नारदपुराणम्- पूर्वार्धः/अध्यायः ८०
सूत उवाच ।।
श्रुत्वा तु नारदो विप्राः कुमारवचनं मुनिः ।।
यत्पप्रच्छ पुनस्तच्च युष्मभ्यं प्रवदाम्यहम् ।। ८०-१ ।।
कार्तवीर्यस्य कवचं तथा हनुमतोऽपि च ।।
चरितं च महत्पुण्यं श्रुत्वा भूयोऽब्रवीद्वचः ।। ८०-२ ।।
नारद उवाच ।।
साधु साधु मुनिश्रेष्ठ त्वयातिकरुणात्मना ।।
श्रावितं चरितं पुण्यं शिवस्य च हनूमतः ।। ८०-३ ।।
तन्त्रस्यांस्य क्रमप्राप्तं कथनीयं च यत्त्वया ।।
तत्प्रब्रूहि महाभाग किं पृष्ट्वान्यद्विदांवर ।। ८०-४ ।।
सनत्कुमार उवाच ।।
अथ वक्ष्ये कृष्णमंत्रान्भुक्तिमुक्तिफलप्रदान् ।।
ब्रह्माद्या यान्समाराध्य सृष्ट्यादिकरणे क्षमाः ।। ८०-५ ।।
कामः कृष्णपदं ङतं गोविंदं च तथाविधम् ।।
गोपीजनपदं पश्चाद्वल्लभायाग्निसुंदरी ।। ८०-६ ।।
अष्टादशार्णो मंत्रोऽयं दुर्गाधिष्ठातृदैवतः ।।
नारदोऽस्य मुनिश्छंदो गायत्री देवता पुनः ।। ८०-७ ।।
श्रीकृष्णः परमात्मा च कामो बीजं प्रकीर्तितम् ।।
स्वाहा शक्तिर्नियोगस्तु चतुर्वर्गप्रसिद्धये ।। ८०-८ ।।
ऋषिं शिरसि वक्त्रे तु छंदश्च हृदि देवताम् ।।
गुह्ये बीजं पदोः शक्तिं न्यसेत्साधकसत्तमः ।। ८०-९ ।।
युगेवदाब्धि निगमैर्द्वाभ्यां वर्णैर्मनूद्भवैः ।।
पंचांगानि प्रविन्यस्य तत्त्वन्यासं समाचरेत् ।। ८०-१० ।।
हृदंतिमादिकांतार्णमपराद्यानि चात्मने ।।
मत्यंतानि च तत्वानि जीवाद्यानि न्यसेत्क्रमात् ।। ८०-११ ।।
जीवं प्राणं मतिमहंकारं मनस्तथैव च ।।
शब्दं स्पर्शं रूपरसौ गंधं श्रोत्रं त्वचं तथा ।। ८०-१२ ।।
नेत्रं च रसनांघ्राणं वाचं पाणिं पदेंद्रियम् ।।
पायुं शिश्नमथाकाशं वायुं वह्निं जलं महीम् ।। ८०-१३ ।।
जीवं प्राणं च सर्वागे मत्यादित्रितयं हृदि ।।
मूर्द्धास्यहृद्गुह्य पादेष्वथ शब्दादिकान्न्यसेत् ।। ८०-१४ ।।
कर्णादिस्वस्वस्थानेषु श्रोत्रादीनींद्रियाणि च ।।
तथा वागादींद्रियाणि स्वस्वस्थानषु विन्यसेत् ।। ८०-१५ ।।
मूद्धस्यहृद्गुह्यपादेष्वाकाशादीन्न्यसेत्ततः ।।
हृत्पुंडरीकमर्केन्दुह्निबिंबान्यनुक्रमात् ।। ८०-१६ ।।
द्विषट्ह्यष्टदशकलाव्याप्तानि च तथा मतः ।।
भूताष्टां गाक्षिपदगैर्वर्णैः प्रग्विन्न्यसेद्धृदि ।। ८०-१७ ।।
अथाकाशादिस्थलेषु वासुदेवादिकांस्ततः ।।
वासुदेवः संकर्षणः प्रद्युम्नश्चानिरुद्धकः ।। ८०-१८ ।।
नारायणश्च क्रमशः परमेष्ठ्यादिभिर्युताः ।।
परमेष्ठिपुमांच्छौ चविश्वनिवृत्तिसर्वकाः ।। ८०-१९ ।।
श्वेतानिलाग्न्यंबुभूमिवर्णैः प्राग्वत्प्रविन्यसेत् ।।
स्वबीजाद्यं कोपतत्वं नृसिंहं व्यापकेन च ।। ८०-२० ।।
प्राग्वद्विन्यस्य सर्वाङ्गे तत्त्वन्यासोऽयमीरितः ।।
मकाराद्या आद्यवर्णाः सर्वे स्युश्चंद्रभूषिताः ।। ८०-२१ ।।
वासुदेवादिका ज्ञेया ङेंताः साधकसत्तमैः ।।
प्राणायामं ततः कृत्वा पूरकुम्भकरेचकैः ।। ८०-२२ ।।
चतुर्भिः षड्भर्द्वाभ्यां च मूलमंत्रेण मंत्रवित् ।।
केचिदाहुरिहाचार्याः प्राणायामोत्तरं पुनः ।। ८०-२३ ।।
पीठन्यासं विधायाथ न्यासानन्यान्समाचरेत् ।।
दशतत्त्वादि विन्यस्य वक्ष्यमाणविधानतः ।। ८०-२४ ।।
मूर्तिपंजरनामानं पूर्वोक्तं विन्यसेद्बुधः ।।
सर्वांगे व्यापकं कृत्वा किरीटमनुना सुधीः ।। ८०-२५ ।।
ततस्तारपुटं मंत्रं व्यापय्य करयोस्त्रिशः ।।
पंचांगुलीषु करयोः पंचांगं विन्यसेत्ततः ।। ८०-२६ ।।
त्रिशो मूलेन मूर्द्धादिपादांतं व्यापकं न्यसेत् ।।
सकृद्व्यापय्य तारेण मंत्रन्यासं ततश्चरेत् ।। ८०-२७ ।।
शिरोललाटे भ्रूमध्ये कर्णयोश्चक्षुषोस्तथा ।।
घ्राणयोर्वदने कंठे हृदि नाभौ तथा पुनः ।। ८०-२८ ।।
कट्यां लिंगे जानुनोश्च पादयोर्विन्यसेत्क्रमात् ।।
हृदंतान्मंत्रवर्णांश्च ततो मूर्ध्नि ध्रुवं न्यसेत् ।। ८०-२९ ।।
पुनर्नयनयोरास्ये हृदि गुह्ये च पादयोः ।।
विन्यसेद्धृदयांतानि मनोः पंचपदानि च ।। ८०-३० ।।
भूयो मुन्यादिकं न्यस्य पंचांगं पूर्ववन्न्यसेत् ।।
अथ वक्ष्ये महागुह्यं सर्वन्यासोत्तमोत्तमम् ।। ८०-३१ ।।
यस्य विज्ञानमात्रेण जीवन्मुक्तो भवेन्नरः ।।
अणिमाद्यष्टसिद्धीनामीश्वरः स्यान्न संशयः ।। ८०-३२ ।।
यस्याराधनतो मंत्री कृष्णसंनिध्यतां व्रजेत् ।।
ताराद्याभिर्व्याहृतिभिः संपुटं विन्यसेन्मनुम् ।। ८०-३३ ।।
मंत्रेण पुटितांश्चापि प्रणवाद्यांस्ततो न्यसेत् ।।
गायत्र्या पुटुतं मंत्रं विन्यसेन्मातृकास्थले ।। ८०-३४ ।।
मंत्रेण पुटितां तां च गायत्रीं विन्यसेत्क्रमात् ।।
मातृकापुटितं मूलं विन्यसेत्साधकोत्तमः ।। ८०-३५ ।।
मूलेन पुटितां चैव मातृकां विन्यसेत्क्रमात् ।।
तृचं न मातृकावर्णान्पूर्वं तत्तत्स्थले सुधीः ।। ८०-३६ ।।
विन्यसेन्न्यासषट्कं च षोढा न्यासोऽयमीरितः ।।
अनेन न्यासवर्येण साक्षात्कृष्णसमो भवेत् ।। ८०-३७ ।।
