महाभारतम्-14-आश्वमेधिकपर्व-080

विकिस्रोतः तः
नेविगेशन पर जाएँ खोज पर जाएँ
← आश्वमेधिकपर्व-079 महाभारतम्
चतुर्दशपर्व
महाभारतम्-14-आश्वमेधिकपर्व-080
वेदव्यासः
आश्वमेधिकपर्व-081 →
  1. 001
  2. 002
  3. 003
  4. 004
  5. 005
  6. 006
  7. 007
  8. 008
  9. 009
  10. 010
  11. 011
  12. 012
  13. 013
  14. 014
  15. 015
  16. 016
  17. 017
  18. 018
  19. 019
  20. 020
  21. 021
  22. 022
  23. 023
  24. 024
  25. 025
  26. 026
  27. 027
  28. 028
  29. 029
  30. 030
  31. 031
  32. 032
  33. 033
  34. 034
  35. 035
  36. 036
  37. 037
  38. 038
  39. 039
  40. 040
  41. 041
  42. 042
  43. 043
  44. 044
  45. 045
  46. 046
  47. 047
  48. 048
  49. 049
  50. 050
  51. 051
  52. 052
  53. 053
  54. 054
  55. 055
  56. 056
  57. 057
  58. 058
  59. 059
  60. 060
  61. 061
  62. 062
  63. 063
  64. 064
  65. 065
  66. 066
  67. 067
  68. 068
  69. 069
  70. 070
  71. 071
  72. 072
  73. 073
  74. 074
  75. 075
  76. 076
  77. 077
  78. 078
  79. 079
  80. 080
  81. 081
  82. 082
  83. 083
  84. 084
  85. 085
  86. 086
  87. 087
  88. 088
  89. 089
  90. 090
  91. 091
  92. 092
  93. 093
  94. 094
  95. 095
  96. 096
  97. 097
  98. 098
  99. 099
  100. 100
  101. 101
  102. 102
  103. 103
  104. 104
  105. 105
  106. 106
  107. 107
  108. 108
  109. 109
  110. 110
  111. 111
  112. 112
  113. 113
  114. 114
  115. 115
  116. 116
  117. 117
  118. 118

चित्राङ्गदया रणाङ्गणनिपतितपतिपुत्रदर्शनजशोकातिरेकेण मोहाधिगमः।। 1 ।। तथा संज्ञोपलम्भे उलूपींप्रत्युपालम्भ गर्भवचनम्।। 2 ।। ततश्चिराल्लुब्धसंज्ञेन बभ्रुवाहनेनात्मोपालम्भनपूर्वकं प्रायोपवेशनम्।। 3 ।।

