नारदपुराणम्- पूर्वार्धः/अध्यायः ६८
श्रीसनत्कुमार उवाच ।।
अथ वक्ष्ये गणेशस्य मंत्रान्सर्वेष्टदायकान् ।।
यान्समाराध्य विप्रेंद्र साधको भुक्तिमुक्तिमान् ।। ६८-१ ।।
अव्ययो विष्णुवनिता शंभुस्त्री मीनकेतनः ।।
स्मृतिर्मांसेंदुमन्वाढ्या सा पुनश्चंद्रशेखरा ।। ६८-२ ।।
ङेतो गणपतिस्तोयं भुजंगो वरदेति च ।।
सर्वांते जनमुञ्चार्य ततो मे वशमानय ।। ६८-३ ।।
वह्निः प्रियांतो मंत्रोऽयष्टाविंशतिवर्णवान् ।।
गणकोऽस्य मुनिश्छंदो गायत्री वियुदादिका ।। ६८-४ ।।
गणेशो देवता बीजं षष्टशक्तिस्तदादिका ।।
श्रीमन्महागणपतिप्रीतये विनियोगकः ।। ६८-५ ।।
ऋषिं शिरसि वक्रे तु छन्दश्च हृदि देवताम् ।।
गुह्ये बीजं पदोः शक्तिं न्यसेत्साधकसत्तमः ।। ६८-६ ।।
षड्दीर्घाढ्येन बीजेन यं च बीजादिना पुनः ।।
षङंगानि न्यसेदस्य जातियुक्तानि मंत्रवित् ।। ६८-७ ।।
शैवी षडंगमुद्राय न्यस्तव्या हि षडंगके ।।
गामाद्यं चैव भूर्लोकं नाभ्यंतं पादयोर्न्यसेत् ।। ६८-८ ।।
गीमाद्यं च भुवर्लोकं कंठांतं नाभितो न्यसेत् ।।
स्वर्लोकं चैव गूमाद्यं कंठदिमस्तकावधि ।। ६८-९ ।।
व्यापकं मूलमन्त्रेण न्यासोऽयं भुवनाभिधः ।।
मूलमंत्रं समुञ्चार्य मातृकावर्णमीरयेत् ।। ६८-१० ।।
तदंतेऽपि च मूलं स्यान्नमोंऽतं मातृकास्थले ।।
क्षांतं विन्यस्य मूलेन व्यापकं रचयेत्सुधीः ।। ६८-११ ।।
वर्णन्या सोऽयमाख्यातः पदन्यासस्तथोच्यते ।।
पञ्चत्रिबाणवह्नींदुचंद्राक्षिनिगमैः क्रमात् ।। ६८-१२ ।।
विभक्तैर्मूलगायत्र्या हृदंतैरष्टभिः पदैः ।।
भालदेशे मुखे कण्ठे हृदि नाभ्यूरुजानुषु ।। ६८-१३ ।।
पादयोश्चैव विन्यस्य मूलने व्यापकं चरेत् ।।
वदेत्तत्पुरुषायांते विद्महेति पदं ततः ।। ६८-१४ ।।
वक्रतुंडाय शब्दांते धीमहीति समीरयेत् ।।
तन्नो दंतिः प्रचोवर्णा दयादिति वदेत्पुनः ।। ६८-१५ ।।
एषोक्ता मूलगायत्री सर्वसिद्धिप्रदायिनी ।।
एवं न्यासविधिं कृत्वा ध्यायेदेवं हृदंबुजे ।। ६८-१६ ।।
उद्यन्मार्तण्डसदृशं लोकस्थित्यंतकारणम् ।।
सशक्तिकं भूषितांगं दंत चक्राद्युदायुधम् ।। ६८-१७ ।।
एवं ध्यात्वा चतुश्चत्वारिंशत्साहस्रसंयुतम् ।।
चतुर्लक्षं जपेन्मंत्रं अष्टद्रव्यैर्दशांशतः ।। ६८-१८ ।।
जुहुयाद्विधिवन्मंत्री संस्कृते हव्यवाहने ।।
इक्षवः सक्तवो मोचाफलानि चिपिटास्तिलाः ।। ६८-१९ ।।