न्यासेन पुटितं दृष्ट्वा सिद्धगंधर्वकिन्नराः ।।
देवा अपि नमंत्येनं किंपुनर्मानवा भुवि ।। ८०-३८ ।।
सुदर्शनस्य मंत्रेण कुर्याद्दिग्बंधनं ततः ।।
देवं ध्यायन्स्वहृदये सर्वाभीष्टप्रदायकम् ।। ८०-३९ ।।
उत्फुल्लकुसुमव्रातनम्रशाखैर्वरद्रुमैः ।।
सस्मेयमंजरीवृंदवल्लरीवेष्टितैः शुभैः ।। ८०-४० ।।
गलत्परागधूलिभिः सुरभीकृतदिङ्मुखः ।।
स्मरेच्छिशिरितं वृंदावनं मंत्रीसमाहितः ।। ८०-४१ ।।
उन्मीलन्नवकंजालिविगलन्मधुसंचयैः ।।
लुब्धांतः करणैर्गुंजद्द्विरेफपटलैः शुभम् ।। ८०-४२ ।।
मरालपरभृत्कीरकपोतनिकरैर्मुहुः ।।
मुखरीकृतमानृत्यन्मायूरकुलमंजुलम् ।। ८०-४३ ।।
कालिंद्या लोलकल्लोलविप्रुषैर्मंदवाहिभिः ।।
उन्निद्रांबुरुहव्रातरजोभिर्धूसरैः शिवैः ।। ८०-४४ ।।
प्रदीपित स्मरैर्गोष्ठसुंदरीमृदुवाससाम् ।।
विलोलनपरैः संसेवितं वा तैर्निरंतरम् ।। ८०-४५ ।।
स्मरेत्तदंते गीर्वाणभूरुहं सुमनोहरम् ।।
तदधः स्वर्णवेद्यां च रत्नपीठमनुत्तमम् ।। ८०-४६ ।।
रत्नकुट्टिमपीठेऽस्मिन्नरुणं कमलं स्मरेत् ।।
अष्टपत्रं च तन्मध्ये मुकुंदं संस्मरेत्स्थितम् ।। ८०-४७ ।।
फुल्लेंदीवरकांतं च केकिबर्हावतंसकम् ।।
पीतांशुकं चंद्रमुखं सरसीरुहनेत्रकम् ।। ८०-४८ ।।
कौस्तुभोद्भासितांगं च श्रीवत्सांकं सुभूषितम् ।।
व्रजस्त्रीनेत्रकमलाभ्यर्चितं गोगणावृतम् ।। ८०-४९ ।।
गोपवृंदयुतं वंशीं वादयंतं स्मरेत्सुधीः ।।
एवं ध्यात्वा जपेदादावयुतद्वितयं बुधः ।। ८०-५० ।।
जुहुयादरुणांभोजैस्तद्दशांशं समाहितः ।।
जपेत्पश्चान्मंत्रसिद्ध्यै भूतलक्षं समाहितः ।। ८०-५१ ।।
अरुणैः कमलैहुत्वा सर्वसिद्धीश्वरो भवेत् ।।
पूर्वोक्ते वैष्णवे पीठे मूर्तिं संकल्प्य मूलतः ।। ८०-५२ ।।
तस्यामावाह्य चाभ्यर्चेद्गोपीजनमनोहरम् ।।
मुखे वेणुं समभ्यर्च्य वनमालां च कौस्तुभम् ।। ८०-५३ ।।
श्रीवत्सं च हृदि प्रार्च्य ततः पुष्पांजलिं क्षिपेत् ।।
ततः श्वेतां च तुलसीं शुक्लचंदनपंकिलाम् ।। ८०-५४ ।।
रक्तां च तुलसीं रक्तंचदनाक्तां क्रसात्सुधीः ।।
अर्पयेद्दक्षिणे जद्वयमश्वारियुग्मकम् ।। ८०-५५ ।।
हयमारद्वयेनैव हृदि मूर्ध्नि तथा पुनः ।।
पद्मद्वयं च विधिवत्ततः शीर्षे समर्पयेत् ।। ८०-५६ ।।
तुलसीद्वयमंभोजद्वयमश्वारियुग्मकम् ।।
ततः सर्वाणि पुष्पाणि सर्वाङ्गेषु समर्पयेत् ।। ८०-५७ ।।
दक्षिणे वासुदेवाख्यं स्वच्छं चैतन्यमव्ययम् ।।
वामे च रुक्मिणीं तदून्नित्यां रक्तां रजोगुणाम् ।। ८०-५८ ।।
एवं संपूज्य गोपालं कुर्यादावरणार्चनम् ।।
यजेद्दामसुदामौ च वसुदामं च किंकिणीम् ।। ८०-५९ ।।
पूर्वाद्याशासु दामाद्या ङेंनमोन्तध्रुवादिकाः ।।
अग्निनैर्ऋतिवाय्वीशकोणेषु हृदयादिकान् ।। ८०-६० ।।
दिक्ष्वस्त्राणि समभ्यर्च्य पत्रेषु महिषीर्यजेत् ।।
रुक्मिणी सत्यभामा च नाग्नजित्यभिधा पुनः ।। ८०-६१ ।।
सुविंदा मित्रविंदा च लक्ष्मणा चर्क्षजा ततः ।।
सुशीला च लसद्रम्यचित्रितांबरभूषणा ।। ८०-६२ ।।
ततो यजेद्दलाग्रेषु वसुदेवञ्च देवकीम् ।।
नंदगोपं यशोदां च बलभद्रं सुभद्रिकाम् ।। ८०-६३ ।।
गोपानूगोपीश्च गोविंदविलीनमतिलोचनान् ।।
ज्ञानमुद्राभयकरौ पितरौ पीतपांडुरौ ।। ८०-६४ ।।
दिव्यमाल्यांबरालेपभूषणे मातरौ पुनः ।।
धारयंत्यौ चरुं चैव पायसीं पूर्णपात्रिकाम् ।। ८०-६५ ।।
अरुणश्यामले हारमणिकुं डलमंडिते ।।
बलः शंखेंदुधवलो मुशलं लांगलं दधत् ।। ८०-६६ ।।
हालालोलो नीलवासा हलवानेककुंडलः ।।
कला या श्यामला भद्रा सुभद्रा भद्रभूषणा ।। ८०-६७ ।।
वराभययुता पीतवसना रूढयौवना ।।
वेणुवीणाहेमयष्टिशंखश्रृंगादिपाणयः ।। ८०-६८ ।।
गोपा गोप्यश्च विविधप्राभृतान्नकरांबुजाः ।।
मंदारदींश्च तद्बाह्ये पूजयेत्कल्पपादपान् ।। ८०-६९ ।।
मंदारश्च तथा संतानको वै पारिजातकः ।।
कल्पद्रुमस्ततः पश्चाद्ध्वरिचन्दनसंज्ञकः ।। ८०-७० ।।
मध्ये दिक्षु समभ्यर्च्य बहिः शक्रादिकान्यजेत् ।।
तदस्त्राणि च संपूज्य यजेत्कृष्णाष्टकेन च ।। ८०-७१ ।।
कृष्णं च वासुदेवं च देवकीनन्दनं तथा ।।
नारायणं यदुश्रेष्ठं वार्ष्णेयं धर्मपालकम् ।। ८०-७२ ।।
असुराक्रांतभूभारहारिणं पूजयेत्ततः ।।
एभिरावरणैः पूजा कर्तव्यासुखैरिणः ।। ८०-७३ ।।
संसारसागरोत्थीर्त्यै सर्वकामाप्तये बुधः ।।
एवं पूजादिभिः सिद्धा भवद्वैश्रवणो यमः ।। ८०-७४ ।।
त्रिकालपूजनं चास्य वक्ष्ये सर्वार्थसिद्धिदम् ।।
श्रीमदुद्यानसंवीतिहेमभूरत्नमंडपे ।। ८०-७५ ।।
लसत्कल्पद्रुमाधस्थरत्नाब्जपीठसंस्थितम् ।।
सुत्रामरत्नसंकाशं गुडस्निग्धालकं शिशुम् ।। ८०-७६ ।।
चलत्कनककुंडलोल्लसितचारुगंडस्थलं सुघोणधरमद्भुतस्मितमुखांवुतं सुन्दरम् ।।
स्फुरद्विमलरत्नयुक्कनकसूत्रनद्धं दधत्सुवर्णपरिमंडितं सुभगपौंडरीकं नखम् ।। ८०-७७ ।।
समुद्धूसरोरस्थले धेनुधूल्या सुपुष्टांगमष्टापदाकल्पदीप्तम् ।।
