ब्रह्मपुराणम्/अध्यायः ५४

विकिस्रोतः तः
नेविगेशन पर जाएँ खोज पर जाएँ
← अध्यायः ५३ ब्रह्मपुराणम्
अध्यायः ५४
वेदव्यासः
अध्यायः ५५ →
  1. अध्यायः १
  2. अध्यायः २
  3. अध्यायः ३
  4. अध्यायः ४
  5. अध्यायः ५
  6. अध्यायः ६
  7. अध्यायः ७
  8. अध्यायः ८
  9. अध्यायः ९
  10. अध्यायः १०
  11. अध्यायः ११
  12. अध्यायः १२
  13. अध्यायः १३
  14. अध्यायः १४
  15. अध्यायः १५
  16. अध्यायः १६
  17. अध्यायः १७
  18. अध्यायः १८
  19. अध्यायः १९
  20. अध्यायः २०
  21. अध्यायः २१
  22. अध्यायः २२
  23. अध्यायः २३
  24. अध्यायः २४
  25. अध्यायः २५
  26. अध्यायः २६
  27. अध्यायः २७
  28. अध्यायः २८
  29. अध्यायः २९
  30. अध्यायः ३०
  31. अध्यायः ३१
  32. अध्यायः ३२
  33. अध्यायः ३३
  34. अध्यायः ३४
  35. अध्यायः ३५
  36. अध्यायः ३६
  37. अध्यायः ३७
  38. अध्यायः ३८
  39. अध्यायः ३९
  40. अध्यायः ४०
  41. अध्यायः ४१
  42. अध्यायः ४२
  43. अध्यायः ४३
  44. अध्यायः ४४
  45. अध्यायः ४५
  46. अध्यायः ४६
  47. अध्यायः ४७
  48. अध्यायः ४८
  49. अध्यायः ४९
  50. अध्यायः ५०
  51. अध्यायः ५१
  52. अध्यायः ५२
  53. अध्यायः ५३
  54. अध्यायः ५४
  55. अध्यायः ५५
  56. अध्यायः ५६
  57. अध्यायः ५७
  58. अध्यायः ५८
  59. अध्यायः ५९
  60. अध्यायः ६०
  61. अध्यायः ६१
  62. अध्यायः ६२
  63. अध्यायः ६३
  64. अध्यायः ६४
  65. अध्यायः ६५
  66. अध्यायः ६६
  67. अध्यायः ६७
  68. अध्यायः ६८
  69. अध्यायः ६९
  70. अध्यायः ७०
  71. अध्यायः ७१
  72. अध्यायः ७२
  73. अध्यायः ७३
  74. अध्यायः ७४
  75. अध्यायः ७५
  76. अध्यायः ७६
  77. अध्यायः ७७
  78. अध्यायः ७८
  79. अध्यायः ७९
  80. अध्यायः ८०
  81. अध्यायः ८१
  82. अध्यायः ८२
  83. अध्यायः ८३
  84. अध्यायः ८४
  85. अध्यायः ८५
  86. अध्यायः ८६
  87. अध्यायः ८७
  88. अध्यायः ८८
  89. अध्यायः ८९
  90. अध्यायः ९०
  91. अध्यायः ९१
  92. अध्यायः ९२
  93. अध्यायः ९३
  94. अध्यायः ९४
  95. अध्यायः ९५
  96. अध्यायः ९६
  97. अध्यायः ९७
  98. अध्यायः ९८
  99. अध्यायः ९९
  100. अध्यायः १००
  101. अध्यायः १०१
  102. अध्यायः १०२
  103. अध्यायः १०३
  104. अध्यायः १०४
  105. अध्यायः १०५
  106. अध्यायः १०६
  107. अध्यायः १०७
  108. अध्यायः १०८
  109. अध्यायः १०९
  110. अध्यायः ११०
  111. अध्यायः १११
  112. अध्यायः ११२
  113. अध्यायः ११३
  114. अध्यायः ११४
  115. अध्यायः ११५
  116. अध्यायः ११६
  117. अध्यायः ११७
  118. अध्यायः ११८
  119. अध्यायः ११९
  120. अध्यायः १२०
  121. अध्यायः १२१
  122. अध्यायः १२२
  123. अध्यायः १२३
  124. अध्यायः १२४
  125. अध्यायः १२५
  126. अध्यायः १२६
  127. अध्यायः १२७
  128. अध्यायः १२८
