ब्रह्मपुराणम्/अध्यायः १४४

विकिस्रोतः तः
नेविगेशन पर जाएँ खोज पर जाएँ
← अध्यायः १४३ ब्रह्मपुराणम्
अध्यायः १४४
वेदव्यासः
अध्यायः १४५ →
  1. अध्यायः १
  2. अध्यायः २
  3. अध्यायः ३
  4. अध्यायः ४
  5. अध्यायः ५
  6. अध्यायः ६
  7. अध्यायः ७
  8. अध्यायः ८
  9. अध्यायः ९
  10. अध्यायः १०
  11. अध्यायः ११
  12. अध्यायः १२
  13. अध्यायः १३
  14. अध्यायः १४
  15. अध्यायः १५
  16. अध्यायः १६
  17. अध्यायः १७
  18. अध्यायः १८
  19. अध्यायः १९
  20. अध्यायः २०
  21. अध्यायः २१
  22. अध्यायः २२
  23. अध्यायः २३
  24. अध्यायः २४
  25. अध्यायः २५
  26. अध्यायः २६
  27. अध्यायः २७
  28. अध्यायः २८
  29. अध्यायः २९
  30. अध्यायः ३०
  31. अध्यायः ३१
  32. अध्यायः ३२
  33. अध्यायः ३३
  34. अध्यायः ३४
  35. अध्यायः ३५
  36. अध्यायः ३६
  37. अध्यायः ३७
  38. अध्यायः ३८
  39. अध्यायः ३९
  40. अध्यायः ४०
  41. अध्यायः ४१
  42. अध्यायः ४२
  43. अध्यायः ४३
  44. अध्यायः ४४
  45. अध्यायः ४५
  46. अध्यायः ४६
  47. अध्यायः ४७
  48. अध्यायः ४८
  49. अध्यायः ४९
  50. अध्यायः ५०
  51. अध्यायः ५१
  52. अध्यायः ५२
  53. अध्यायः ५३
  54. अध्यायः ५४
  55. अध्यायः ५५
  56. अध्यायः ५६
  57. अध्यायः ५७
  58. अध्यायः ५८
  59. अध्यायः ५९
  60. अध्यायः ६०
  61. अध्यायः ६१
  62. अध्यायः ६२
  63. अध्यायः ६३
  64. अध्यायः ६४
  65. अध्यायः ६५
  66. अध्यायः ६६
  67. अध्यायः ६७
  68. अध्यायः ६८
  69. अध्यायः ६९
  70. अध्यायः ७०
  71. अध्यायः ७१
  72. अध्यायः ७२
  73. अध्यायः ७३
  74. अध्यायः ७४
  75. अध्यायः ७५
  76. अध्यायः ७६
  77. अध्यायः ७७
  78. अध्यायः ७८
  79. अध्यायः ७९
  80. अध्यायः ८०
  81. अध्यायः ८१
  82. अध्यायः ८२
  83. अध्यायः ८३
  84. अध्यायः ८४
  85. अध्यायः ८५
  86. अध्यायः ८६
  87. अध्यायः ८७
  88. अध्यायः ८८
  89. अध्यायः ८९
  90. अध्यायः ९०
  91. अध्यायः ९१
  92. अध्यायः ९२
  93. अध्यायः ९३
  94. अध्यायः ९४
  95. अध्यायः ९५
  96. अध्यायः ९६
  97. अध्यायः ९७
  98. अध्यायः ९८
  99. अध्यायः ९९
  100. अध्यायः १००
  101. अध्यायः १०१
  102. अध्यायः १०२
  103. अध्यायः १०३
  104. अध्यायः १०४
  105. अध्यायः १०५
  106. अध्यायः १०६
  107. अध्यायः १०७
  108. अध्यायः १०८
  109. अध्यायः १०९
  110. अध्यायः ११०
  111. अध्यायः १११
  112. अध्यायः ११२
  113. अध्यायः ११३
  114. अध्यायः ११४
  115. अध्यायः ११५
  116. अध्यायः ११६
  117. अध्यायः ११७
  118. अध्यायः ११८
  119. अध्यायः ११९
  120. अध्यायः १२०
  121. अध्यायः १२१
  122. अध्यायः १२२
  123. अध्यायः १२३
  124. अध्यायः १२४
  125. अध्यायः १२५
  126. अध्यायः १२६
  127. अध्यायः १२७
  128. अध्यायः १२८
  129. अध्यायः १२९
  130. अध्यायः १३०
  131. अध्यायः १३१
  132. अध्यायः १३२
  133. अध्यायः १३३
  134. अध्यायः १३४
  135. अध्यायः १३५
  136. अध्यायः १३६
  137. अध्यायः १३७
  138. अध्यायः १३८
  139. अध्यायः १३९
  140. अध्यायः १४०
  141. अध्यायः १४१
  142. अध्यायः १४२
  143. अध्यायः १४३
  144. अध्यायः १४४
  145. अध्यायः १४५
  146. अध्यायः १४६
  147. अध्यायः १४७
  148. अध्यायः १४८
  149. अध्यायः १४९
  150. अध्यायः १५०
  151. अध्यायः १५१
  152. अध्यायः १५२
  153. अध्यायः १५३
  154. अध्यायः १५४
  155. अध्यायः १५५
  156. अध्यायः १५६
  157. अध्यायः १५७
  158. अध्यायः १५८
  159. अध्यायः १५९
  160. अध्यायः १६०
  161. अध्यायः १६१
  162. अध्यायः १६२
  163. अध्यायः १६३
  164. अध्यायः १६४
  165. अध्यायः १६५
  166. अध्यायः १६६
  167. अध्यायः १६७
  168. अध्यायः १६८
  169. अध्यायः १६९
  170. अध्यायः १७०
  171. अध्यायः १७१
  172. अध्यायः १७२
  173. अध्यायः १७३
  174. अध्यायः १७४
  175. अध्यायः १७५
  176. अध्यायः १७६
  177. अध्यायः १७७
  178. अध्यायः १७८
  179. अध्यायः १७९
  180. अध्यायः १८०
  181. अध्यायः १८१
  182. अध्यायः १८२
  183. अध्यायः १८३
  184. अध्यायः १८४
  185. अध्यायः १८५
  186. अध्यायः १८६
  187. अध्यायः १८७
  188. अध्यायः १८८
  189. अध्यायः १८९
  190. अध्यायः १९०
  191. अध्यायः १९१
  192. अध्यायः १९२
  193. अध्यायः १९३
  194. अध्यायः १९४
  195. अध्यायः १९५
  196. अध्यायः १९६
  197. अध्यायः १९७
  198. अध्यायः १९८
  199. अध्यायः १९९
  200. अध्यायः २००
  201. अध्यायः २०१
  202. अध्यायः २०२
  203. अध्यायः २०३
  204. अध्यायः २०४
  205. अध्यायः २०५
  206. अध्यायः २०६
  207. अध्यायः २०७
  208. अध्यायः २०८
  209. अध्यायः २०९
  210. अध्यायः २१०
  211. अध्यायः २११
  212. अध्यायः २१२
  213. अध्यायः २१३
  214. अध्यायः २१४
  215. अध्यायः २१५
  216. अध्यायः २१६
  217. अध्यायः २१७
  218. अध्यायः २१८
  219. अध्यायः २१९
  220. अध्यायः २२०
  221. अध्यायः २२१
  222. अध्यायः २२२
  223. अध्यायः २२३
  224. अध्यायः २२४
  225. अध्यायः २२५
  226. अध्यायः २२६
  227. अध्यायः २२७
  228. अध्यायः २२८
  229. अध्यायः २२९
  230. अध्यायः २३०
  231. अध्यायः २३१
  232. अध्यायः २३२
  233. अध्यायः २३३
  234. अध्यायः २३४
  235. अध्यायः २३५
  236. अध्यायः २३६
  237. अध्यायः २३७
  238. अध्यायः २३८
  239. अध्यायः २३९
  240. अध्यायः २४०
  241. अध्यायः २४१
  242. अध्यायः २४२
  243. अध्यायः २४३
  244. अध्यायः २४४
  245. अध्यायः २४५
  246. अध्यायः २४६