कटीलस्थले चारुजंघान्तयुग्मं पिनद्धं क्वणत्किंकिणीजालदाम्ना ।। ८०-७८ ।।
हसन्तं हसद्वंधुजीवप्रसूनप्रभापाणिपादांबुजोदारकांत्या ।।
दधानं करो दक्षिणे पायसान्न सुहैयंगवीनं तथा वामहस्ते ।। ८०-७९ ।।
लसद्गोपगोपीगवां वृंदमध्ये स्थितं वासवाद्यैः सुरैरर्चितांध्रिम् ।।
महाभारभूतामरारातियूथांस्ततः पूतनादीन्निहंतुं प्रवृत्तम् ।। ८०-८० ।।
एवं ध्यात्वार्च्चयेद्देवं पूर्ववत्स्थिरमानसः ।।
दध्ना गुडेन नैवेद्यं दत्वा दशशतं जपेत् ।। ८०-८१ ।।
मध्यंदिने यजेदेवं विशिष्यरूपधारिणम् ।।
नारदाद्यैर्मुनिगणैः सुरवृन्दैश्च पूजितम् ।। ८०-८२ ।।
लसद्गोपगोपीगवां वृन्दमध्यस्तितं सांद्रमेघप्रभंसुंन्दरांगम् ।।
शिखंडिच्छदापीडमब्जायताक्षं लसञ्चिल्लिकं पूर्णचद्राननं च ।। ८०-८३ ।।
चलत्कुण्डलोल्लासिगंडस्थलश्रीभरं सुन्दरं मंदहासं सुनासम् ।।
सुकार्तस्वराभांबरं दिव्यभूषं क्वणत्किंकिणीजालमत्तानुलेपम् ।। ८०-८४ ।।
वेणुं धमंतं स्वकरे दधानं सव्ये दरं यष्टिमुदारवेषम् ।।
दक्षे तथैवेप्सितदानदक्षं ध्यात्वार्चयेन्नंदजमिंदिराप्त्यै ।। ८०-८५ ।।
एवं ध्यात्वार्चयेत्कृष्णं पूर्ववद्वैष्णवोत्तमः ।।
अपूपपायसान्नाद्यैर्नैवैद्यं परिकल्पयेत् ।। ८०-८६ ।।
हुत्वा चाष्टत्तरशतं पयोऽनैः सर्पिषाप्लुतैः ।।
स्वस्वदिक्षु बलिं दद्याद्दिशेदाचमनं ततः ।। ८०-८७ ।।
अष्ट्त्तरसहस्रं च प्रजपेन्मंत्रमुत्तमम् ।।
अह्नो मध्ये यजेदेवं यः कृष्णं वैष्णवोत्तमः ।। ८०-८८ ।।
देवाः सर्वे नमस्यंति लोकानां वल्लभो नरः ।।
मेधायुःश्रीकांतियुक्तः पुत्रैः पौत्रैश्च वर्द्धते ।। ८०-८९ ।।
तृतीयकालपूजायामस्ति कालविकल्पना ।।
सायाह्ने निशि वेत्यत्र वदंत्येके विपश्चितः ।। ८०-९० ।।
दशाक्षरेण चेद्रात्रौ सायाह्नेऽष्टादशार्णतः ।।
उभयीमुभयेनैव कुर्यादित्यपरे जगुः ।। ८०-९१ ।।
सायाह्ने द्वारवत्यां तु चित्रोद्यानोपशोभिते ।।
अष्टसाहस्रसंख्यातैर्भवनैरुपमंडिते ।। ८०-९२ ।।
हंससारससंकीर्णकमलोत्पलशालिभिः ।।
सरोभिर्नीलांभोभिः परीते भवनोत्तमे ।। ८०-९३ ।।
उद्यत्प्रद्योतनोद्योतद्युतौ श्रीमणिमंडले ।।
हेमांभोजासनासीनं कृष्णं त्रैलोक्यमोहनम् ।। ८०-९४ ।।
मुनिवृंदैः परिवृतमात्मतत्त्वविनिर्णये ।।
तेभ्यो मुनिभ्यः स्वं धाम दिशंतं परमक्षरम् ।। ८०-९५ ।।
उन्निद्रेंदीवरश्यामं पद्मपत्रायतेक्षणम् ।।
स्निग्धं कुंतलसंभिन्नकिरीटवनमालिनम् ।। ८०-९६ ।।
चारुप्रसन्नवदनं स्फुरन्मकरकुंडलम् ।।
श्रीवत्सवक्षसं भ्राजत्कौस्तुभं सुमनोहरम् ।। ८०-९७ ।।
काश्मीरकपिशोरस्कं पीतकौशेयवाससम् ।।
हारकेयूरकटककटिसूत्रैरलंकृतम् ।। ८०-९८ ।।
हृतविश्वंभराभूरिभारं मुदितमानसम् ।।
शंखचक्रगदापद्मराजद्भुजचतुष्टयम् ।। ८०-९९ ।।
एवं ध्यात्वार्चयेन्मन्त्री स्यादंगैः प्रथमावृत्तिः ।।
द्वितीया महिषीभिस्तु तृतीयायां समर्चयेत् ।। ८०-१०० ।।
नारदं पर्वतं जिष्णुं निशठोद्धवदारुकान् ।।
विष्वक्सेनं च शैनेयं दिक्ष्वग्रे विनतासुतम् ।। ८०-१०१ ।।
लोकपालैश्च वज्राद्यैः पूजयेद्वैष्णवोत्तमः ।।
एवं संपूज्य विधिवत्पायसं विनिवेदयेत् ।। ८०-१०२ ।।
तर्पयित्वा खंडमिश्रदुग्धबुद्ध्या जलैरिह ।।
जपेदष्टशतं मन्त्री भावयन्पुरुषोत्तमम् । ८०-१०३ ।।
पूजासु होमं सर्वासु कुर्यान्मध्यंदिनेऽथवा ।।
आसनादर्घ्यपर्यंतं कृत्वा स्तुत्वा नमेत्सुधीः ।। ८०-१०४ ।।
समर्थात्मानमुद्वास्य स्वीयहृत्सरसीरुहे ।।
विन्यस्य तन्मयो भूत्वा पुनरात्मानमर्चयेत् ।। ८०-१०५ ।।
सायाह्ने वासुदेवं यो नित्यमेवं समर्चयेत् ।।
सर्वान्कामानवाप्यांते स याति परमां गतिम् ।। ८०-१०६ ।।
रात्रौ चेन्मदनाक्रांतचेतसं नन्दनन्दनम् ।।
यजेद्रासपरिश्रांतं गोपीमंडलमध्यगम् ।। ८०-१०७ ।।
विकसत्कुंदकह्लारमल्लिकाकुसुमोद्गतैः ।।
रजोभिर्धूसरैर्मंदमारुतैः शिशिरीकृते ।। ८०-१०८ ।।
उन्मीलन्नवकैरवालिविगलन्माध्वीकलब्धांतरं भ्राम्यन्मत्तमिलिंदगीतललिते सन्मल्लिकोज्जृम्भिते ।।
पीयूषांशुकरैर्विशालितहरित्प्रांते स्मरोद्दीपने कालिन्दीपुलिनांगणे स्मितमुखं वेणुं रणंतं मुहुः ।। ८०-१०९ ।।
अन्तस्तोयलसन्नवांबुदघटासंघट्टकारत्विषं चंचञ्चिल्लिकमंबुजायतदृशं बिम्बाधरं सुन्दरम् ।।
मायूरच्छदबद्धमौलिविलसद्धम्मिल्लमालं चलं दीप्यत्कुण्डलरत्नरश्मिविलसद्गंडद्वयोद्बासितम् ।। ८०-११० ।।
कांचीनूपुरहारकंकणलसत्केयूरभूषान्वितं गोपीनां द्वितयां तरे सुललितं वन्यप्रसूनस्रजम् ।।
अन्योन्यं विनिबद्धगोपदयितादोर्वल्लिवीतं लसद्रासक्रीडनलोलुपं मनसिजाक्रांतं मुकुन्दं भवेत् ।। ८०-१११ ।।
विविधश्रुतिभिन्नमनोज्ञतरस्वरसप्तकमूर्छनतानगणैः ।।
भ्रममाणममूभिरुदारमणिस्फुटमंडनसिंजितचारुतनुम् ।। ८०-११२ ।।
इतरेतरबद्धकरप्रमदागणकल्पितरासविहारविधौ ।