मोदका नारिकेलानि लाजा द्रव्याष्टकं स्मृतम् ।।
पीठमाधारशक्त्यादिपरतत्वांतमर्चयेत् ।। ६८-२० ।।
षट्कोणांतस्त्रिकोणं च बहिरष्टदलं लिखेत् ।।
भूपुरं तद्बहिः कृत्वा गमेशं तत्र पूजयेत् ।। ६८-२१ ।।
तीव्राख्या ज्वालिनी नंदा भोगदा कामरूपाणी ।।
अग्रा तेजोवती सत्या नवमी विध्ननाशिनी ।। ६८-२२ ।।
सर्वादिशक्तिकमलासनाय हृदयांतिकः ।।
पीठमंत्रोऽयमेतेन दद्यादासनमुत्तमम् ।। ६८-२३ ।।
तत्रावाह्य गणाधीशं मध्ये सम्पूज्य यत्नतः ।।
विकोणबाह्ये पूर्वादिचतुर्दिक्ष्वर्चयेत्क्रमात् ।। ६८-२४ ।।
श्रियं श्रियः पतिं चैव गौरीं गौरी पतिं तथा ।।
रतिं रतिपतिं पाश्चान्महीपूर्व च पोत्रिणम् ।। ६८-२५ ।।
क्रमादिल्ववटाश्वत्थप्रियगूनामधोऽर्चयेत् ।।
रमा पद्मद्वयकरा शंखचक्रधरो हरिः ।। ६८-२६ ।।
गौरी पाशांकुशधरा टंकशूलधरो हरः ।।
रतिः पद्मकरा पुष्पबाणचापधरः स्मरः ।। ६८-२७ ।।
शूकव्रीह्यग्रहस्ता भूः पोत्री चक्रगदाधरः ।।
देवाग्रे पूजयेल्लक्ष्मीसहितं तु विनायकम् ।। ६८-२८ ।।
पूजयेत्षट्सु कोणेषु ह्यामोदाद्यान्प्रियायुतान् ।।
आमोदं सिद्धिसंयुक्तमग्रतः परिपूजयेत् ।। ६८-२९ ।।
प्रमोदं चाग्निकोणे तु समृद्धिसहितं यजेत् ।।
ईशकोणे यजेत्कीर्तिसंयुतं सुमुखं तथा ।। ६८-३० ।।
वारुणे मदनावत्या संयुतं दुर्मुखं यजेत् ।।
यजेन्नैर्ऋत्यकोणे तु विघ्नं मदद्रवायुतम् ।। ६८-३१ ।।
द्राविण्या विघ्नकर्तारं वायुकोणे समर्चयेत् ।।
पाशांकुशाभयकरांस्तरुणार्कसमप्रभान् ।। ६८-३२ ।।
कपोलविगलद्दानगंधलुब्धा लिशोभितान् ।।
षट्कोणोभयपार्श्वे तु शंखपद्मनिभौ क्रमात् ।। ६८-३३ ।।
सहितौ निजशक्तिभ्यां ध्यात्वा पूर्ववदर्चयेत् ।।
केशरेषु षडंगानि पत्रेष्वष्टौ तु मातरः ।। ६८-३४ ।।
इन्द्राद्यानपि वज्ज्रादीन्पूजयेद्धरणीगृहे ।।
एवमाराध्य विघ्नेशं साधयेत्स्वमनोरथान् ।। ६८-३५ ।।
चतुश्चत्वारिंशताढ्यं चतुः शतमतंद्रितः ।।
तर्पयेदंबुभिः शुद्धैर्गजास्यं दिनशः सुधीः ।। ६८-३६ ।।
पद्मैस्तु वशयेद्भूपांस्तत्पत्नीश्चोत्पलैस्तथा ।।
कुमुदैर्मंत्रिणोऽश्वत्थसमिद्भिर्वाडवाञ्शुभैः ।।। ६८-३७ ।।
उदुंम्बरोत्थैर्नृपतीन्वैश्यान्प्लक्षसमुद्भवैः ।।
वटोद्भवैः समिद्भिश्च वशयेदंतिमान्बुधः ।। ६८-३८ ।।