  129. अध्यायः १२९
  130. अध्यायः १३०
  131. अध्यायः १३१
  132. अध्यायः १३२
  133. अध्यायः १३३
  134. अध्यायः १३४
  135. अध्यायः १३५
  136. अध्यायः १३६
  137. अध्यायः १३७
  138. अध्यायः १३८
  139. अध्यायः १३९
  140. अध्यायः १४०
  141. अध्यायः १४१
  142. अध्यायः १४२
  143. अध्यायः १४३
  144. अध्यायः १४४
  145. अध्यायः १४५
  146. अध्यायः १४६
  147. अध्यायः १४७
  148. अध्यायः १४८
  149. अध्यायः १४९
  150. अध्यायः १५०
  151. अध्यायः १५१
  152. अध्यायः १५२
  153. अध्यायः १५३
  154. अध्यायः १५४
  155. अध्यायः १५५
  156. अध्यायः १५६
  157. अध्यायः १५७
  158. अध्यायः १५८
  159. अध्यायः १५९
  160. अध्यायः १६०
  161. अध्यायः १६१
  162. अध्यायः १६२
  163. अध्यायः १६३
  164. अध्यायः १६४
  165. अध्यायः १६५
  166. अध्यायः १६६
  167. अध्यायः १६७
  168. अध्यायः १६८
  169. अध्यायः १६९
  170. अध्यायः १७०
  171. अध्यायः १७१
  172. अध्यायः १७२
  173. अध्यायः १७३
  174. अध्यायः १७४
  175. अध्यायः १७५
  176. अध्यायः १७६
  177. अध्यायः १७७
  178. अध्यायः १७८
  179. अध्यायः १७९
  180. अध्यायः १८०
  181. अध्यायः १८१
  182. अध्यायः १८२
  183. अध्यायः १८३
  184. अध्यायः १८४
  185. अध्यायः १८५
  186. अध्यायः १८६
  187. अध्यायः १८७
  188. अध्यायः १८८
  189. अध्यायः १८९
  190. अध्यायः १९०
  191. अध्यायः १९१
  192. अध्यायः १९२
  193. अध्यायः १९३
  194. अध्यायः १९४
  195. अध्यायः १९५
  196. अध्यायः १९६
  197. अध्यायः १९७
  198. अध्यायः १९८
  199. अध्यायः १९९
  200. अध्यायः २००
  201. अध्यायः २०१
  202. अध्यायः २०२
  203. अध्यायः २०३
  204. अध्यायः २०४
  205. अध्यायः २०५
  206. अध्यायः २०६
  207. अध्यायः २०७
  208. अध्यायः २०८
  209. अध्यायः २०९
  210. अध्यायः २१०
  211. अध्यायः २११
  212. अध्यायः २१२
  213. अध्यायः २१३
  214. अध्यायः २१४
  215. अध्यायः २१५
  216. अध्यायः २१६
  217. अध्यायः २१७
  218. अध्यायः २१८
  219. अध्यायः २१९
  220. अध्यायः २२०
  221. अध्यायः २२१
  222. अध्यायः २२२
  223. अध्यायः २२३
  224. अध्यायः २२४
  225. अध्यायः २२५
  226. अध्यायः २२६
  227. अध्यायः २२७
  228. अध्यायः २२८
  229. अध्यायः २२९
  230. अध्यायः २३०
  231. अध्यायः २३१
  232. अध्यायः २३२
  233. अध्यायः २३३
  234. अध्यायः २३४
  235. अध्यायः २३५
  236. अध्यायः २३६
  237. अध्यायः २३७
  238. अध्यायः २३८
  239. अध्यायः २३९
  240. अध्यायः २४०
  241. अध्यायः २४१
  242. अध्यायः २४२
  243. अध्यायः २४३
  244. अध्यायः २४४
  245. अध्यायः २४५
  246. अध्यायः २४६

मार्कण्डेयाख्यानम्

ब्रह्मोवाच
स प्रविश्योदरे तस्य बालस्य मुनिसत्त्मः।
ददर्श पृथवीं कृत्स्नां नानाजनपदैर्वृताम्॥ ५४.१ ॥