मणिशंकुगमप्यमुना वपुषा बहुधा विहितस्वकदिव्यतनुम् ।। ८०-११३ ।।
एवं ध्यात्वार्चयेन्मन्त्री स्यादंगैः प्रथमावृतिः ।।
श्रीकामः सस्वराद्यानि कलाब्जैर्वैष्णवोत्तमः ।। ८०-११४ ।।
यजेत्केशवकीर्त्यादिमिथुनानि च षोडश ।।
इन्द्राद्यानपि वज्रादीन्पूजयेत्तदनन्तरम् ।। ८०-११५ ।।
पृंथु सुवृत्तं मसृणं वितस्तिमात्रोन्नतं कौ विनिखन्य शंकुम् ।।
आक्रम्य पद्भ्यामितरेतरैस्तु हस्तैर्भ्रमोऽयं खलु रासगोष्ठी ।। ८०-११६ ।।
सपूज्यैवं च पयसा ससितो पलसर्पिषा ।।
नैवेद्यमर्चयित्वा तु चषकैर्नृपसंख्यकैः ।। ८०-११७ ।।
स-तं पापप्ते मंत्री मिथुनेष्वर्पयेत्क्रमात् ।।
विधाय पूर्ववच्छेषं सहस्रं प्रजपेन्मनुम् ।। ८०-११८ ।।
स्तुत्वा नत्वा च संप्रार्थ्य पूजाशेषं समापयेत् ।।
एवं यः पूजयेत्कृष्णं स सस्मृद्धेः पदं भवेत् ।। ८०-११९ ।।
अणिमाद्यष्टसिद्धीनामीश्वरः स्यान्न संशयः ।।
भुक्त्वेह विविधान्भोगानंते विष्णुपदं व्रजेत् ।। ८०-१२० ।।
एवं पूजादिभिः सिद्धे मनौकाम्यानि साधयेत् ।।
अष्टाविंशतिवारं वा त्रिकालं पूजयेत्सुधीः ।। ८०-१२१ ।।
स्वकालविहितान् भूयः परिवारांश्च तर्पयेत् ।।
प्रातर्द्दध्ना गुडाक्तेन मध्याह्ने पयसा पुनः ।। ८०-१२२ ।।
नवनीतयुतेनाथ सायाह्ने तर्पयेत्पुनः ।।
ससितोपलमिश्रेण पयसा वैष्णवोत्तमः ।। ८०-१२३ ।।
तर्पयामिपदं योज्यं मंत्रांते स्वेषु नामसु ।।
द्वितीयांतेषु तु पुनः पूजाशेषं समापयेत् ।। ८०-१२४ ।।
अभ्युक्ष्यतत्प्रसादाद्भिरात्मानं प्रपबेदपः ।।
तत्तृत्पस्तमथोद्वास्य तन्मयः प्रजपेन्मनुम् ।। ८०-१२५ ।।
अथ द्रव्याणि काम्येषु प्रोच्यंते तर्पणेषु च ।।
तानि प्रोक्तविधानानामाश्रित्यान्यतमं भजेत् ।। ८०-१२६ ।।
पायसं दाधिकं चाज्यं गौडान्नं कृसरं पयः ।।
दधीनि कदली मोचा चिंचा रजस्वला तथा ।। ८०-१२७ ।।
अपूपा मोदका लाजाः पृथुका नवनीतकम् ।।
द्रव्यषोडशकं ह्येतत्कथितं पद्मजादिभिः ।। ८०-१२८ ।।
लाजांते पृथुकं प्राक्च समर्प्य च सितोपलम् ।।
चतुःसप्ततिवारं यः प्रातरेवं प्रतर्पयेत् ।। ८०-१२९ ।।
ध्यात्वा कृष्णपदं मत्री मंडलादिष्टमाप्नुयात् ।।
धारोष्णपक्कपयसा नवनीतं दधीनि च ।। ८०-१३० ।।
दौग्धाम्रमाज्यं मत्स्यंडी क्षौद्रं कीलालमेव च ।।
पूजयेन्नवभिर्द्रव्यैः प्रत्येकं रविसंख्यया ।। ८०-१३१ ।।
एवमष्टोतरशतंसंख्याकं तर्पणं पुनः ।।
यः कुर्याद्वैष्णवश्रेष्टः पूर्वोक्तं फलमाप्नुयात् ।। ८०-१३२ ।।
किं बहूक्तेन सर्वेष्टदायकं तर्पणं त्विदम् ।।
ससितोपलधारोष्णदुग्धबुद्ध्या जलेन वै ।। ८०-१३३ ।।
कृष्णं प्रतपर्यन् ग्रामं व्रजन्प्राप्नोति साधकः ।।
धनवस्त्राणि भोज्यं च परिवारगणैः सह ।। ८०-१३४ ।।
यावत्संतर्पयेन्मंत्री तावत्संख्यं जपेन्मनुम् ।।
तर्पणेनैव कार्याणि साधयेदखिलान्यपि ।। ८०-१३५ ।।
काम्यहोममथो वक्ष्ये साधकानां हिताय च ।।
श्रीपुष्पैर्जुहुयान्मंत्री श्रियमिच्छन्निनिंदिताम् ।। ८०-१३६ ।।
साज्येनान्नेन जुहुयात्घृतान्नस्य समृद्धये ।।
वन्यपुष्पैर्द्विजान् जातीपुष्पैश्च पृथिवीपतीन् ।। ८०-१३७ ।।
असितैः कुसुमैर्वैश्यान् शूद्रान्नीलोत्पलैस्तथा ।।
वशयेल्लवणैः सर्वानंबुजैर्युवतीजनम् ।। ८०-१३८ ।।
गोशालासु कृतो होमः पायसेन ससर्पिषा ।।
गवां शांतिं करोत्याशु गोपालो गोकुलेश्वरः ।। ८०-१३९ ।।
शिक्षावेषधरं कृष्णं किंकिणीजालशोभितम् ।।
ध्यात्वा प्रतर्पयेन्मंत्री दुग्धबुद्ध्या शुभैर्जलैः ।। ८०-१४० ।।
धनं धान्यं सुतान्कीर्तिं प्रीतस्तस्मै ददाति सः ।।
ब्रह्मवृक्षसमिद्भिर्वा कुशैर्वा तिलतंदुलैः ।। ८०-१४१ ।।
जुहुयादयुतं मंत्री त्रिमध्वाक्तैर्हुताशने ।।
वशयेद्ब्राह्मणांश्चाथ राजवृक्षसमुद्भवैः ।। ८०-१४२ ।।
प्रसूनैः क्षत्रियान्वैश्यान्कुरंङकुसुमैस्तथा ।।
पाटलोत्थैश्च कुसुमैर्वशयेदंतिमान्सुधीः ।। ८०-१४३ ।।
श्वेतपद्मै रक्तपप्दैश्चंपकैः पाटलैः क्रमात् ।।
हुत्वायुतं त्रिमध्वाक्तैर्वशयेत्तद्वरांगनाः ।। ८०-१४४ ।।
नित्यं हयारिकुसुमौर्निशीथे त्रिमधुप्लुतैः ।।
वरस्त्रीर्वशयेत्प्राज्ञः सम्यग्धृत्वा दिनाष्टकम् ।। ८०-१४५ ।।
अयुतत्रितयं रात्रौ सिद्धार्थैस्त्रिमधुप्लुतैः ।।
प्रत्यहं जुह्वतो मासात्सुरेशोऽपि वशीभवेत् ।। ८०-१४६ ।।
आहृत्य बल्लवीवस्त्राण्यारूढं नीपभूरुहे ।।
स्मरेत्कृष्णं जपेद्रात्रौ सहस्रं खेंदूहात्सुधीः ।। ८०-१४७ ।।
हठादाकर्षयेच्छीघ्रमुर्वशीमपि साधकः ।।
बहुना किमिहोक्तेन मंत्रोऽयं सर्ववश्यकृत् ।। ८०-१४८ ।।
रहस्यं परमं चाथ वक्ष्ये मोक्षप्रदं नृणाम् ।।
ध्यायेत्स्वहृत्सरसिजे देवकीनंदनं विभुम् ।। ८०-१४९ ।।
श्रीमत्कुन्देंदुगौरं सरसिजनयनं शङ्खचक्रे गदाब्जे बिभ्राणं हस्तपद्मैर्नवनलिनलसन्मालयादीप्यमानम् ।।
