महाभारतम्-06-भीष्मपर्व-035
| ← भीष्मपर्व-034 | महाभारतम् षष्ठपर्व महाभारतम्-06-भीष्मपर्व-035 वेदव्यासः |
भीष्मपर्व-036 → |
|
पञ्चत्रिंशोऽध्यायः ।।
भगवद्गीताद्यायः ।। 11 ।।
| अर्जुन उवाच। | 6-35-1x |
|
मदनुग्रहाय परमं गुह्यमध्यात्मसंज्ञितम्। यत्त्वयोक्तं वचस्तेन मोहोऽयं विगतो मम ।। | 6-35-1a 6-35-1b |
|
भवाप्ययौ हि भूतानां श्रुतौ विस्तरशो मया। त्वत्तः कमलपत्राक्ष माहात्म्यमपि चाव्ययम् ।। | 6-35-2a 6-35-2b |
|
एवमेतद्यथात्थ त्वमात्मानं परमेश्वर। द्रष्टुमिच्छामि ते रूपमैश्वरं पुरुषोत्तम ।। | 6-35-3a 6-35-3b |
|
मन्यसे यदि तच्छक्यं मया द्रष्टुमिति प्रभो। योगेश्वर ततो मे त्वं दर्शयात्मानमव्ययम् ।। | 6-35-4a 6-35-4b |
| श्रीभगवानुवाच। | 6-35-5x |
|
पश्य मे पार्थ रूपाणि शतशोऽथ सहस्रशः । नानाविधानि दिव्यानि नानावर्णाकृतीनि च ।। | 6-35-5a 6-35-5b |
|
पश्यादित्यान्वसून्रुद्रानश्विनौ मरुतस्तथा। बहून्यदृष्टपूर्वाणि पश्याऽश्चर्याणि भारत।। | 6-35-6a 6-35-6b |
|
इहैकस्थं जगत्कृत्स्नं पश्याद्य सचराचरम् । मम देहे गुडाकेश यच्चान्यद्द्रष्टुमिच्छसि ।। | 6-35-7a 6-35-7b |
|
न तु मां शक्ष्यसे द्रष्टुमनेनैव स्वचक्षुषा । दिव्यं ददामि ते चक्षुः पश्य मे योगमैश्वरम् ।। | 6-35-8a 6-35-8b |
| सञ्जय उवाच। | 6-35-9x |
|
एवमुक्त्वा ततो राजन्महायोगेश्वरो हरिः। दर्शयामास पार्थाय मरमं रूपमैश्वरम् ।। | 6-35-9a 6-35-9b |
|
अनेकवक्रनयनमनेकाद्भुतदर्शनम् । अनेकदिव्याभारणं दिव्यानेकोद्यतायुधम् ।। | 6-35-10a 6-35-10b |
|
दिव्यमाल्याम्बरधरं दिव्यगन्धानुलेपनम् । सर्वाश्चर्यमयं देवमनन्तं विश्वतोमुखम् ।। | 6-35-11a 6-35-11b |
|
दिवि सूर्यसहस्रस्य भवेद्युगपदुत्थिता । यदि भाः सदृशी सा स्याद्भासस्तस्य महात्मनः ।। | 6-35-12a 6-35-12b |
|
तत्रैकस्थं जगत्कृत्स्नं प्रविभक्तमनेकधा । अपश्यद्देवदेवस्य शरीरे पाण्डवस्तदा ।। | 6-35-13a 6-35-13b |
|
ततः स विस्मयाविष्टो हृष्टरोमा धऩञ्जयः । प्रणम्य शिरसा देवं कृताञ्जलिरभाषत ।। | 6-35-14a 6-35-14b |
| अर्जुन उवाच। | 6-35-15x |
|
पश्यामि देवांस्तव देव देहे सर्वांस्तथा भूतविशेषसङ्घान् । ब्रह्माणमीशं कमलासनस्थ- मृषींश्च सर्वानुरगांश्च दिव्यान् ।। | 6-35-15a 6-35-15b 6-35-15c 6-35-15d |
|
अनेकबाहूदरवक्रनेत्रं पश्यामि त्वां सर्वतोऽनन्तरूपम् । नान्तं न मध्यं न पुनस्तवादिं पश्यामि विश्वेश्वर विश्वरूप ।। | 6-35-16a 6-35-16b 6-35-16c 6-35-16d |
|
