महाभारतम्-06-भीष्मपर्व-089

by वेदव्यासः

← भीष्मपर्व-088

महाभारतम् षष्ठपर्व महाभारतम्-06-भीष्मपर्व-089 वेदव्यासः

भीष्मपर्व-090 →

महाभारतम्/भीष्मपर्व

1. 001
2. 002
3. 003
4. 004
5. 005
6. 006
7. 007
8. 008
9. 009
10. 010
11. 011
12. 012
13. 013
14. 014
15. 015
16. 016
17. 017
18. 018
19. 019
20. 020
21. 021
22. 022
23. 023
24. 024
25. 025
26. 026
27. 027
28. 028
29. 029
30. 030
31. 031
32. 032
33. 033
34. 034
35. 035
36. 036
37. 037
38. 038
39. 039
40. 040
41. 041
42. 042
43. 043
44. 044
45. 045
46. 046
47. 047
48. 048
49. 049
50. 050
51. 051
52. 052
53. 053
54. 054
55. 055
56. 056
57. 057
58. 058
59. 059
60. 060
61. 061
62. 062
63. 063
64. 064
65. 065
66. 066
67. 067
68. 068
69. 069
70. 070
71. 071
72. 072
73. 073
74. 074
75. 075
76. 076
77. 077
78. 078
79. 079
80. 080
81. 081
82. 082
83. 083
84. 084
85. 085
86. 086
87. 087
88. 088
89. 089
90. 090
91. 091
92. 092
93. 093
94. 094
95. 095
96. 096
97. 097
98. 098
99. 099
100. 100
101. 101
102. 102
103. 103
104. 104
105. 105
106. 106
107. 107
108. 108
109. 109
110. 110
111. 111
112. 112
113. 113
114. 114
115. 115
116. 116
117. 117
118. 118
119. 119
120. 120
121. 121
122. 122