वैशम्पायन उवाच। 14-80-1x
ततो बहुतरं भीरर्विलप्य कमलेक्षणा।
मुमोह दुःखसंतप्ता पपात च महीतले।।
14-80-1a
14-80-1b
प्रतिलभ्य च सा संज्ञां देवी दिव्यवपुर्धरा।
उलूपीं पन्नगसुतां दृष्ट्वेदं वाक्यमब्रवीत्।।
14-80-2a
14-80-2b
उलूपि पश्य भर्तारं शयानं नितं रणे।
त्वत्कृते मम पुत्रेण बाणेन समितिंजयम्।।
14-80-3a
14-80-3b
ननु त्वमार्यधर्मज्ञा ननु चासि पतिव्रता।
यत्त्वत्कृतेऽयं पतितः पतिस्ते निहतो रणे।।
14-80-4a
14-80-4b
किंनु मन्देऽपकराद्धोऽयं यदि तेऽद्य धनंजयः।
क्षमस्व याच्यमाना वै जीवयस्व धनंजयम्।।
14-80-5a
14-80-5b
ननु त्वमार्ये धर्मज्ञे त्रैलोक्यविदिता शुभे।
यद्धातयित्वा पुत्रेण भर्तारं नानुशोचसि।।
14-80-6a
14-80-6b
नाहं शोचामि तनयं हतं पन्नगनन्दिनि।
पतिमेव तु शोचामि यस्यातिथ्यमिदं कृतम्।।
14-80-7a
14-80-7b
इत्युक्त्वा सा तदा देवीमुलूपीं पन्नगात्मजाम्।
भर्तारमभिगम्येदमित्युवाच यशस्विनी।।
14-80-8a
14-80-8b
उत्तिष्ठ कुरुमुख्यस्य प्रियमुख्य मम प्रिय।
अयमश्वो महाबाहो मयो ते परिमोक्षितः।।
14-80-9a
14-80-9b
ननु त्वया नाम विभो धर्मराजस्य यज्ञियः।
अयमश्वोऽनुसर्तव्यः स शेषे किं महीतले।।
14-80-10a
14-80-10b
त्वयि प्राणा ममायत्ताः कुरूणां कुरुनन्दन।
स कस्मात्प्राणदोऽन्येषां प्राणान्संत्यक्तवानसि।।
14-80-11a
14-80-11b
उलूपि साधु पश्येमं पतिं निपतितं भुवि।
पुत्रं चेमं समुत्साद्य घातयित्वा न शोचसि।।
14-80-12a
14-80-12b
कामं स्वपितु बालोऽयं भूमौ मृत्युवशं गतः।
लोहिताक्षो गुडाकेशो विजयः साधु जीवतु।।
14-80-13a
14-80-13b
नापराधोऽस्ति सुभगे नराणां बहुभार्यता।
प्रमदानां भवत्येष मा ते भूद्बुद्धिरीदृशी।।
14-80-14a
14-80-14b
सख्यं चैतत्कृतं धात्रा शश्वदव्ययमेव तु।
सख्यं समभिजानीहि सत्यं सङ्गतमस्तु ते।।
14-80-15a
14-80-15b
पुत्रेम घातयित्वैनं पतिं यदि न मेऽद्य वै।
जीवन्तं दर्शयस्यद्य परित्यक्ष्यामि जीवितम्।।
14-80-16a
14-80-16b
साऽहं दुःखान्विता देवि पतिपुत्रविनाकृता।
इहैव प्रायमाशिष्ये प्रेक्षन्त्यास्ते न संशयः।।
14-80-17a
14-80-17b
इत्युक्त्वा पन्नगसुतां सपत्नी चैत्रवाहनी।
ततः प्रायमुपासीना तूष्णीमासीज्जनाधिप।।
14-80-18a
14-80-18b
ततो विलप्य विरता भर्तुः पादौ प्रगृह्य सा।
उपविष्टा भवद्दीना सोच्छ्वासं पुत्रमीक्षती।।
14-80-19a
14-80-19b
ततः संज्ञां पुनर्लब्ध्वा स राजा बभ्रुवाहनः।
मातरं तामथालोक्य रणभूमावथाब्रवीत्।।
14-80-20a
14-80-20b
इतो दुःखतरं किंनु यन्मे माता सुखैधिता।
भूमौ निपतितं वीरमनुशेते मृतं पतिम्।।
14-80-21a
14-80-21b
निहन्तारं रणेऽरीणां सर्वशस्त्रभृतां वरम्।
मया विनिहतं सङ्ख्ये प्रेक्षते दुर्मरं बत।।
14-80-22a
14-80-22b
अहोऽस्या हृदयं देव्या दृढं यन्न विदीर्यते।
व्यूढोरस्कं महाबाहुं प्रेक्षन्त्या निहतं पतिम्।।
14-80-23a
14-80-23b
दुर्मरं पुरुषेणेह मन्ये काले ह्यनागते।
यत्र नाहं न मे माता न वियुक्तौ स्वजीवितात्।।
14-80-24a
14-80-24b
हाहा धिक्कुरुवीरस्य किरीटं काञ्चनं भुवि।
अपविद्धं हतस्येह मया पुत्रेम पश्यत।।
14-80-25a
14-80-25b
भोभो पश्यत मे वीरं पितरं ब्राह्मणा भुवि।
शयानं वीरशयने मया पुत्रेण पातितम्।।
14-80-26a
14-80-26b
ब्राह्मणाः कुरुमुख्यस्य ये मुक्ता हयसारिणः।
कुर्वन्ति शान्तिं कामस्य रणे योऽयं मया हतः।।
14-80-27a
14-80-27b
व्यादिशन्तु च किं विप्राः प्रायश्चित्तमिहाद्य मे।
आनृशंसस्य पापस्य पितृहन्तू रणाजिरे।।
14-80-28a
14-80-28b
दुश्चरा द्वादश समा हत्वा पितरमद्य वै।
ममेह सुनृशंसस्य संवीतस्यास्य चर्मणा।।
14-80-29a
14-80-29b
शिरःकपाले चास्यैव भुञ्जतः पितुरद्य मे।
प्रायश्चित्तं हि नास्त्यन्यद्धत्वाऽद्य पितरं मम।।
14-80-30a
14-80-30b
पश्य नागोत्तमसुते भर्तारं निहतं मया।
कृतं प्रियं मया तेऽद्य निहत्य समरेऽर्जुनम्।।
14-80-31a
14-80-31b
सोऽहमद्य गमिष्यामि गतिं पितृनिषेविताम्।
न शक्नोम्यात्मनाऽऽत्मानमहं दारयितुं शुभे।।
14-80-32a
14-80-32b
सा त्वं मयि मृते मातस्तथा गाण्डीवधन्वनि।
भव प्रीतिमती देवि सत्येनात्मानमालभे।।
14-80-33a
14-80-33b
इत्युक्त्वा स ततो राजा दुःखशोकसमाहतः।
उपस्पृश्य महाराज दुःखाद्वचनमब्रवीत्।।
14-80-34a
14-80-34b
शृण्वन्तु सर्वभूतानि स्थावराणि चराणि च।
त्वं च मातर्यथा सत्यं ब्रवीमि भुजगोत्तमे।।
14-80-35a
14-80-35b
यदि नोत्तिष्ठति जयः पिता मे नरसत्तमः।
अस्मिन्नेव रणोद्देशे शोषयिष्ये कलेवरम्।।
14-80-36a
14-80-36b
नहि मे पितरं हत्वा निष्कृतिर्विद्यते क्वचित्।
नरकं प्रतिपत्स्यामि ध्रुवं गुरुवधार्दितः।।
14-80-37a
14-80-37b
वीरं हि क्षत्रियं हत्वा गोशतेन प्रमुच्यते।
पितरं तु निहत्यैवं दुर्लभा निष्कृतिर्मम।।
14-80-38a
14-80-38b
एत एको महातेजाः पाण्डुपुत्रो धनंजयः।
पिता च मम धर्मात्मा तस्य मे निष्कृतिः कुतः।।
14-80-39a
14-80-39b
इत्येवमुक्त्वा नृपते धनंजयसुतो नृपः।
उपस्पृश्याभवत्तूष्णीं प्रायोपेतो महामतिः।।
14-80-40a
14-80-40b

।। इति श्रीमन्महाभारते आश्वमेधिकपर्वणि
अनुगीतापर्वणि अशीतितमोऽध्यायः।। 80 ।।

[सम्पाद्यताम्]

14-80-27 कामस्यति कां अस्येति च्छेदः।।

आश्वमेधिकपर्व-079 पुटाग्रे अल्लिखितम्। आश्वमेधिकपर्व-081