वंदे वेद्यं मुनींद्रैः कणिकमुनिलसद्दिव्यभूषाभिरामं दिव्यांगालेपभासं सकलभयहरं पीतवस्त्रं नुरारिम् ।। ८०-१५० ।।
एवं ध्यात्वा पुमांसं स्फुटहृदयसरोजासनासीनमाद्यं सांद्रांभोदाच्छबिंबाद्भुतकनकनिभं संजपेदर्कलक्षम् ।।
मन्वोरेकं द्वितारांतरितमथः हुनेदर्कसाहस्रमिध्मैः क्षीरिद्रूत्थर्यथोक्तैः समधुघृतसितेनाथवा पायसेन ।। ८०-१५१ ।।
एवं लोकेश्वराराध्यं कृष्णं स्वहृदयांबुजे ।।
ध्यायन्ननुदिनं मंत्री त्रिसहस्रं जपेन्मनुम् ।। ८०-१५२ ।।
सायाह्नोक्तेन विधिना संपूज्य हवनं पुनः ।।
कृत्वा पूर्वोक्तविधिना मन्त्री तद्गतमानसः ।। ८०-१५३ ।।
एवं यो भजते नित्यं विद्वान् गोपालनंदनम् ।।
समुत्तीर्य भवांभोधिं स याति परमं पदम् ।। ८०-१५४ ।।
मध्ये केणेषु बाह्येष्वनलपुरपुटस्यालिखेत्कर्णिकायां कंदर्पं साध्ययुक्तं विवरगतषडर्णद्विषः केशरेषु ।।
शक्तिः श्रीपूर्विकाणिद्विनवलिपिमनोरक्षराणिच्छदानां मध्ये वर्णान्दशान्तो दशलिपिमनुवर्यस्य वैकैकशोऽब्जम् ।। ८०-१५५
।।
भूसद्मनाभिवृतमस्रगमन्मथेन गोरोचनाविलिखितं तपनीयसूच्या ।।
पट्टे हिरण्यरचिते गुलिकीकृतं तद्गोपालयंत्रमखिलार्थदमेतदुक्तम् ।। ८०-१५६ ।।
संयातसिक्तमभिजप्तमिमं महद्भिर्धार्यं जगत्त्रयवशीकरणैकदक्षम् ।।
रक्षायशः सुतमहीधनधान्यलक्ष्मीसौभाग्यलिप्सुभिरजस्रमनर्घ्यवीर्यम् । ८०-१५७ ।।
स्मरस्त्रिविक्रमाक्रांतश्चाक्रीष्ट्याय हृदित्यसौ ।।
षडक्षरोऽयं संप्रोक्तः सर्वसिद्धिकरो मनुः ।। ८०-१५८ ।।
क्रोडः शान्तींदुवह्न्याढ्यो माया बीज प्रकीर्ततम् ।।
गोविंदवह्निचन्द्राढ्यो मनुः श्रीबीजमीरितम् ।। ८०-१५९ ।।
आभ्यामष्टादशक्लिपः स्याद्विंशत्यक्षरो मनुः ।।
शालग्रामे मणौ यंत्रे मंडले प्रतिमासु वा ।। ८०-१६० ।।
नित्यं पूजा हरेः कार्या न तु केवलभूतले ।।
एवं यो भजंते कृष्णं स याति परमां गतिम् ।। ८०-१६१ ।।
विंशार्णस्य मुनिर्ब्रह्मा गायत्री छन्द ईरितम् ।।
कृष्णश्च देवता कामो बीजं शक्तिर्द्विठो बुधैः ।। ८०-१६२ ।।
रामाग्निवेदवेदाब्धेर्नेत्रार्णैरंगकल्पनम् ।।
मूलेन व्यापकं कृत्वा मनुना पुटितानथ ।। ८०-१६३ ।।
मातृकार्णान्न्यसेत्तत्तत्स्थानेषु सुसमाहितः ।।
दशतत्त्वानि विन्यस्य मूलेन व्यापकं चरेत् ।। ८०-१६४ ।।
मंत्रन्यासं ततः कुर्याद्देवताभावसिद्धये ।।
शीर्षे ललाटे भ्रूमध्ये नेत्रयोः कर्णयोस्तथा ।। ८०-१६५ ।।
नसोर्वक्रे च चिबुके कण्ठे दोर्मूलके हृदि ।।
उदरे नाभिदेशे च लिंगे मूलसरोरुहे ।। ८०-१६६ ।।
कट्यां जान्वोर्जंघयोश्च गुल्फयोः पादयोः क्रमात् ।।
न्यसेद्धृदंतान्मंत्राणां सृष्टिन्यासोऽयमीरितः ।। ८०-१६७ ।।
हृदये चोदरे नाभौ लिंगे मूलसरोरुहे ।।
कट्यां जान्वोर्जंघयोश्च गुल्फयोः पादयोस्तथा ।। ८०-१६८ ।।
मूर्ध्नि कपोले भ्रूमध्ये नेत्रयोः कर्णयोर्नसोः ।।
वदने चिबुके कंठे दोर्मूले विन्यसेत्क्रमात् ।। ८०-१६९ ।।
नमोतान्मंत्रवर्णांश्च स्थितिन्यासोऽयमीरितः ।।
पादयोर्गुल्फयोश्चैव जंघयोर्जानुनोस्तथा ।। ८०-१७० ।।
कट्यां मूले ध्वजे नाभौ जठरे हृदये पुनः ।।
दोर्मूले कंठदेशे च चिबुके वदने नसोः ।। ८०-१७१ ।।
कर्णयोर्नेत्रयोश्चैव भ्रूमध्ये निटिले तथा ।।
मूर्ध्नि न्यसेन्मंत्रवर्णान्संहाराख्योऽयमीरितः ।। ८०-१७२ ।।
पुनः सृष्टिस्थितिन्यासौ विधाय वैष्णवोत्तमः ।।
मूर्तिपंजरनामानं विन्यसेत्पूर्ववत्ततः ।। ८०-१७३ ।।
पुनः षडंगं कृत्वाथ ध्यायेत्कृष्णं हृदंबुजे ।।
द्वारवत्यां सहस्रार्कभास्वरैर्भवनोत्तमैः ।। ८०-१७४ ।।
अनल्पैः कल्पवृक्षैश्च परीते मणिमण्डपे ।।
ज्वलद्रत्न मयस्तंभद्वारतोरणकुड्यके ।। ८०-१७५ ।।
फुल्लप्रफुल्लसञ्चित्रवितानालंबिमौक्तिके ।।
पद्मरागस्थलीराजद्रत्नसंघैश्च मध्यतः ।। ८०-१७६ ।।
अनारतगलद्रत्नधाराढ्यस्वस्तस्तरोरधः ।।
रत्नप्रदीपावलिभिः प्रदीपितदिगंतरे ।। ८०-१७७ ।।
उद्यदादित्यसंकाशमणिसिंहासनांबुजे ।।
समासीनोऽच्युतो ध्येयो द्रुतहाटकसन्निभः ।। ८०-१७८ ।।
समानोदितचंद्रार्कतडित्कोटिसमद्युतिः ।।
सर्वांगसुंदरः सौम्यः सर्वाभरणभूषितः ।। ८०-१७९ ।।
पीतवासाः शंखचक्रगदांभोजलसत्करः ।।
अनाहतोच्छलद्रत्नधारौघकलशं स्पृशन् ।। ८०-१८० ।।
वामपादांबुजाग्रेण मुष्णता पल्लवच्छविम् ।।
रुक्मिणीसत्यभामेऽस्य मूर्ध्नि रत्नौघधारया ।। ८०-१८१ ।।
सिंचंत्यौ दक्षवामस्थे स्वदोस्थकलशोत्थया ।।
नाग्नजिती सुनंदा च दिशंत्यौ कलशौ तयोः ।। ८०-१८२ ।।
ताभ्यां च दक्षवामस्थमित्रविंदासुलक्ष्मणे ।।
रत्ननद्याः समुद्धृत्य रत्नपूर्णौ घटौ तयोः ।। ८०-१८३ ।।
जांबवती सुशीला च दिशंत्यौ दक्षवामके ।।
बहिः षोडश साहस्रसंख्याकाः परितः प्रियाः ।। ८०-१८४ ।।
ध्येयाः कनकरत्नौघधारायुक्कलशोज्वलाः ।।
तद्बहिश्चाष्टनिधायः पूरयंतो धनैर्धराम् ।। ८०-१८५ ।।
तद्बहिर्वृष्णयः सर्वे पुरोवच्च स्वरादयः ।।