परुष्णीसंगमतीर्थवर्णनम्
ब्रह्मोवाच
परुष्णीसंगमं चेति तीर्थं त्रैलोक्यविश्रुतम्।
तस्य स्वरूपं वक्ष्यामि श्रृणु पापविनाशनम्।। १४४.१ ।।

अत्रिराराधयामास ब्रह्मविष्णुमहेश्वरान्।
तेषु दुष्टेषु स प्राह पुत्रा यूयं भविष्यथ।। १४४.२ ।।

तथा चैका रूपवती कन्या मम भवेत्सुराः।
तथा पुत्रत्वमापुस्ते ब्रह्मविष्णुमहेश्वराः।। १४४.३ ।।

कन्यां च जनयामास शुभाऽऽत्रेयीति नामतः।
दत्तः सोमोऽथ दुर्वासाः पुत्रास्तस्य महात्मनः।। १४४.४ ।।

अग्नेरङ्गिरसो जातो ह्यङ्गारैरङ्गिरा यतः।
तस्मादङ्गिरसे प्रादादात्रेयीमातरोचिषम्।। १४४.५ ।।

अग्नेः प्रभावात्परुषमात्रेयीं सर्वदाऽवदत्।
आत्रेय्यापि च शुश्रूषां कुर्वती सर्वदाऽभवत्।। १४४.६ ।।

तस्यामाङ्गिरसा जाता महाबलपराक्रमाः।
अङ्गिराः परुषं वादीदात्रेयीं नित्यमेव च।। १४४.७ ।।