किरीटिनं गदिनं चक्रिणं च तेजोराशिं सर्वतो दीप्तिमन्तम् । पश्यामि त्वां दुर्निरीक्ष्यं समन्ता- द्दीप्तानलार्कद्युतिमप्रमेययम् ।। | 6-35-17a 6-35-17b 6-35-17c 6-35-17d |
|
त्वमक्षरं परमं वेदितव्यं त्वमस्य विश्वस्य परं निधानम् । त्वमव्ययः शाश्वतधर्मगोप्ता सनातनस्त्वं पुरुषो मतो मे ।। | 6-35-18a 6-35-18b 6-35-18c 6-35-18d |
|
अनादिमध्यान्तमनन्तवीर्य- मनन्तबाहुं शशिसूर्यनेत्रम् । पश्यामि त्वां दीप्तहुताशवक्रं स्वतेजसा विश्वमिदं तपन्तम् ।। | 6-35-19a 6-35-19b 6-35-19c 6-35-19d |
|
द्यावापृथिव्योरिदमन्तरं हि व्याप्तं त्वयैकेन दिशश्च सर्वाः । दृष्ट्वाद्भुतं रूपमुग्रं तदेवं लोकत्रयं प्रव्यथितं महात्मन् ।। | 6-35-20a 6-35-20b 6-35-20c 6-35-20d |
|
अमी हि त्वा सुरसङ्घा विशन्ति केचिद्भीताः प्राञ्जलयो गृणान्ति। स्वस्तीत्युक्त्वा महर्षिसिद्धसङ्घाः स्तुवन्ति त्वां स्तुतिभिः पुष्कलाभिः ।। | 6-35-21a 6-35-21b 6-35-21c 6-35-21d |
|
रुद्रादित्या वसवो ये च साध्या विश्वेऽश्विनौ मरुतश्चोष्मपाश्च । गन्धर्वयक्षासुरसिद्धसङ्घा वीक्षन्ते त्वां विस्मिताश्चैव सर्वे ।। | 6-35-22a 6-35-22b 6-35-22c 6-35-22d |
|
रूपं महत्ते बहुवक्रनेत्रं महाबाहो बहुबाहूरुपादम्। बहूदरं बहुदंष्ट्राकरालं दृष्ट्वा लोकाः प्रव्यथितास्तथाहम् ।। | 6-35-23a 6-35-23b 6-35-23c 6-35-23d |
|
नभःस्पृशं दीप्तमनेकवर्णं व्यात्ताननं दीप्तविशालनेत्रम् । दृष्ट्वा हि त्वा प्रव्यथितान्तरात्मा धृतिं न विन्दामि शमं च विष्णो ।। | 6-35-24a 6-35-24b 6-35-24c 6-35-24d |
|
दंष्ट्राकरालानि च ते सुखानि दृष्ट्वैव कालानलसन्निभानि। दिशो न जाने न लभे च शर्म प्रसीद देवेश जगन्निवास ।। | 6-35-25a 6-35-25b 6-35-25c 6-35-25d |
|
अमी च त्वां धृतराष्ट्रस्य पुत्राः सर्वे सहैवावनिपालसङ्घैः । भीष्मो द्रोणः सूतपुत्रस्तथासौ सहास्मदीयैरपि योधमुख्यैः ।। | 6-35-26a 6-35-26b 6-35-26c 6-35-26d |
|
वक्राणि ते त्वरमाणा विशन्ति दंष्ट्राकरालानि भयानकानि। केचिद्विलग्ना दशनान्तरेषु संदृश्यन्ते चूर्णितैरुत्तमाङ्गैः ।। | 6-35-27a 6-35-27b 6-35-27c 6-35-27d |
|
यथा नदीनां बहवोऽम्बुवेगाः समुद्रमेवाभिमुखा द्रवन्ति। तथा तवामी नरलोकवीरा विशन्ति वक्राण्यभिविज्वलन्ति ।। | 6-35-28a 6-35-28b 6-35-28c 6-35-28d |
|
यथा प्रदीप्तं ज्वलनं पतङ्गा विशन्ति नाशाय समृद्धवेगाः । तथैव नाशाय विशन्ति लोका- स्तवापि वक्राणि समृद्धवेगाः ।। | 6-35-29a 6-35-29b 6-35-29c 6-35-29d |
|