धृतराष्ट्रेण पुत्रवधश्रवणात् शोचनम् ।। 1 ।।

धृतराष्ट्र उवाच।	6-89-1x
दृष्ट्वा मे निहतान्पुत्रान्बहूनेकेन सञ्जय । भीष्मो द्रोणः कृपश्चैव किमकुर्वत संयुगे।।	6-89-1a 6-89-1b
अहन्यहनि मे पुत्राः क्षयं गच्छन्ति सञ्जय । मन्येऽहं सर्वथा पुत्रान्दैवेनोपहतान्भृशम् ।।	6-89-2a 6-89-2b
यत्र मे तनयाः सर्वे जीयन्ते न जयन्त्युत । यत्र भीष्मस्य द्रोणस्य कृपस्य च महात्मनः ।।	6-89-3a 6-89-3b
सौमदत्तेश्च वीरस्य भगदत्तस्य चोभयोः । अश्वत्थाम्नस्तथा तात शूराणामनिवर्तिनाम् ।।	6-89-4a 6-89-4b
अन्येषां चैव शूराणां मध्यगास्तनया मम । यदहन्यन्त संग्रामे किमन्यद्भागधेयतः ।।	6-89-5a 6-89-5b
न हि दुर्योधनो मन्दः पुरा प्रोक्तमबुध्यत । वार्यमाणो मया तात भीष्मेण विदुरेण च ।।	6-89-6a 6-89-6b
गन्धार्या चैव दुर्मेधाः सततं हितकाम्यया । नाबुध्यत पुरा मोहात्तस्य प्राप्तमिदं फलम् ।।	6-89-7a 6-89-7b
यद्भीमसेनः समरे पुत्रान्मम विचेतसः । अहन्यहनि संक्रुद्धो नयते यमसादनम् ।।	6-89-8a 6-89-8b
इदं तत्समनुप्राप्तं क्षत्तुर्वचनमुत्तमम् । न बुद्धवानस्मि विभो प्रोच्यमानमिदं तदा ।।	6-89-9a 6-89-9b
निवारय सुतं द्यूतात्पाण्डवान्मा द्रुहेति च । सुहृदां हितकामानां ब्रुवतां तत्तदेव च ।।	6-89-10a 6-89-10b
न शृणोमि पुरा वाक्यं मर्त्यः पथ्यमिवौषधम् । तदिदं समनुप्राप्तं वचनं साधु भाषितम् ।।	6-89-11a 6-89-11b
विदुरद्रोणभीष्माणां तथाऽन्येषां हितैषिणाम् । अकृत्वा वचनं पथ्यं क्षयं गच्छन्ति कौरवाः ।।	6-89-12a 6-89-12b
तदेतत्समतिक्रान्तं पूर्वमेव हि सञ्जय। तस्मान्मे वद तत्त्वेन यथा युद्धमवर्तत ।।	6-89-13a 6-89-13b
सञ्जय उवाच।	6-89-14x
मध्याह्ने मुमहारौद्रः संग्रामः समुपद्यत। लकक्षयकरो राजंस्तन्मे निगदतः शृणु ।।	6-89-14a 6-89-14b
ततः सर्वाणि सैन्यानि धर्मपुत्रस्य शासनात्। संरब्धान्यभ्यवर्तन्त भीष्ममेव जिघांसया ।।	6-89-15a 6-89-15b
धृष्टद्युम्नः शिखण्डी च सात्यकिश्च महारथः । युक्तानीका महाराज भीष्ममेव समभ्ययुः ।।	6-89-16a 6-89-16b
विराटो द्रुपदश्चैव सहिताः सर्वसोमकैः । अभ्यद्रवन्त संग्रामे भीष्ममेव महारथम् ।।	6-89-17a 6-89-17b
केकया धृष्टकेतुश्च कुन्तिभोजश्च दंशितः । शुक्तानीका महाराज भीष्ममेव समभ्ययुः ।।	6-89-18a 6-89-18b
अर्जुनो द्रौपदश्चैव कुन्तिभोजश्च दंशितः । दुर्योधनसमादिष्टान्राज्ञः सर्वान्समभ्ययुः ।।	6-89-19a 6-89-19b
अभिमन्युस्तथा शूरो हैडिम्बश्च महारथः । भीमसेनश्च संक्रुद्धस्तेऽभ्यधावन्त कौरवान् ।।	6-89-20a 6-89-20b
त्रिधाभूतैरवध्यन्त पाण्डवैः कौरवा युधि। तथैव कौरवै राजन्नवध्यन्त परे रणे ।।	6-89-21a 6-89-21b
द्रोणस्तु रथिनां श्रेष्ठः सोमकान्सृञ्जयैः सह । अभ्यधावत संक्रुद्धः प्रेषयिष्यन्यमक्षयम् ।।	6-89-22a 6-89-22b
तत्राक्रन्दो महानासीत्सृञ्जयानां महात्मानाम् । वध्यतां समरे राजन्भारद्वाजेन धन्विना ।।	6-89-23a 6-89-23b
द्रोणेन निहतास्तत्र क्षत्रिया बहवो रणे। विचेष्टन्तो हृदृश्यन्त व्याधिक्लिष्टा वरा इव ।।	6-89-24a 6-89-24b
कूजतां क्रन्दतां चैव स्तनतां चैव भारत। अनिशं शुश्रुवे शब्दः क्षुत्क्लिष्टानां नृणामिव ।।	6-89-25a 6-89-25b
तथैव कौरवेयाणां भीमसेनो महाबलः । चकार कदनं घोरं क्रुद्धः काल इवापरः ।।	6-89-26a 6-89-26b
वध्यतां तत्र सैन्यानामन्योन्येन महारणे । प्रावर्तत नदी घोरा रुधिरौघपरवाहिनी ।।	6-89-27a 6-89-27b
स संग्रामो महाराज घोररूपोऽभवन्महान् । कुरूणां पाणडवानां च यमराष्ट्रविवर्धनः ।।	6-89-28a 6-89-28b
ततो भीमो रणे क्रुद्धो रभसश्च विशेषतः। गजानीकं समासाद्य प्रेषयामास मृत्यवे ।।	6-89-29a 6-89-29b
तत्र भारत भीमेन नाराचाभिहता गजाः । पेतुर्नेदुश्च सेदुश्च दिशश्च परिबभ्रमुः ।।	6-89-30a 6-89-30b
छिन्नहस्ता महानागाश्छिन्नगात्राश्च मारिष । क्रौञ्चवद्व्यनदन्भीताः पृथिवीमधिशेरते ।।	6-89-31a 6-89-31b
नकुलः सहदेवश्च हयानीकमभिद्रुतौ। ते हयाः काञ्चनापीडा रुक्मभाण्डपरिच्छदाः ।।	6-89-32a 6-89-32b
वध्यमाना व्यदृश्यन्त शतशोऽथ सहस्रशः। पतिद्भिस्तुरगै राजन्समास्तीर्यत मेदिनी ।।	6-89-33a 6-89-33b
निर्जिह्वैश्च श्वसद्भिश्च कूजद्भिश्च गतासुभिः । हयैर्बभौ नरश्रेष्ठ नानारूपधरैर्धरा ।।	6-89-34a 6-89-34b
अर्जुनेन हतैः सङ्ख्ये तथा भारत राजभिः । प्रबभौ वसुधा घोरा तत्रतत्र विशांपते ।।	6-89-35a 6-89-35b
रथैर्भग्नैर्ध्वजैश्छिन्नैर्निकृत्तैश्च महायुधैः । चामरैर्व्यजनैश्चैव च्छत्रैश्च सुमहाप्रभैः ।।	6-89-36a 6-89-36b
हरैर्निष्कैः सकेयूरैः शिरोभिश्च सकुण्डलैः । उष्णीषैरपविद्धैश्च पताकाभिश्च सर्वशः ।।	6-89-37a 6-89-37b
अनुकर्षैः शुभै राजन्योक्रैश्चैव सरश्मिभिः । संकीर्णा वसुधा भाति वसन्ते कुसुमैरिव ।।	6-89-38a 6-89-38b
एवमेष क्षयो वृत्तः पाण्डूनामपि भारत। क्रुद्धे शान्तनवे भीष्मे द्रोणे च रथसत्तमे ।।	6-89-39a 6-89-39b
अश्वत्थाम्नि कृपे चैव तथैव कृतवर्मणि। तथेतरेषु क्रुद्धेषु तावकानामपि क्षयः ।।	6-89-40a 6-89-40b
।। इति श्रीमन्महाभरते भीष्मपर्वणि भीष्मवधपर्वणि अष्टमदिवसयुद्धे एकोननवतितमोऽध्यायः ।।

6-89-25 कूजतां अव्यक्तं ध्वनताम्। स्तनतां उच्चैः शब्दायमानानाम् ।। 6-89-37 निष्कैरुरोभूषणैः ।। 6-89-38 योक्रैरीषायोजनरज्जुभिः रश्मिभिरश्वबन्धनरज्जुभिः ।।

भीष्मपर्व-088

पुटाग्रे अल्लिखितम्।

भीष्मपर्व-090