पुत्रास्त्वाऽङ्गिरसा नित्यं पितरं शमयन्ति ते।
सा कदाचिद्भर्तृवाक्यादुद्विग्ना परुषाक्षरात्।।
कृताञ्जलिपुटा दीना प्राब्रवीच्छ्वशुरं गुरुम्।। १४४.८ ।।

आत्रेय्युवाच
अत्रिजाऽहं हव्यवाह भार्या तव सुतस्य वै।
शुश्रुषणपरा नित्यं पुत्राणां भर्तुरेव च।। १४४.९ ।।

पतिर्मां परुषं वक्ति वृथैवोद्वीक्षते रुषा।
प्रशाधि मां सुरज्येष्ठ भर्तारं मम दैवतम्।। १४४.१० ।।

ज्वलन उवाच
अङ्गारेभ्यः समुद्‌भूतो भर्ता ते ह्यङ्गिरा ऋषिः।
यथा शान्तो भवेद्‌भद्रे तथा नीतिर्विधीयताम्।। १४४.११ ।।

आग्नेयोऽग्निं समायातो तव भर्ता वरानने।
तदा त्वं जलरूपेण प्लावयेथा मदाज्ञया।। १४४.१२ ।।

आत्रेय्युवाच
सहेयं परुषं वाक्यं मा भर्ताऽग्निं समाविशेत्।
भर्तरि प्रतिकूलानां योषितां जीवनेन किम्।। १४४.१३ ।।

ज्वलन उवाच
इच्छेयं शान्तिवाक्यानि भर्तारं लभते तथा।। १४४.१४ ।।

अग्निस्त्वप्सु शरीरेषु स्थावरे जङ्गमे तथा।
तव भर्तुरहं धाम नित्यं च जनको मतः।। १४४.१५ ।।

योऽहं सोऽहमिति ज्ञात्वा न चिन्तां कर्तुमर्हसि।
किंचाऽऽपो मातरो देव्यो ह्यग्निः श्वशुर इत्यपि।।
इति बुद्ध्या विनिश्चित्य मा विषण्णा भव स्नुषे।। १४४.१६ ।।

स्नुषोवाच
आपो जनन्य इति यद्‌बाभाषे, अग्नेरहं तव पुत्रस्य भार्या।
कथं भूत्वा जननी चापि भार्या, विरुद्धमेतज्जलरूपेण नाथ।। १४४.१७ ।।

ज्वलन उवाच
आदौ तु पत्नीं भरणात्तु भार्या, जनेस्तु जाया स्वगुणैः कलत्रम्।
इत्यादिरूपाणि बिभर्षि भद्रे, कुरुष्व वाक्यं मदुदीरितं यत्।। १४४.१८ ।।

योऽस्यां प्रजातः स तु पुत्र एव, सा तस्य मातैव न संशयोऽत्र
तस्माद्वदन्ति श्रुतितत्त्वविज्ञाः,सा नैव योषित्तनयेऽभिजाते।। १४४.१९ ।।

ब्रह्मोवाच
श्वशुरस्य तु तद्वाक्यं श्रुत्वाऽऽत्रेयी तदैव तत्।
आग्नेयं रूपमापन्नमम्भसाऽप्लावयत्पतिम्।। १४४.२० ।।

उभौ तौ दंपती ब्रह्मन्संगतौ गाङ्गवारिणा।
शान्तरूपधरौ चोभौ दंपती संबभूवतुः।। १४४.२१ ।।
लक्ष्म्या युक्तो यथा विष्णुरुमया शंकरो यथा।।
रोहिण्या च यथा चन्द्रस्तथाऽभून्मिथुनं तदा।। १४४.२२ ।।

भर्तारं प्लावयन्ती सा दधाराम्बुमयं वपुः।
परुष्णी चेति विख्याता गङ्गया संगता नदी।। १४४.२३ ।।

गोशतार्पणजं पुण्यं परुष्णीस्नानतो भवेत्।
तत्र चाऽऽङ्गिरसाश्चक्रुर्यज्ञांश्च बहुदक्षिणान्।। १४४.२४ ।।

तत्र त्रीणि सहस्राणि तीर्थन्याहुः पुराणगाः।
उभयोस्तीरयोस्तात पृथग्यागफलं विदुः।। १४४.२५ ।।

तेषु स्नानं च दानं च वाजपेयाधिकं मतम्।
विशेषतस्तु गङ्गायाः परुष्ण्या सह संगमे।। १४४.२६ ।।

स्नानदानादिभिः पुण्यं यत्तद्वक्तुं न शक्यते।। १४४.२७ ।।

इति श्रीमहापुराणे आदिब्राह्मे तीर्थमाहात्म्ये परुष्णीसंगमादित्रिसहस्रतीर्थवर्णनं नाम चतुश्चत्वारिंशदधिकशततमोऽध्यायः।। १४४ ।।

गौतमीमाहात्म्ये पञ्चसप्ततितमोऽध्यायः।। ७५ ।।