एवं ध्यात्वा जपेल्लक्षपंचकं तद्दशांशतः ।। ८०-१८६ ।।
अरुणैः कमलैर्हुत्वा पीठे पूर्वोदिते यजेत् ।।
विलिप्य गंधपंकेन लिखेदष्टदलांबुजम् ।। ८०-१८७ ।।
कर्णिकायां च षट्कोणं ससाध्यं तत्र मन्मथम् ।।
शिष्टैस्तु सप्तदशभिरक्षरैर्वेष्टयेत्स्वरम् ।। ८०-१८८ ।।
प्राग्रक्षोऽनिलकोणेषु श्रियं शिष्टेषु संविदम् ।।
षट्सु संधिषु षट्कर्णे केसरेषु त्रिशस्त्रिशः ।। ८०-१८९ ।।
विलिखेत्स्मरगायत्रीं मालामंत्रं दलाष्टके ।।
षटूषः संलिख्य तद्बाह्ये वेष्टयेन्मातृकाक्षरैः ।। ८०-१९० ।।
भूबिंबं च लिखेद्बाह्ये श्रीमायादिग्विदिक्ष्वपि ।।
भूग्रहं चतुरस्रं स्यादष्टवज्रविभूषितम् ।। ८०-१९१ ।।
एतद्यंत्रं हाटकादिपट्टेष्वालिख्य पूर्ववत् ।।
संस्कृतं धारयेद्यो वै सोऽर्च्यते त्रिदशैरपि ।। ८०-१९२ ।।
स्याद्गायत्री वामदेवपुष्पबाणौ तु ङेंतिमौ ।।
विद्महेधीमहियुतौ तन्नोऽनंगः प्रचोदयात् ।। ८०-१९३ ।।
जप्या जपादौ गोपालमनूनां जनरंजनी ।।
हृदयं कामदेवाय ङेंतं सर्वजनप्रियम् ।। ८०-१९४ ।।
उक्त्वा सर्वजनांते तु संमोहनपदं तथा ।।
ज्वल ज्वल प्रज्वलेति प्रोच्य सर्वजनस्य च ।। ८०-१९५ ।।
हृदयं मम च ब्रूयाद्वशंकुरुयुगं शिरः ।।
प्रोक्तो मदनमंत्रोऽष्टचत्वारिंशद्भिरक्षरैः ।। ८०-१९६ ।।
जपादौ स्मरबीजाद्यो जगत्त्रयवशीकरः ।।
पीठ प्राग्वत्समभ्यर्च्य मूर्ति संकल्प्य मूलतः ।। ८०-१९७ ।।
तत्रावाह्याच्युतं भक्त्या सकलीकृत्य पूजयेत् ।।
आसनादिविभूषांतं पुनर्न्यासक्रमाद्यजेत् ।। ८०-१९८ ।।
सृष्टिं स्थितिं षडंगं च किरीटं कुंडलद्वयम् ।।
शंखं चक्रं गदां पद्मं मालां श्रीवत्सकौस्तुभौ ।। ८०-१९९ ।।
गन्धपुष्पैः समभ्यर्च्य मूलेन वैष्णवोत्तमः ।।
षट्कोणेषु षडंगानि दिग्दलेषु क्रमाद्यजेत् ।। ८०-२०० ।।
वासुदेवादिकान्कोणेषु तु शांत्यादिकांस्ततः ।।
पत्राग्रगा महिष्योऽष्टौ यजेत्साधकसत्तमः ।। ८०-२०१ ।।
ततः षोडशसाहस्रं सकृदेवार्चयेत्प्रियाः ।।
इंद्रनीलमुकुंदांश्च करालानंदकच्छपान् ।। ८०-२०२ ।।
शंखपद्मौ ततः पद्मान्निधीनष्टौ क्रमाद्यजेत् ।।
तद्बहिर्लोकपालांश्च वज्राद्यानपि पूजयेत् ।। ८०-२०३ ।।
एवं सप्तावृत्तिवृतं कृष्णमभ्यर्च्य चादरात् ।।
प्रीणयेद्दधिखंडाज्यमिश्रेण तु पयोंऽधसा ।। ८०-२०४ ।।
दिव्योपचारं दत्वाथ स्तुत्वा नत्वा च केशवम् ।।
उद्वासयेत्स्वहृदये परिवारगणैः सह ।। ८०-२०५ ।।
न्यस्यात्मानं समभ्यर्च्य तन्मयो विहरेत्सुधीः ।।
रत्नाभिषेकध्यानेज्या विंशत्यर्णाश्रिते रिता ।। ८०-२०६ ।।
एवं यो भजते मन्त्रं स समृद्धेः पदं भवेत् ।।
जपहोमार्चनध्यानैर्यो मनुं प्रजपेदमुम् ।। ८०-२०७ ।।
तद्वेश्म पूर्यते रत्नैः रवर्णधान्यैरनारतम् ।।
पृथ्वी पृथ्वी करे तस्य सर्वसस्यसमाकुला ।। ८०-२०८ ।।
पुत्रैर्मित्रैः सुसंपन्नः प्रयात्यंते परां गतिम् ।।
वह्नावभ्यर्च्य गोविंदं शुक्लपुष्पैः सतंदुलैः ।। ८०-२०९ ।।
आज्याक्तैरयुतं हुत्वा भस्म तन्मूर्ध्नि धारयेत् ।।
तस्यान्नादिसमृद्धिः स्यात्तदूशे सर्वयोषितः ।। ८०-२१० ।।
रक्तांभोजैस्त्रिमध्वक्तैर्हुनेल्लक्षं समाहितः ।।
श्रिया तस्यैंद्रमैश्वर्यं तृणलेशायते ध्रुवम् ।। ८०-२११ ।।
त्रिमध्वक्तैः सितैः पुष्पैरष्टोत्तरसहस्रकम् ।।
यो हुनेत्प्रत्यहं मासात्पुरोधा नृपतेर्भवेत् ।। ८०-२१२ ।।
एवमादिप्रयोगांश्च साधयेन्मनुनामुना ।।
मन्त्रराजमथो वक्ष्ये दशार्णं सर्वसिद्धिदम् ।। ८०-२१३ ।।
स्मृतिः सद्यान्विता साक्षिर्लोहितो जनवल्लभा ।।
पवनोऽग्निप्रियांतोऽयं दशार्णो मन्त्र ईरितः ।। ८०-२१४ ।।
नारदोऽस्य मुनिश्छंदो विराट् कृष्णोऽस्य देवता ।।
कामो बीजं वह्निजाया शक्तिः प्रोक्ता मनीषिभिः ।। ८०-२१५ ।।
आचक्रं च विचक्रं च सुचक्रं तदनन्तरम् ।।
त्रैलोक्यरक्षणं चक्रमसुरांतकगचक्रकम् ।। ८०-२१६ ।।
एतैर्ङेठद्वयांतैश्च चक्रैः पंचांगकं मनोः ।।
ततस्तारपुटं मन्त्रं व्यापय्य करयोस्त्रिशः ।। ८०-२१७ ।।
सेंदून्हृदंतान्मंत्रार्णान्प्रणवांतरितान्न्यसेत् ।।
दक्षांगुष्ठाच्च वामांगुष्ठांतमंगुलिपर्वसु ।। ८०-२१८ ।।
सृष्टिन्यासोऽयमुदितः स्थितिन्यासोऽधुनोच्यते ।।
न्यसेद्वामकनिष्ठादिकनिष्टांतं स्थितौ सुधीः ।। ८०-२१९ ।।
वामांगुष्ठान्न्यसेद्दक्षां गुष्ठांतं संहृतौ तथा ।।
संहृतिर्दोषसंघातहारिणी परिकीर्तिता ।। ८०-२२० ।।
विद्याप्रदश्च सृष्ट्यंतो वर्णिनां शुद्धचेतसाम् ।।
स्थित्यंतः स्याद्गृहस्थानामेवं काम्यादिरूपतः ।। ८०-२२१ ।।
संहारांते मुनींद्राणां विरक्तानां च सर्वशः ।।
पुनः स्थितिक्रमेणार्णान्मनोरंगुलिषु न्यसेत् ।। ८०-२२२ ।।
पुनश्चक्रैश्च पूर्वोक्तैः पंचागं करयोर्न्यसेत् ।।
ततो मूलेन पुटितान्मातृकार्णान्सबिंदुकान् ।। ८०-२२३ ।।
विन्यसेन्मातृकान्यासस्थानेषु प्रणतः सुधीः ।।