आज्येन श्रियमाप्नोति स्वर्णाप्तिर्मधुना भवेत् ।।
गोदुग्धेन गवां लाभो दध्ना सर्वसमृद्धिमान् ।। ६८-३९ ।।
अन्नाप्तिरन्नहोमेन समिद्भिर्वेतसां जलम् ।।
वासांसि लभते हुत्वा कुसुंभकुसुमैः शुभैः ।। ६८-४० ।।
अथ सर्वेष्टदं वक्ष्ये चतुरावृत्तितर्पणम् ।।
मूलेनादौ चतुर्वारं प्रत्येकं च प्रतर्पयेत् ।। ६८-४१ ।।
पूर्वमंत्राक्षरैर्मंत्रैः स्वाहांतैश्च चतुश्चतुः ।।
मूलमंत्रैश्चतुर्वारपूर्वकं संप्रतर्प्य च ।। ६८-४२ ।।
मिथुनादींस्ततः पश्चात्पूर्ववत्संप्रतर्पयेत् ।।
देवेन सहितां शक्तिं शक्त्या च सहितं तु तम् ।। ६८-४३ ।।
एवंच षड्विंशतिधा मिथुनानि भवंति हि ।।
स्वनामाद्यर्णबीजानि तानि सन्तर्पयेत्क्रमात् ।। ६८-४४ ।।
भवेत्संभूय सचतुश्चत्वारिंशञ्चतुः शतम् ।।
एवं संतप्य तत्पश्चात्पूर्ववत्सोपचारकैः ।। ६८-४५ ।।
सर्वाभीष्टं च संप्रार्थ्य प्रणम्योद्वासयेत्सुधीः ।।
भाद्रकृष्णचतुर्थ्यादिप्रतिमासमतंद्रितः ।। ६८-४६ ।।
आरभ्यार्कोदयं मंत्री यावच्चंद्रोदयो भवेत् ।।
तावन्नोपविशेद्भूमौ जितवाविस्थरमानसः ।। ६८-४७ ।।
ततश्चंद्रोदये मन्त्री पूजयेद्गणनायकम् ।।
पूर्वोक्तविधिना सम्यङ्नानापुष्पोपहारकैः ।। ६८-४८ ।।
एकविंशतिसंख्याकान्मोदकांश्च निवेदयेत् ।।
तदग्रे प्रजपेन्मन्त्रमष्टोत्तरसहस्रकम् ।।। ६९-४९ ।।
ततः कर्पूरकाश्मीररक्तपुष्पैः सचन्दनैः ।।
अर्ध्यं दद्यात्तु मूलांते ङेते गणपतिं ततः ।। ६८-५० ।।
इदमर्ध्यं कल्पयामि हृदंतोऽर्ध्यमनुर्मतः ।।
स्तुत्वा नत्वा विसृज्याथ यजेच्चंद्रमसं पुनः ।। ६८-५१ ।।
अर्ध्यं दद्याञ्चतुर्वारं पूजयित्वा गुरुं ततः ।।
निवेदितेषु विप्राय दद्यादर्धांश्च मोदकान् ।। ६८-५२ ।।
स्वयमर्द्धान्प्रभुंजीत ब्रह्मचारी जितेंद्रियः ।।
एवं व्रतं यः कुरुते सम्यक्संवत्सरावधि ।। ६८-५३ ।।
पुत्रान्पौत्रान्सुखं वित्तमारोग्यं लभते नरः ।।
सूर्योदयादशक्तश्चेदस्तमारभ्य मंत्रवित् ।। ६८-५४ ।।
चंद्रोदयांतं पूर्वोक्तविधिना व्रतमाचरेत् ।।
एवं कृतेऽपि पूर्वोक्तं फलमाप्नोति निश्चितम् ।। ६८-५५ ।।
गणिशप्रतिमां दंतिदंतेन कपिनापि वा ।।
गजभग्रेन निंबेन सितार्केंणाथवा पुनः ।। ६८-५६ ।।
कृत्वा तस्यां समावाह्य प्राणस्थापनपूर्वकम् ।।
अभ्यर्च्य विधिवन्मन्त्री राहुग्रस्ते निशाकरे ।। ६८-५७ ।।