लेलिह्यसे ग्रसमानः समन्ता- ल्लोकान्समग्रान्वदनैर्ज्वलद्भिःक । तेजोभिरापूर्य जगत्समग्रं भासस्तवोग्राः प्रतपन्ति विष्णो ।। | 6-35-30a 6-35-30b 6-35-30c 6-35-30d |
|
आख्याहि मे को भवानुग्ररूपो नमोऽस्तु ते देववर प्रसीद । विज्ञातुमिच्छामि भवन्तमाद्यं न हि प्रजानामि तव प्रवृत्तिम् ।। | 6-35-31a 6-35-31b 6-35-31c 6-35-31d |
| श्रीभगवानुवाच। | 6-35-32x |
|
कालोऽस्मि लोकक्षयकृत्प्रवृद्धो लोकान्समाहर्तुमिह प्रवृत्तः। ऋतेऽपि त्वा न भविष्यन्ति सर्वे येऽवस्थिताः प्रत्यनीकेषु योधाः ।। | 6-35-32a 6-35-32b 6-35-32c 6-35-32d |
|
तस्मात्त्वमुत्तिष्ठ यशो लभस्व जित्वा शत्रून्भुङ्क्ष्व राज्यं समृद्धम्। मयैवैते निहताः पूर्वमेव निमित्तमात्रं भव सव्यसाचिन् ।। | 6-35-33a 6-35-33b 6-35-33c 6-35-33d |
|
द्रोणं च भीष्मं च जयद्रथं च कर्णं तथान्यानपि योधवीरान्। मया हतांस्त्वं जहि माव्यथिष्ठा युद्ध्यस्व जेतानि रणे सपत्नान् ।। | 6-35-34a 6-35-34b 6-35-34c 6-35-34d |
| सञ्जय उवाच। | 6-35-35x |
|
एतच्छ्रुत्वा वचनं केशवस्य कृताञ्जलिर्वेपमानः किरीटी। नमस्कृत्वा भूय एवाह कृष्णं सगद्गदं भीतभीतः प्रणम्य ।। | 6-35-35a 6-35-35b 6-35-35c 6-35-35d |
| अर्जुन उवाच। | 6-35-36x |
|
स्थाने हृषीकेश तव प्रकीर्त्या जगत्प्रहृष्यत्यनुरज्यते च। रक्षांसि भीतानि दिशो द्रवन्ति सर्वे नमस्यन्ति च सिद्धसङ्घाः।। | 6-35-36a 6-35-36b 6-35-36c 6-35-36d |
|
कस्माच्च ते न नमेरन्महात्मन् गरीयसे ब्रह्मणोऽप्यादिकर्त्रे। अनन्त देवेश जगन्निवास त्वमक्षरं सदसत्तत्परं यत् ।। | 6-35-37a 6-35-37b 6-35-37c 6-35-37d |
|
त्वमादिदेवः पुरुषः पुराण- स्त्वमस्य विश्वस्य परं निधानम् । वेत्ताऽसि वेद्यं च परं च धाम त्वया ततं विश्वमनन्तरूप ।। | 6-35-38a 6-35-38b 6-35-38c 6-35-38d |
|
वायुर्यमोऽग्निर्वरुणः शशाङ्कः प्रजापतिस्त्वं प्रपितामहश्च। नमो नमस्तेऽतु सहस्रकृत्वः पुनश्च भूयोऽपि नमो नमस्ते ।। | 6-35-39a 6-35-39b 6-35-39c 6-35-39d |
|
नमः पुरस्तादथ पृष्ठतस्ते नमोऽस्तु ते सर्वत एव सर्व। अनन्तवीर्यामितविक्रमस्त्वं सर्वं समाप्नोषि ततोऽसि सर्वः ।। | 6-35-40a 6-35-40b 6-35-40c 6-35-40d |
|
सखेति मत्वा प्रसभं यदुक्तं हे कृष्ण हे यादव हे सखेति। अजानता महिमानं तवेदं मया प्रमादात्प्रणयेन वाऽपि ।। | 6-35-41a 6-35-41b 6-35-41c 6-35-41d |
|
यच्चापहासार्थमसत्कृतोऽसि विहारशय्यासनभोजनेषु । एकोऽथवाप्यच्युत तत्समक्षं तत्क्षामये त्वामहमप्रमेयम् ।। | 6-35-42a 6-35-42b 6-35-42c 6-35-42d |
|