ततस्तारपुटं मूलं व्यापकत्वेन विन्यसेत् ।। ८०-२२४ ।।
संहारसृष्टिभेदेन दशतत्त्वानि विन्यसेत् ।।
नमोंतमूलमंत्रार्णपदायाम्यानि चात्मने ।। ८०-२२५ ।।
मत्यंतानि च तत्त्वानि पृथिव्याद्यानि च क्रमात् ।।
पृथ्वी जलं तथा वह्निर्वायुराकाशमेव च ।। ८०-२२६ ।।
अहंकारो महत्तत्वं प्रकृतिं पुरुषं परम् ।।
प्रविन्यसेन्मस्तके च नेत्रयोः श्रोत्रयोर्नसोः ।। ८०-२२७ ।।
वदने हृदये नाभौ लिंगे जान्वोश्च पादयोः ।।
प्रणवांतरितान्वर्णान्हृदंतान्विज्यसेन्मनोः ।। ८०-२२८ ।।
सृष्टिन्यासोऽयमाख्यातः स्थितिन्यासं श्रृणु द्विज ।।
हृदि नाभौ ध्वजे जान्वोः पादयोर्मस्तके पुनः ।। ८०-२२९ ।।
नेत्रयोः कर्णयोर्घ्राणे वदने विन्यसेत्क्रमात् ।।
पदोर्जान्वोर्लिंगदेशे नाभौ हृदि मुखे नसोः ।। ८०-२३० ।।
कर्णयोर्नेत्रयोर्मूर्ध्नि संहाराख्योऽयमीरितः ।।
सृष्ट्यंतो वर्णिनांन्यासः स्थित्यंतोगृहमेधिनाम् ।। ८०-२३१ ।।
यतेर्वैराग्ययुक्तस्य संहारांतः प्रकीर्तितः ।।
चतुर्द्धा वर्णिनां चैव गृहस्थानां च पंचधा ।। ८०-२३२ ।।
यतीनां च त्रिधा न्यासः प्रोक्तोऽयं क्रमतः शुभः ।।
केचिद्विरक्ते गृहगे संहारांतं विदुर्बुधाः ।। ८०-२३३ ।।
विभूतिपंजरं न्यासं कुर्यादिष्टाप्तये ततः ।।
मनोर्दशावृत्तिमयं कृष्णसांनिध्यकारकम् ।। ८०-२३४ ।।
आधारे च ध्वजे नाभौ हृदि कंठे मुखे शये ।।
ऊर्वोश्च कंधरायां च नाभौ कुक्षौ तथा हृदि ।। ८०-२३५ ।।
स्तनयोः पार्श्वयोः श्रोण्योर्मस्तकेवदनेतथा ।।
नेत्रयोः कर्णयोर्नासापुटयोश्च कपोलयोः ।। ८०-२३६ ।।
एवं दक्षिणदोर्मूससंध्यग्रेष्वंगुलीषु च ।।
ततः शिरसि तत्पूर्वाद्यांशासु स्वकलासु च ।। ८०-२३७ ।।
दोष्णोः सक्थ्नोः शिरोक्ष्यास्यकंठहृज्जठरेषु च ।।
मूलाधारे लिंगदेशे जानुनोः पादयोस्तथा ।। ८०-२३८ ।।
श्रोत्रगंडांसवक्षोजपार्श्वलिंगेषु विन्यसेत् ।।
ऊर्वोर्जान्वोर्जंघयोश्च पादयोर्विन्यसेत्क्रमात् ।। ८०-२३९ ।।
विभूतिपंजराख्योऽयं न्यासः सर्वार्थसिद्धिदः ।।
अनेन न्यासवर्येण साक्षात्कृष्णतनुर्भवेत् ।। ८०-२४० ।।
मूर्ति पंजरनामानं न्यासं पूर्वोदितं न्यसेत् ।।
ततो दशांगपंचांगौ न्यासवर्यौ न्यसे क्रमात् ।। ८०-२४१ ।।
हृदि मूर्ध्नि शिखायां च सर्वांगे दिक्षु पार्श्वयोः ।।
कट्यां पृष्ठे तथा मूर्ध्नि विन्यसेद्वैष्णवोत्तमः ।। ८०-२४२ ।।
पंचांगानि न्यसेद्भूयश्चक्रैः प्राग्वत्समाहितः ।।
अन्योऽप्यष्टादशार्णोक्तः कर्तव्यो न्याससंचयः ।। ८०-२४३ ।।
ततः किरीटमंत्रेण व्यापकं रचयेत्सुधीः ।।
वेणुबिल्वादिमुद्रांश्च दर्शयेत्साधकोत्तमः ।। ८०-२४४ ।।
सुदर्शनस्य मंत्रेण कुर्याद्दिग्बंधनं ततः ।।
अनंगुष्ठाश्च ऋजवः करशाखा भवंति चेत् ।। ८०-२४५ ।।
हृन्मुद्रेयं समाख्याता शिरोमुद्रा तथा भवेत् ।।
अधोंगुष्ठा तु या मुष्टिः शिखामुद्रेयमीरिता ।।
प्रसारितकरांगुल्योर्वर्ममुद्रेयमीरिता ।। ८०-२४६ ।।
नाराचमुष्ट्या धृतबाहुयुग्मः अंगुष्ठतर्जन्युदितो ध्वनिस्तु ।।
विष्वग्विमुक्ता कथितास्त्रमुद्रा यत्राक्षिणी तर्जनिमध्यमे च ।। ८०-२४७ ।।
ओष्ठे वामकरांगुष्टो लग्नस्तस्य कनिष्टिका ।।
दक्षिणांगुष्टसंसक्ता तत्कनिष्ठा प्रसारिता ।। ८०-२४८ ।।
तर्जनी मध्यमानामा किंचित्सकुंच्य चालिता ।।
वेणुमुद्रेयमुदिता सुगुप्ता प्रेयसी हरेः ।।
नोच्यंते तत्र सिद्धत्वान्मालाश्रीवत्सकौस्तुभाः ।। ८०-२४९ ।।
वामांगुष्ठं समुद्रं तमपरकरांगुष्ठकेनाथ बद्ध्वा संपीड्याग्रं च दक्षांगुलिभिरपि च तां वामहस्तांगुलीभिः ।।
गाढं बद्ध्वा स्वकीये हृदयसरसिजे स्थापयेत्कामबीजं प्रोच्चार्यैषा तु गोप्या सकलसुखकरी विल्वमुद्रा मुनींद्रैः ।। ८०-२५० ।।
कायेन मनसा वाचा यत्पापं समुपार्जितम् ।।
मुद्राया ज्ञान मात्रेण सर्वं नाशमुपैष्यति ।। ८०-२५१ ।।
ध्यानं जपस्त्रिकालार्चा कार्या पूर्वोदिता मनोः ।।
सर्वेष्वेकः क्रमः प्रोक्तो दशार्णाष्टादशार्णयोः ।। ८०-२५२ ।।
एवं सिद्धे मनौ मंत्री प्रयोगान्कर्तुमर्हति ।।
उद्दंडबाहुदोर्दंहधृतगोवर्द्धनाचलम् ।। ८०-२५३ ।।
अन्यहस्तागुलीव्यक्तस्वरवंशार्पिताननम् ।।
ध्यायन्कृष्णं जपेन्मंत्रं व्रजेच्छत्रं विना सुधीः ।। ८०-२५४ ।।
वर्षवाताशनिभ्योऽपि भयं तस्य न जायते ।।
मोघमेधौघव्राताद्गगतेन्द्रं तं स्मरन्हुनेत् ।। ८०-२५५ ।।
लोणैरयुतसंख्यैः स्यादनावृष्टिर्न संशयः ।।
क्रीडंतमर्कजातीरे मज्जनस्नापनादिभिः ।। ८०-२५६ ।।
तच्छीकरजलासारैः सिच्यमानं प्रियाजनैः ।।
ध्यात्वायुतं पयः सिक्तैर्हुनेद्वा नीरतर्पणैः ।। ८०-२५७ ।।
वृष्टिर्भवत्यकालेऽपि महती नात्र संशयः ।।
सदाहमोहैरार्तस्य विस्फोटकज्वरादिभिः ।। ८०-२५८ ।।
अमुमेव स्मरन्मूर्ध्नि जपेच्छांतिर्भवेत्क्षणात् ।।
अथवा गरुडारूढं प्रद्युम्नबलसंयुतम् ।। ८०-२५९ ।।