लवणेक्षुसुरासर्पिर्दधिदुग्धजलोदधीन्।
ददर्श तान्समुद्रांश्च जम्बु प्लक्षं च शाल्मलम्॥ ५४.२ ॥
कुशं क्रौञ्चंचशाकं च पुष्करं च ददर्श सः।
भारतादीनि वर्षाणि तथा सर्वंश्च पर्वतान्॥ ५४.३ ॥
मेरुं च सर्वरत्नाढ्यमपश्यत्कनकाचलम्।
नानारत्नान्वितैः श्रृङ्गैर्भूषितं बहुकन्दरम्॥ ५४.४ ॥
नानामुनिजनाकीर्णं नानावृक्षवनाकुलम्।
नानासत्त्वसमायुक्तं नानाशचर्यसमन्वितम्॥ ५४.५ ॥
व्याघ्रैः सिंहर्वराहैस्च चामरेर्महिषैर्गजै।
मृगैः शाखामृगैश्चान्यैर्भूषितं सुमनोहरम्॥ ५४.६ ॥
शक्राद्यैर्विविधैर्देवैः सिद्धचारणपन्नगैः।
मुनियक्षाप्सरोभिश्च वृतैश्चान्यैः सुरालयैः॥ ५४.७ ॥
ब्रह्मोवाच
एवं सुमेरुं श्रीमन्तमपश्यन्मुनिसत्तमः।
पर्यटन्स तदा विप्रस्तस्य बालस्य चोदरे॥ ५४.८ ॥
हिमवन्तं हेमकूटं निषधं गन्धमादनम्।
श्वेतं च दुर्धरं नीलं कैलासं मन्दरं गिरिम्॥ ५४.९ ॥
महेन्द्रं मलयं विन्ध्यं पारियात्रं तथाऽर्बुदम्।
सह्यं च शुक्तिमन्तं च मैनाकं वक्रपर्वतम्॥ ५४.१० ॥
एताश्चान्यास्च बहवो यावन्तः पृथिवीधराः।
ततस्तांस्तु मनिश्रेष्ठाः सोऽपश्यद्रत्नभूषितान्॥ ५४.११ ॥
कुरुक्षेत्रं च पाञ्चालान्मत्स्यान्मद्रान्सकेकयान्।
वाह्लीकान्शूरसेनांश्च काश्मीरांस्तङ्गणान्खसान्॥ ५४.१२ ॥
पार्वतीयान्किरातांश्च कर्णप्रावरणान्मरून्।
अन्त्यजान्त्यजातींस्च सोऽपश्यत्तस्य चोदरे॥ ५४.१३ ॥
मृगाच्छाखामृगान्सिंहान्वराहन्सृमराञ्छशान्।
गजांश्चान्यांस्तथा सत्त्वान्सोऽपस्यत्तस्य चोदरे॥ ५४.१४ ॥
पृथिव्यां यानि तीर्थानि ग्रामश्च नगराणि च।
कृषिगोरक्षवाणिज्यं क्रयविक्रयणं तथा॥ ५४.१५ ॥
शक्रादीन्विबुधाञ्छेष्ठांस्तथाऽन्यांश्च दिवौकसः।
गन्धर्वाप्सरसो यक्षानृषींश्चैव सनातनान्॥ ५४.१६ ॥
दैत्यदानवसंघांश्च नागांश्च मुनिसत्तमाः।
सिंहिकातनयांश्चैव ये चान्ये सुरशत्रवः॥ ५४.१७ ॥
यत्किंचित्तेन लोकेऽस्मिन्दृष्टपूर्वं चराचरम्।
अपश्यत्स तदा सर्वं तस्य कुक्षौ द्विजोत्तमाः॥ ५४.१८ ॥
अथवा किं बहूक्तेन कीर्तितेन पुनः पुनः।
ब्रह्मादिस्तम्बपर्यन्तं यत्किंचित्सचराचरम्॥ ५४.१९ ॥
भूर्लोकं च भुवर्लोकं स्वर्लोकं च द्विजोत्तमाः।
महर्जनस्तपः सत्यमतलं वितलं तथा॥ ५४.२० ॥
पातालं सुतलं चैव वितलं च रसातलम्।
महातलं च ब्रह्माण्डमपश्यत्त्स्य चोदरे॥ ५४.२१ ॥
अव्याहता गतिस्तस्य तदाऽभूद्‌द्विजसत्तमाः।
प्रसादात्तस्य देवस्य स्मृतिलोपश्च नाभवत्॥ ५४.२२ ॥
भ्रममाणस्तदा कुक्षौ कृत्स्नं जगदिदं द्विजाः।
नान्तं जगाम देहस्य तस्य विष्णोः कदाचन॥ ५४.२३ ॥
यदाऽसौ नाऽऽगतश्चान्तं तस्य देहस्य भो द्विजाः।
तदा तं वरदं देवं शरणं गतवान्मुनिः॥ ५४.२४ ॥
ततोऽसौ सहसा विप्रा वायुवेगेन निःसृतः।
महात्मनो मुखात्तस्य विवृतात्पुरुषस्य सः॥ ५४.२५ ॥
इति श्रीमहापुराणे आदिब्राह्मे स्वयंभ्वृषिसंवादे मार्कण्डेयस्य भगवत्कुक्षिपरिवर्तनं नाम चतुष्पश्चाशत्त्मोध्यायः॥ ५४ ॥