पितासि लोकस्य चराचरस्य त्वमस्य पूज्यश् गुरुर्गरीयान्। न त्वत्समोऽस्त्यभ्यधिकः कुतोऽन्यो लोकत्रयेऽप्यप्रतिमप्रभावः ।। | 6-35-43a 6-35-43b 6-35-43c 6-35-43d |
|
तस्मात्प्रणम्य प्रणिधाय कायं प्रसादये त्वामहमीशमीड्यम् । पितेव पुत्रस्य सखेव सख्युः प्रियः प्रियायार्हसि देव सोढुम् ।। | 6-35-44a 6-35-44b 6-35-44c 6-35-44d |
|
अदृष्टपूर्वं हृषितोऽस्मि दृष्ट्वा भयेन च प्रव्यथितं मनो मे। तदेव मे दर्शय देव रूपं प्रसीद देवेश जगन्निवास ।। | 6-35-45a 6-35-45b 6-35-45c 6-35-45d |
|
किरीटिनं गदिनं चक्रहस्त- मिच्छामि त्वां द्रष्टुमहं तथैव। तेनैव रूपेण चतुर्भुजेन सहस्रबाहो भव विश्वमूर्ते ।। | 6-35-46a 6-35-46b 6-35-46c 6-35-46d |
| श्रीभगवानुवाच। | 6-35-47x |
|
मया प्रसन्नेन तवार्जुनेदं रूपं परं दर्शितमात्मयोगात्। तेजोमयं विश्वमनन्तमाद्यं यन्मे त्वदन्येन न दृष्टपूर्वम् ।। | 6-35-47a 6-35-47b 6-35-47c 6-35-47d |
|
न वेद यज्ञाध्ययनैर्न दानै- र्न च क्रियाभिर्न तपोभिरुग्रैः । एवंरूपः शक्य अहं नृलोके द्रष्टुं त्वदन्येन कुरुप्रवीर ।। | 6-35-48a 6-35-48b 6-35-48c 6-35-48d |
|
मा ते व्यथा मा च विमूढभावो दृष्ट्वा रूपं घोरमीदृङ्भमेदम् । व्यपेतभीः प्रीतमनाः पुनस्त्वं तदेव मे रूपमिदं प्रपश्य ।। | 6-35-49a 6-35-49b 6-35-49c 6-35-49d |
| सञ्जय उवाच। | 6-35-50x |
|
इत्यर्जुनं वासुदेवस्तथोक्त्वा स्वकं रूपं दर्शयामास भूयः। आश्वासयामास च भीतमेनं भूत्वा पुनः सौम्यवपुर्महात्मा ।। | 6-35-50a 6-35-50b 6-35-50c 6-35-50d |
| अर्जुन उवाच। | 6-35-51x |
|
दृष्ट्वेदं मानुषं रूपं तव सौम्यं जनार्दन । इदानीमस्मि संवृत्तः सचेताः प्रकृतिं गतः ।। | 6-35-51a 6-35-51b |
| श्रीभगवानुवाच। | 6-35-52x |
|
सुदुर्दर्शमिदं रूपं दृष्टवानसि यन्मम। देवा अप्यस्य रूपस्य नित्यं दर्शनकाङ्क्षिणः ।। | 6-35-52a 6-35-52b |
|
नाहं वेदैर्न तपसा न दानेन न चेज्यया। शक्य एवंविधो द्रष्टुं दृष्टवानसि मां यथा ।। | 6-35-53a 6-35-53b |
|
भक्त्या त्वनन्यया शक्य अहमेवंविधोऽर्जुन। ज्ञातुं द्रष्टुं च तत्त्वेन प्रवेष्टुं च परंतप ।। | 6-35-54a 6-35-54b |
|
मत्कर्मकृन्मत्परमो मद्भक्तः सङ्गवर्जितः । निर्वैरः सर्वभूतेषु यः स मामेति पाण्डव ।। | 6-35-55a 6-35-55b |
|
।। इति श्रीमन्महाभारते भीष्मपर्वणि भगवद्गीतापर्वणि पञ्चत्रिंशोऽध्यायः ।। | |
|
इति श्रीमद्भगवद्गीतासूपनिषत्सु ब्रह्मविद्यायां योगशास्त्रे श्रीकृष्णार्जुनसंवादे विश्वरूपदर्शनयोगो नाम एकादशोऽध्यायः ।। |
| भीष्मपर्व-034 | पुटाग्रे अल्लिखितम्। | भीष्मपर्व-036 |