निजज्वरनिष्पिष्टज्वराभिष्टुतमच्युतम् ।।
ध्यात्वा मूर्ध्नि जपेन्मंत्रं ज्वरमुक्तो भवेज्ज्वरी ।। ८०-२६० ।।
ध्यात्वैवमग्नावभ्यर्च्य यथोक्तैश्चतुरंगुलैः ।।
जुहुयादमृताखण्डैरयुतं ज्वरशांतये ।। ८०-२६१ ।।
शिलीमुखविनिर्भिन्नभीष्मतापहरं हरिम् ।।
ध्यात्वा जपेत्स्पृशन्नार्तं पाणिभ्यां ज्वरशांतये ।। ८०-२६२ ।।
सांदीपनाय ददतं पुत्रं ध्यात्वायुतं हुनेत् ।।
यथोक्तैरमृताखंडैरपमृत्युनिवृत्तये । ८०-२६३ ।।
सपार्थं मृतपुत्रायार्पयंतं च द्विजन्मने ।।
सुतं ध्यात्वा जपेल्लक्षं पुत्रपौत्रादिवृद्धये ।। ८०-२६४ ।।
पुत्रजीवफलैर्हुत्वायुतं मधुरसंप्लुतैः ।।
तत्काष्ठैरेधिते वह्नौ सुतान्दीर्घायुषो लभेत् ।। ८०-२६५ ।।
क्षीरद्रुक्त्वाथसंपूर्णमभ्यर्च्य कलशं निशि ।।
प्रातर्ज्जप्त्वायुतं नारीमभिषिंचेद्दिषड्दिनम् ।। ८०-२६६ ।।
एवं कृते तु वंध्यापि लभेत्पुत्रांश्चिरायुषः ।।
प्रातर्वाचंयमाश्वत्थदलसंपुटकं जलम् ।। ८०-२६७ ।।
अष्टोत्तरशतं जप्तं मासं पुत्रार्थिनी पिबेत् ।।
सर्वलक्षणसंपन्नं वंध्यापि लभते सुतम् ।। ८०-२६८ ।।
जित्वा कृत्यां काशिराजप्रेषितां च निजारिणः ।।
तेजसा तस्य नगरं दहंतं भावयन्हरिम् ।। ८०-२६९ ।।
हुनेत्सप्तदिनं मंत्री सुस्नेहाक्तैश्च सर्षपैः ।।
कृत्याकर्तारमेवास्मै कुपिता नाशयेद्ध्रुवम् ।। ८०-२७० ।।
बदरीद्रुमसंकीर्णे स्थितं दिव्याश्रमे शुभे ।।
स्पृशंतं करपद्माभ्यां घंटाकर्णकलेवरम् ।। ८०-२७१ ।।
ध्यात्वैवं जुहुयाल्लक्षं तिलैस्त्रिमधुराप्लुतैः ।।
महापापयुतोऽप्येवं पूतो भवति तत्क्षणात् ।। ८०-२७२ ।।
द्यूतासक्तौ रुक्मिबलौ द्वेषयंतं हरिं स्मरन् ।।
जुहुयादिष्टयोर्द्विष्ट्यै गुलिका गोमयोद्भवाः ।। ८०-२७३ ।।
नित्यं सहस्रं सप्ताहान्मिथो विद्वेषयेदरीन् ।।
वर्षंतं गरुडारूढं ज्वलदग्निमुखैः शरैः ।। ८०-२७४ ।।
धावंतं रिपुसंघातमनुधावतमच्युतम् ।।
ध्यात्वा सप्तसहस्रं तु जपेन्मंत्रमनन्यधीः ।। ८०-२७५ ।।
उच्चाटनं भवत्येव शत्रूणां सप्तभिर्दिनैः ।।
ध्यायन्नुत्क्षिप्तवत्सं तु कपित्थफलहारिणम् ।। ८०-२७६ ।।
प्रजपेदयुतं शत्रुमुञ्चाटयति तत्क्षणात् ।।
आत्मानं कंसमथनं ध्यायन्मंचान्निपातितम् ।। ८०-२७७ ।।
कंसात्मानं व्यकर्षन्तं गतासुं तं जपेन्मनुम् ।।
रिपुजन्मर्क्षवृक्षोत्थसमिद्भिरयुतं निशि ।। ८०-२७८ ।।
जुहुयादेवमुग्रोऽपि सपत्नो निधनं व्रजेत् ।।
अथवा निंबतैलाक्तैर्हुनेधोभिरक्षजैः ।। ८०-२७९ ।।
अयुतं नियतो रात्रौ मारयेदचिरादरीन् ।।
निशादिष्टदलव्योषकार्पासास्थिकरैर्निशि ।। ८०-२८० ।।
हुनेदेरंडतैलाक्तैः श्मशाने रिपुशांतये ।।
न शस्तं मारणं कर्म कुर्य्याच्चेदयुतं हुनेत् ।। ८०-२८१ ।।
पायसैर्वा हुनेत्तावच्छांतये शांतमानसः ।।
पारिजातहरं कृष्णं ध्यायन् लक्षं जपेन्मनुम् ।। ८०-२८२ ।।
सर्वत्रैव जयस्तस्य न कदापि पराजयः ।।
व्याख्यामुद्राकरं कृष्णं रथस्थं भावयञ्जपेत् ।। ८०-२८३ ।।
पार्थे दिशंतं गीतार्थं धर्मवृद्ध्यै सुमानवः ।।
पालाशपुष्पैर्मध्वक्तैर्लक्षं विद्याप्तये हुनेत् ।। ८०-२८४ ।।
राष्ट्रपूर्ग्रामवस्तूनां शरीरस्यापि रक्षणे ।।
विश्वरूपधरो प्रोद्यद्भानुकोटिसमप्रभम् ।। ८०-२८५ ।।
अग्रीषोमात्मकं कृष्णं द्रुतचामीकरप्रभम् ।।
अर्काग्निद्योतितास्यांघ्रिपंकजं दिव्यभूषणम् ।। ८०-२८६ ।।
नानायुधधरं प्राप्तं विश्वाकाशावकाशकम् ।।
ध्यात्वा लक्ष जपेन्मन्त्रं रक्षणाय समाहितः ।। ८०-२८७ ।।
रक्तैर्वन्यप्रसूनैर्यो दिनादौ पूजयेद्धरिम् ।।
दिनमध्योक्तविधिना जपेदष्टोत्तरं शतम् ।। ८०-२८८ ।।
सहस्रमंडलान्मन्त्री वशयेन्मुखरान्द्विजान् ।।
जातिपुष्पैः क्षत्रियांश्च गोपवेषधरं स्मरन् ।। ८०-२८९ ।।
ध्यायन् क्रीडारतं कृष्णं रक्तैरश्वारिपुष्पकैः ।।
वशयेद्वैश्यजातीयान् शूद्रान्नीलोत्पलैः स्मरन् ।। ८०-२९० ।।
गीतनृत्यरतं श्वेतपुष्पैः साज्यैश्च तंदुलैः ।।
हुत्वान्वहं सप्तदिनं भस्म भाले च मूर्द्धनि ।। ८०-२९१ ।।
धारयन्वशयेत्कांतां सापि तद्वत्पतिं ध्रुवम् ।।
तांबूलं कुसुमं वासोंऽजनं चंदनमेव च ।। ८०-२९२ ।।
सहस्रं मनुना जप्तं दद्याद्यस्मै नराय च ।।
सोऽचिरादेष वशगः सपुत्रपशुबांधवः ।। ८०-२९३ ।।
वृन्दारण्यस्थितं ध्यायन्बल्लवीसंयुतं हरिम् ।।
अपामार्गसमिद्भिस्तु हुत्वा तु वशयेज्जगत् ।। ८०-२९४ ।।
संप्राप्य सद्गुरो र्दीक्षां कृष्णं यो विधिनामुना ।।
अर्चयेद्वैष्णवश्रेष्ठः सोऽष्टसिद्धीश्वरो भवेत् ।। ८०-२९५ ।।
तस्य दर्शनमात्रेण वादिनो निष्प्रभाः स्मृताः ।।
वसेत्सरस्वती वक्रे गृहे चापि सभासदः ।। ८०-२९६ ।।
भुक्त्वा नानाविधान्भोगानंते विष्णुपदं व्रजेत् ।। ८०-२९७ ।।
इति श्रीबृहन्नारदीयपुराणे पूर्वभागे तृतीयपादे कृष्णमन्त्रनिरूपणं नामाशीतितमोऽध्यायः ।। ८० ।।