नारदपुराणम्- पूर्वार्धः/अध्यायः १११
सनातन उवाच ।।
श्रृणु विप्र प्रवक्ष्यामि द्वितीयाया व्रतानि ते ।।
यानि कृत्वा नरो भक्त्या ब्रह्मलोके महीयते ।। १११-१ ।।
चैत्रशुक्लद्वितीयायां ब्रह्मणं च सशक्तिकम् ।।
हविष्यान्नेन गन्धाद्यैः स्तोष्य सर्वक्रतूद्भवम् ।। १११-२ ।।
फलं लब्ध्वाखिलान्कामानंते ब्रह्मपदं लभेत् ।।
अस्मिन्नेव दिने विप्र बालेंदुमुदितं परे ।। १११-३ ।।
समभ्यर्च्य निशारंभे भुक्तिमुक्तिफलं भवेत् ।।
अथवास्मिन्दिने भक्त्या दस्रावभ्यर्च्य यत्नतः ।। १११-४ ।।
सुवर्णरजते नेत्रे प्रदद्याच्च द्विजातये ।।
पूर्णयात्राव्रते ह्यस्मिन्दध्ना वापि घृतेन च ।। १११-५ ।।
नेत्रव्रतं द्वादश वत्सरान्वै कृत्या भवेद्भूमिपतिर्द्विजेंद्र ।।
सुरूपरूपोऽरिगणप्रतापी धर्माभिरामो नृपवर्गमुख्यः ।। १११-६ ।।
राधशुक्लद्वितीयायां ब्रह्मणं विष्णुरूपिणम् ।।
समर्च्य सप्तधान्यान्याढ्यकुंभोपरि विधानतः ।। १११-७ ।।
विष्णुलोकमवाप्नोति भुक्त्वा भोगान्मनोरमान् ।।
ज्येष्ठशुक्लद्वितीयायां भास्करं भुवनाधिपम् ।। १११-८ ।।
चतुवक्त्रस्वरूपं च समभ्यर्च्य विधानतः ।।
भोजयित्वा द्विजान् भक्त्या भास्करं लोकमाप्नुयात् ।। १११-९ ।।
आषाढस्य सिते पक्षे द्वितीया पुण्यसंयुता ।।
तस्यां रथं समारोप्य रामं सह सुभद्रया ।। १११-१० ।।
द्विजादिभिर्व्रती सार्धं परिक्रम्य पुरादिकम् ।।
जलाशयांतिकं गत्वा कारयेच्च महोत्सवम् ।। १११-११ ।।
तदन्ते देवभवने निवेश्य च यथाविधि ।।
ब्राह्मणान्भोजयेच्चैव व्रतस्यास्य प्रपूर्तये ।। १११-१२ ।।
नभः शुक्लद्वितीयायां विश्वकर्मा प्रजापतिः ।।
स्वपितीति तिथिः पुण्या ह्यशोकशयनाह्वया ।। १११-१३ ।।
सशक्तिक तु शय्यास्थं पूजयित्वा चतुर्मुखम् ।।
इममुच्चारयेन्मंत्रं प्रणम्य जगतां पतिम् ।। १११-१४ ।।
श्रीवत्सधारिञ्छ्रीकांत श्रीवास श्रीपते प्रभो ।।
गार्हस्थ्यं मा प्रणाशं मे यातु धर्मार्थकामद ।। १११-१५ ।।
चंद्रार्द्धदानमत्रोक्तं सर्वसिद्धिविधायकम् ।।
भाद्रशुक्लद्वितीयायां शक्ररूपं जगद्विधिम् ।। १११-१६ ।।
पूजयित्वा विधानेनन सर्वक्रतुफलं लभेत् ।।
आश्विने मासि वै पुण्या द्वितीया शुक्लपक्षगा ।। १११-१७ ।।
दानं प्रदत्तमेतस्यामनंतफलमुच्यते ।।
ऊर्ज्जशुक्लद्वितीयायां यमो यमुनया पुरा ।। १११-१८ ।।
भोजितः स्वगृहे तेन द्वितीयैषा यमाह्वया ।।
पुष्टिप्रवर्द्धनं चात्र भगिन्या भोजनं गृहे ।। १११-१९ ।।
वस्त्रालंकारपूर्वं तु तस्मै देयमतः परम् ।। १११-२० ।।
यस्यां तिथौ यमुनया यमराजदेवः संभोजितो निजकरात्स्वसृसौहृदेन ।।
तस्यां स्वसुः करतलादिह यो भुनक्ति प्राप्नोति रत्नधनधान्यमनुत्तमं सः ।। १११-२१ ।।
मार्गशुक्लद्वितीयायां श्राद्धेन पितृपूजनम् ।।
आरोग्यं लभते चापि पुत्रपौत्रसमन्वयः ।। १११-२२ ।।
पौषशुक्लद्वितीयायां गोश्रृंगोदकमार्जनम् ।।
सर्वकामप्रदं नॄणामास्ते बालेंदुदर्शनम् ।। १११-२३ ।।
योऽर्घ्यदानेन बालेंदुं हविष्याशी जितेंद्रियः ।।
पूजयेत्साज्यसुमनेधर्मकामार्थसिद्धये ।। १११-२४ ।।
माघशुक्लद्वितीयायां भानुरूपं प्रजापतिम् ।।
समभ्यर्च्य यथान्यायं पूजयेद्रक्तपुष्पकैः ।। १११-२५ ।।
रक्तैर्गंवैस्तथा स्वर्णमूर्तिं निर्माय शक्तितः ।।
ततः पूर्णं ताम्रपात्रं गाघृमैर्वापितण्डुलैः ।। १११-२६ ।।
समर्प्य देवे भक्त्यैव स मूर्तिं प्रददेद्द्विजे ।।
एवं कृते व्रते विप्र साक्षात्सूर्य इवोदितः ।। १११-२७ ।।
दुरासदो दुराधर्षो जायते भुविमानवः ।।
इह कामान्वराम्भुक्त्वा यात्यंते ब्रह्मणः पदम् ।। १११-२८ ।।
सर्वदेवस्तुतोऽभीक्ष्णं विमानवरमास्थितः ।।
अथ फाल्गुनशुक्लाया द्वितीयायां द्विजोत्तमः ।। १११-२९ ।।
पुष्पैः शिवं समभ्यर्च्य सुश्वेतैश्च सुगंधिभिः ।।
पुष्पैर्वितानकं कृत्वा पुष्पालंकरणैः शुभैः ।। १११-३० ।।
नैवेद्यैर्विविधैर्धूपैर्दीपर्नीराजनादिभिः ।।
प्रसाद्य प्रणमेच्चैव साष्टांगं पतितो भुवि ।। १११-३१ ।।
एवमभ्यर्च्य देवेशं मर्त्यो व्याधिविवर्जितः ।।
धनधान्यसमायुक्तो जीवेद्विर्षशतं ध्रुवम् ।। १११-३२ ।।
यद्विधानं द्वितीयासु शुक्लपक्षगतासु वा ।।
प्रोक्तं तदेव कृष्णासु कर्त्तव्यं विधिकोविदैः ।। १११-३३ ।।
वह्निरेव पृथङ्मास्सु नानारूपवपुर्द्धरः ।।
पूज्यते हि द्वितीयासु ब्रह्मचर्य्यादि पूर्ववत् ।। १११-३४ ।।
इति श्रीबृहन्नारदीयपुराणे पूर्वभागे बृहदुपाख्याने चतुर्थपादे द्वादशमासद्वितीयाव्रतनिरूपणं नामैकादशाधिकशततमोऽध्यायः ।। १११ ।।