स्पृष्ट्रा चैव निरहारस्तां शिखायां समुद्वहन् ।।
द्यूते विवादे समरे व्यवहारे जयं लभेत् ।। ६८-५८ ।।
बीजं वराहो बिंद्धाढ्यौ मन्विंद्वान्नौ कलौ ततः ।।
स्मृतिर्मांसेंदुमन्वाग्रा कर्णोच्छिष्टगणे वदेत् ।। ६८-५९ ।।
बकः सदीर्घपवनो महायक्षाय यं बलिः ।।
बलिमंत्रोऽयमाख्यातो न चेद्वर्णोऽखिलेष्टदः ।। ६८-६० ।।
प्रणवो भुवनेशानीस्वबीजांते नवार्णकः ।।
हस्तीति च पिशाचीति लिखेञ्चैवाग्रिंसुंदरी ।। ६८-६१ ।।
नवार्णोऽयं समुद्दिष्टो भजतां सर्वसिद्धिदः ।।
पदैः सर्वेण मंत्रेण पञ्चांगानि प्रकल्पयेत् ।। ६८-६२ ।।
अन्यत्सर्वं समानं स्यात्पूर्वमंत्रेण नारद ।।
अथाभिधास्ये विधिवद्वक्रतुंडमनुत्तमम् ।। ६८-६३ ।।
तोयं विधिर्वह्नियुक्तकर्णेंद्वाढ्यो हरिस्तथा ।।
सदीर्घो दारको वायुर्वर्मांतोऽयं रसार्णकः ।। ६८-६४ ।।
भार्गवोऽस्य मुनिश्छन्दोऽनुष्टुब्देवो गणाधिपः ।।
वक्रतुण्डाभिधो बीजं वं शक्तिः कवचं पुनः ।। ६८-६५ ।।
तारदृन्मध्यगैर्मंत्रवर्णैश्चंद्रविभूषितैः ।।
कृत्वा षडंगमन्त्रार्णान्भ्रूमध्ये च गले हृदि ।। ६८-६६ ।।
नामौ लिंगे पदे न्यस्याखिलेन व्यापकं चरेत् ।।
उद्यदर्कद्युतिं हस्तैः पाशांकुशवराभयान् ।। ६८-६७ ।।
दधतं गजवक्त्रं च रक्तभूषांबरं भजेत् ।।
ध्यात्वैवं प्रजपेत्तर्कलक्षं द्रव्यैर्दशांशतः ।। ६८-६८ ।।
अष्टभिर्जुहुयात्पीठे तीव्रादिसहितेऽर्चयेत् ।।
मूर्तिं मूर्तेन संकल्प्य तस्यामावाह्य पूजयेत् ।। ६८-६९ ।।
षट्कोणेषु षडंगानि पत्रेष्वष्टौ तु शक्तयः ।।
यजेद्विद्यां विधात्रीं च भोगदां विप्रघातिनीम् ।। ६८-७० ।।
निधिप्रदीपां पापघ्नीं पुण्यां पश्चाच्छशिप्रभाम् ।।
दलाग्रेषु वक्रतुंड एकदंष्ट्रमहोदरौ ।। ६८-७१ ।।
गजास्यलंबोदरकौ विकटौ विध्नराट् तथा ।।
धूम्रवर्णस्ततो बाह्ये लोकेशान्हेतिसंयुतान् ।। ६८-७२ ।।
एवमावरणैरिष्ट्वा पञ्चभिर्गणनायकम् ।।
साधंयेदखिलान्कामान्वक्रतुंड प्रंसादतः ।। ६८-७३ ।।
लब्ध्वा गुरुमुखान्मंत्रं दीक्षासंस्कारपूर्वकम् ।।
ब्रह्मचारी हविष्याशी सत्यवाक् च जितेंद्रियः ।। ६८-७४ ।।
जपेदर्कसहस्रं तु षण्मासं होमसंयुतम् ।।
दारिद्य्रं तु पराभूय जायते धनदोपमः ।। ६८-७५ ।।
चतुर्थ्यादि चतुर्थ्यंतं जपेदयुतमादरात् ।।
अष्टोत्तरशतं नित्यं हुत्वा प्राग्वत्फलं लभेत् ।। ६८-७६ ।
