-14b |
|
शरशक्त्यृष्टिनाराचैर्निघ्नन्तो गजयोधिनः । भिण्डिपालैस्तथा शूलैर्मुद्गरैः सपरश्वथैः ।। | 6-91-15a 6-91-15b |
|
पर्वताग्रैश्च वृक्षैश्च निजघ्नुस्ते महागजान् । भिन्नकुम्भान्विरुधिरान्भिन्नगात्रांश्च वारणान् ।। | 6-91-16a 6-91-16b |
|
अपश्याम महाराज वध्यमानान्निशाचरैः । तेषु प्रक्षीयमाणेषु भग्नेषु गजयोधिषु ।। | 6-91-17a 6-91-17b |
|
दुर्योधनो महाराज राक्षसान्समुपाद्रवत्। अमर्षवशमापन्नस्त्यक्त्वा जीवितात्मनः ।। | 6-91-18a 6-91-18b |
|
मुमोच निशितान्बाणान्राक्षसेषु परंतप । जघान च महेष्वासः प्रधानांस्तत्र राक्षसान् ।। | 6-91-19a 6-91-19b |
|
संक्रुद्धो भरतश्रेष्ठ पुत्रो दुर्योधनस्तव । वेगवन्तं महारौद्रं विद्युज्जिह्वं प्रमाथिनम् ।। | 6-91-20a 6-91-20b |
|
शरैश्चतुर्भिश्चतुरो निजघान महाबलः । ततः पुनरमेयात्मा शरवर्षं दुरासदम् ।। | 6-91-21a 6-91-21b |
|
मुमोच भरतश्रेष्ठो निशाचरबलं प्रति। तत्तु दृष्ट्वा महत्कर्म पुत्रस्य तव मारिष ।। | 6-91-22a 6-91-22b |
|
क्रोधेनाभिप्रजज्वाल भैमसेनिर्महाबलः । स विष्फार्य महच्चापमिन्द्राशनिसमप्रभम् ।। | 6-91-23a 6-91-23b |
|
अभिदुद्राव वेगेन दुर्योधनमरिन्दमम् । तमापतन्तमुद्वीक्ष्य कालसृष्टमिवान्तकम् ।। | 6-91-24a 6-91-24b |
|
न विव्यथे महाराज पुत्रो दुर्योधनस्तव। अथैनमब्रवीत्क्रुद्धः क्रूरः संरक्तलोचनः ।। | 6-91-25a 6-91-25b |
| घटोत्कच उवाच। | 6-91-26x |
|
अद्यानृण्यं गमिष्यामि पितॄणां मातुरेव च। ये त्वया सुनृशंसेन दीर्घकालं प्रवासिताः ।। | 6-91-26a 6-91-26b |
|
यच्च ते पाण्डवा राजंश्छलद्यूते पराजिताः । यच्चैव द्रौपदी कृष्णा एववस्त्रा रजस्वला ।। | 6-91-27a 6-91-27b |
|
सभामानीय दुर्बुद्धे बहुधा क्लेशिता त्वया। तव च प्रियकामेन आश्रमस्था दुरात्मना ।। | 6-91-28a 6-91-28b |
|
सैन्धवेन परामृष्टा परिभूय पितॄन्मम । एतेषामपमानानामन्येषां च कुलाधम ।। | 6-91-29a 6-91-29b |
|
अन्तमद्य गमिष्यामि यदि नोत्सृजसे रणम्। एवमुक्त्वा तु हैडिम्बो महद्विष्फार्य कार्मुकम् ।। | 6-91-30a 6-91-30b |
|
संदश्य दशनैरोष्ठं सृकिणी परिसंलिहन्। शरवर्षेण महता दुर्योधनमवाकिरत्। पर्वतं वारिधाराभिः प्रावृषीव बलाहकः ।। | 6-91-31a 6-91-31b 6-91-31c |
|
।। इति श्रीमन्महाभारते भीष्मपर्वणि भीष्मवधपर्वणि अष्टमदिवसयुद्धे एकनवतितमोऽध्यायः ।। |
| भीष्मपर्व-090 | पुटाग्रे अल्लिखितम्। | भीष्मपर्व-092 |