महाभारतम्-06-भीष्मपर्व-069
पठन सेटिंग्स
← भीष्मपर्व-068 | महाभारतम् षष्ठपर्व महाभारतम्-06-भीष्मपर्व-069 वेदव्यासः |
भीष्मपर्व-070 → |
|
कुरुपाण्डवयोर्मकरश्येनव्यूहरचनापूर्वकं युद्धारम्भः ।। 1 ।।
सञ्जय उवाच। | 6-69-1x |
व्युषितायां तु शर्वर्यामुदिते च दिवाकरे। उभे सेने महाराज युद्धायैव समीयतुः ।। | 6-69-1a 6-69-1b |
अभ्यधावन्त संक्रुद्धाः परस्परजिगीषवः । ते सर्वे सहिता युद्धे समालोक्य परस्परम् ।। | 6-69-2a 6-69-2b |
पाण्डवा धार्तराष्ट्राश्च राजन्दर्मन्त्रिते तव। व्यूहौ च व्यूह्य संरब्धाः संप्रहृष्टाः प्रहारिणः ।। | 6-69-3a 6-69-3b |
अरक्षन्मकरव्यूहं भीष्मो राजन्समन्ततः । तथैव पाण्डवा राजन्नरक्षन्व्यूहमात्मनः ।। | 6-69-4a 6-69-4b |
`अजातशत्रुः शत्रूणां मनांसि समकम्पयत्।' श्येनवद्व्यूह्य तं व्यूहं धौम्यस्य वचनात्स्वयम् ।। | 6-69-5a 6-69-5b |
स हि तस्य सुविज्ञात अग्निचित्येषु भारत। मकरस्तु महाव्यूहस्तव पुत्रस्य धीमतः ।। | 6-69-6a 6-69-6b |
स्वयं सर्वेण सैन्येन द्रोणेनानुमतस्तदा । यथाव्यूहं शान्तनवः सोऽन्ववर्तत तत्पुनः ।। | 6-69-7a 6-69-7b |
स निर्ययौ महाराज पिता देवव्रतस्तव । महता रथवंशेन संवृतो रथिनां वरः ।। | 6-69-8a 6-69-8b |
इतरेतरमन्वीयुर्यथाभागमवस्थिताः । रथिनः पत्तयश्चैव दन्तिनः सादिनस्तथा ।। | 6-69-9a 6-69-9b |
तान्दृष्ट्वाऽभ्युद्यतान्सङ्ख्ये पाण्डवा हि यशस्विनः । श्येनव्यूहेन संव्यूह्य समनह्यन्त संयुगे ।। | 6-69-10a 6-69-10b |
अशोभत मुखे तस्य भीमसेनो महाबलः । नेत्रे शिखण्डी दुर्धर्षो धृष्टद्युम्नश्च पार्षतः ।। | 6-69-11a 6-69-11b |
शीर्षे तस्याभवद्वीरः सात्यकिः सत्यविक्रमः । विधुन्वन्गाण्डिवं पार्थो ग्रीवायामभवत्तदा ।। | 6-69-12a 6-69-12b |
अक्षौहिण्या समं तत्र वामपक्षोऽभवत्तदा । महात्मा द्रुपदः श्रीमान्सह पुत्रेण संयुगे ।। | 6-69-13a 6-69-13b |
दक्षिणश्चाभवत्पक्षः कैकेयोऽक्षौहिणीपतिः । पृष्ठतो द्रौपदेयाश्च सौभद्रश्चापि वीर्यवान् ।। | 6-69-14a 6-69-14b |
पृष्ठे समभवच्छ्रीमान्स्वयं राजा युधिष्ठिरःक । भ्रातृभ्यां सहितो वीरो यमाभ्यां चारुविक्रमः ।। | 6-69-15a 6-69-15b |
प्रविश्य तु रणे भीमो मकरं मुखतस्तदा। भीष्ममासाद्य संग्रामे च्छादयामास सायकैः ।। | 6-69-16a 6-69-16b |
ततो भीष्मो महास्राणि पातयामास भारत। मोहयन्पाण्डुपुत्राणां व्यूढं सैन्यं महाहवे ।। | 6-69-17a 6-69-17b |
संमुह्यति तदा सैन्ये त्वरमाणो धनंजयः । भीष्मं शरसहस्रेण विव्याध रणमूर्धनि ।। | 6-69-18a 6-69-18b |
प्रतिसंवार्य चास्राणि भीष्ममुक्तानि संयुगे। स्वेनानीकेन हृष्टेन युद्धाय समुपस्थितः ।। | 6-69-19a 6-69-19b |
ततो दुर्योधनो राजा भारज्वाजमभाषत । पूर्वं दृष्ट्वा वधं घोरं बलस्य बलिनां वरः ।। | 6-69-20a 6-69-20b |