पक्षयोरुभयोर्मंत्री चतुर्थ्यां जुहुयाच्छतम् ।।
अपूपैर्वत्सरे स स्यात्समृद्धेः परमं पदम् ।। ६८-७७ ।।
अङ्गारकचतुर्थ्यां तु देवमिष्ट्वा विधानतः ।।
हविषा पा यसान्नेन नैवेद्यं परिकल्पयेत् ।। ६८-७८ ।।
ततो गुरुं समभ्यंर्त्य भोजयेद्विधिवत्सुधीः ।।
निवेदितेन जुहुयात्सहरस्रं विधिवद्वसौ ।। ६८-७९ ।।
एवं संवत्सरं कृत्वा महतीं श्रियमाप्नुयात् ।।
अथान्यत्साधनं वक्ष्ये लोकानां हितकाम्यया ।। ६८-८० ।।
इष्ट्वा गणेशं पृथुकैः पायसापूपमोदकः ।।
नानाफलैस्ततोमंत्री हरिद्रामथ सैन्धवम् ।। ६८-८१ ।।
वचां निष्कार्द्धभागं च तदर्द्धं वा मनुं जपेत् ।।
विशोध्य चूर्णं प्रसृतौ गवां मूत्रे विनिक्षिपेत् ।। ६८-८२ ।।
सहस्रकृत्वो मनुना मंत्रयित्वा प्रयत्नतः ।।
स्नातामृतुदिने शुद्धां शुक्लांबरधरां शुभाम् ।। ६८-८३ ।।
देवस्य पुरतः स्थाप्य पाययेदौषधं सुधीः ।।
सर्वलक्षणसंपन्नं वंध्यापि लभते सुतम् ।। ६८-८४ ।।
अथान्यत्संप्रवक्ष्यामि रहस्यं परमाद्भुतम् ।।
गोचर्ममात्रां धरणीमुपलिप्य प्रयत्नतः ।। ६८-८५ ।।
विकीर्य धान्यप्रकरैस्तत्र संस्थापयेद्धटम् ।।
शुद्धोदकेन संपूर्य तस्योपरि निधापयेत् ।। ६८-८६ ।।
कपिलाज्येन संपूर्णं शरावं नूतनं शुभम् ।।
षडष्टाक्षरमंत्राभ्यां दीपमारोपयेच्छुभम् ।। ६८-८७ ।।
दीपे देवं समावाह्य गंधपुष्पादिभिर्यजेत् ।।
स्नातां कुमारीमथवा कुमारं पूजयेत्सुधीः ।। ६८-८८ ।।
दीपस्य पुरतः स्थाप्यध्यात्वा देवं जपेन्मनुम् ।।
प्रदीपे स्थापिते पश्येद्द्विजरूपं गणेश्वरम् ।। ६८-८९ ।।
पृष्टस्ततः संपदि वा नष्टं चैवाप्यनागतम् ।।
सकलं प्रवदेदेवं कुमारी वा कुमारकः ।। ६८-९० ।।
षडक्षरो हृदंतश्चेद्भवेदष्टाक्षरो मनुः ।।
अन्येऽपि मंत्रा देवर्षे सन्ति तंत्रे गणेशितुः ।। ६८-९१ ।।
किंत्वत्र यन्न साध्यं स्यात्र्रिषु लोकेषु साधकैः ।।
अष्टविंशरसार्णाभ्यां तन्न पश्येदपि क्वचित् ।। ६८-९२ ।।
एतद्गणेशमंत्राणां विधानं ते मयोदितम् ।।
शठेभ्यः परशिष्येभ्यो वंचकेभ्योऽपि मा वद ।। ६८-९३ ।।
एवं यो भजते देवं गणेशंसर्वसिद्धिदम् ।।
प्राप्येह सकलान्भोगनिंते मुक्तिपदं व्रजेत् ।। ६८-९४ ।।
इति श्रीबृहन्नारदीयपुराणे पूर्वभागे बृहदुपाख्याने तृतीयपादे गणेशमन्त्रविधाननिरूपणं नामाष्टषष्टितमोऽध्यायः ।।