भ्रातॄणां च वधं युद्धे स्मरमाणो महारथः। आचार्यः सततं हि त्वं हितकामो ममानघ ।। | 6-69-21a 6-69-21b |
वयं हि त्वां समाश्रित्य भीष्मं चैव पितामहम् । देवानपि रणे जेतुं प्रार्थयामो न संशयः ।। | 6-69-22a 6-69-22b |
किमु पाण्डुसुताकन्युद्धे हीनवीर्यपराक्रमान् । स तथा कुरु भद्रं ते यथा वध्यन्ति पाण्डवाः ।। | 6-69-23a 6-69-23b |
एवमुक्तस्ततो द्रोणस्तव पुत्रेण मारिष । तत्र संप्रेक्ष्य राजनं संक्रुद्ध इव निश्चसन् ।। | 6-69-24a 6-69-24b |
बालिशस्त्वं न जानीषे पाण्डवानां पराक्रमम् । न शक्या हि यथा जेतुं पाण्डवा हि महाबलाः ।। | 6-69-25a 6-69-25b |
यथाबलं यथावीर्यं कर्म कुर्यामहं हि ते। इत्युक्तवा ते सुतं राजन्नभ्यपद्यत वाहिनीम् । अभिनत्पाण्डवानीकं प्रेक्षमाणस्य सात्यकेः ।। | 6-69-26a 6-69-26b 6-69-26c |
सात्यकिस्तु ततो द्रौणं वारयामात भारत। तयोः प्रववृते युद्धं घोररूपं भयावहम् ।। | 6-69-27a 6-69-27b |
शैनेयं तु रणे क्रुद्धो भारद्वाजः प्रतापावान्। अविध्यन्निशितैर्बाणैर्जत्रुदेशे हसन्निव ।। | 6-69-28a 6-69-28b |
भीमसेनस्ततः क्रुद्धो भारद्वाजमविध्यत । संरक्षन्सात्यकिं राजन्द्रोणाच्छस्त्रभृतां वरात् ।। | 6-69-29a 6-69-29b |
ततो द्रोणश्च भीष्मश्च तथा शल्यश्च मारिष। भीमसेनं रणे क्रुद्धाश्छादयांचक्रिरे शरैः ।। | 6-69-30a 6-69-30b |
तत्राभिमन्युः संक्रुद्धो द्रौपदेयाश्च मारिष । विव्यधुर्निशितैर्बैणैः सर्वांस्तानुद्यतायुधान् ।। | 6-69-31a 6-69-31b |
द्रोणभीष्मौ तु संक्रुद्धावापतन्तौ महाबलौ । प्रत्युद्ययौ शिखण्डी तु महेष्वासो महाहवे ।। | 6-69-32a 6-69-32b |
प्रगृह्य बलवद्वीरो धनुर्जलदनिःश्वनम् । अभ्यवर्षच्छरैस्तूर्णं छादयानो दिवाकरम् ।। | 6-69-33a 6-69-33b |
शिखण्डिनं समासाद्य भरतानां पितामहः । अवर्जयत संग्रामं स्त्रीत्वं तस्यानुसंस्मरन् ।। | 6-69-34a 6-69-34b |
ततो द्रोणो महाराज अभ्यद्रवत तं रणे। रक्षमाणस्तदा भीष्मं तव पुत्रेण चोदितः ।। | 6-69-35a 6-69-35b |
शिखण्डी तु समासाद्य द्रोणं शस्त्रभृतां वरम्। अवर्जयत संत्रस्तो युगान्ताग्निमिवोल्बणम् ।। | 6-69-36a 6-69-36b |
ततो बलेन महता पुत्रस्तव विशांपते । जुगोप भीष्ममासाद्य प्रार्थयानो महद्यशः ।। | 6-69-37a 6-69-37b |
तथैव पाण्डवा राजन्पुरुस्कृत्य धनञ्जयम्। भीष्ममेवाभ्यवर्तन्त जये कृत्वा दृढां मतिम् ।। | 6-69-38a 6-69-38b |
तद्युद्धमभवद्धोरं देवानां दानवैरिव। जयमाकाङ्क्षतां सङ्क्ष्ये यशश्च सुमहाद्भुतम् ।। | 6-69-39a 6-69-39b |
।। इति श्रीमन्महाभारते भीष्मपर्वणि भीष्मवधपर्वणि पञ्चमदिवसयुद्धे एकोनसप्ततितमोऽध्यायः ।। |
भीष्मपर्व-068 | पुटाग्रे अल्लिखितम्। | भीष्मपर्व-070 |