महाभारतम्-14-आश्वमेधिकपर्व-074

विकिस्रोतः तः
नेविगेशन पर जाएँ खोज पर जाएँ
← आश्वमेधिकपर्व-073 महाभारतम्
चतुर्दशपर्व
महाभारतम्-14-आश्वमेधिकपर्व-074
वेदव्यासः
आश्वमेधिकपर्व-075 →
  1. 001
  2. 002
  3. 003
  4. 004
  5. 005
  6. 006
  7. 007
  8. 008
  9. 009
  10. 010
  11. 011
  12. 012
  13. 013
  14. 014
  15. 015
  16. 016
  17. 017
  18. 018
  19. 019
  20. 020
  21. 021
  22. 022
  23. 023
  24. 024
  25. 025
  26. 026
  27. 027
  28. 028
  29. 029
  30. 030
  31. 031
  32. 032
  33. 033
  34. 034
  35. 035
  36. 036
  37. 037
  38. 038
  39. 039
  40. 040
  41. 041
  42. 042
  43. 043
  44. 044
  45. 045
  46. 046
  47. 047
  48. 048
  49. 049
  50. 050
  51. 051
  52. 052
  53. 053
  54. 054
  55. 055
  56. 056
  57. 057
  58. 058
  59. 059
  60. 060
  61. 061
  62. 062
  63. 063
  64. 064
  65. 065
  66. 066
  67. 067
  68. 068
  69. 069
  70. 070
  71. 071
  72. 072
  73. 073
  74. 074
  75. 075
  76. 076
  77. 077
  78. 078
  79. 079
  80. 080
  81. 081
  82. 082
  83. 083
  84. 084
  85. 085
  86. 086
  87. 087
  88. 088
  89. 089
  90. 090
  91. 091
  92. 092
  93. 093
  94. 094
  95. 095
  96. 096
  97. 097
  98. 098
  99. 099
  100. 100
  101. 101
  102. 102
  103. 103
  104. 104
  105. 105
  106. 106
  107. 107
  108. 108
  109. 109
  110. 110
  111. 111
  112. 112
  113. 113
  114. 114
  115. 115
  116. 116
  117. 117
  118. 118

अर्जुनेन त्रैगर्तानां पराजयः।। 1 ।।

वैशम्पायन उवाच। 14-74-1x
त्रिगर्तैरभवद्युद्धं कृतवैरैः किरीटिनः।
महारथसमाज्ञातैर्हतानां पुत्रनप्तृभिः।।
14-74-1a
14-74-1b
ते समाज्ञाय सम्प्राप्तं यज्ञियं तुरगोत्तम*****
विषयान्तं ततो वीरा दंशिताः पर्यवारयन्।।
14-74-2a
14-74-2b
रथिनो बद्धतूणीराः सदश्वैः समलङ्कृतैः।
परिवार्य हयं राजन्ग्रहीतुं सम्प्रचक्रमुः।।
14-74-3a
14-74-3b
ततः किरीटी सञ्चिन्त्य तेषां तत्र चिकीर्षितम्।
वारयामास तान्वीरान्सान्त्वपूर्वमरिंदमः।।
14-74-4a
14-74-4b
तदनादृत्य ते सर्वे शरैरभ्यहनंस्तदा।
तमोरजोभ्यां संछन्नांस्तान्किरीटी न्यवारयत्।।
14-74-5a
14-74-5b
तानव्रवीत्ततो जिष्णुः प्रहसन्निव भारत।
निवर्तध्वमधर्मज्ञाः श्रेयो जीवितमेव च।।
14-74-6a
14-74-6b
स हि वीरः प्रयास्यन्वै धर्मराजेन वारितः।
हतबान्धवा न ते पार्त हन्तव्याः पार्थिवा इति।।
14-74-7a
14-74-7b
स तदा तद्वचः श्रुत्वा धर्मराजस्य धीमतः।
तान्निवर्तध्वमित्याह न न्यवर्तन्ति चापि ते।।
14-74-8a
14-74-8b
ततस्त्रिगर्तराजानं सूर्यवर्माणमाहवे।
विनद्य शरजालेनि प्रजहास धनंजयः।।
14-74-9a
14-74-9b
ततस्ते रथघोपेण रथनेमिस्वनेन च।
पूरयन्तो दिशः सर्वा धनंजयमुपाद्रवन्।।
14-74-10a
14-74-10b
सूर्यवर्मा ततः पार्ते शराणां नतपर्वणाम्।
शतान्यमुञ्चद्राजेन्द्र लघ्वस्त्रमभिदर्शयन्।।
14-74-11a
14-74-11b
तथैवान्ये महेष्वासा ये च तस्यानुयायिनः।
मुमुचुः शरवर्षाणि धनंजयवधैषिणः।।
14-74-12a
14-74-12b
स ताञ्ज्यामुखनिर्मुक्तैर्बहुभिः सुबहूञ्शरान्।
चिच्छेद पाण्डवो राजंस्ते भूमौ न्यपतंस्तदा।।
14-74-13a
14-74-13b
केतुवर्मा तु तेजस्वी तस्यैवावरजो युवा।
युयुधे भ्रातुरर्थाय पाण्डवेन यशस्विना।।
14-74-14a
14-74-14b
तमापतन्तं सम्प्रेक्ष्य केतुवर्माणमाहवे।
अभ्यघ्नन्निशितैर्बाणैर्बीभत्सुः परवीरहा।।
14-74-15a
14-74-15b
केतुवर्मण्यभिहते धृतवर्मा महारथः।
रथेनाशु समुत्पत्य शरैर्जिष्णुमवाकिरत्।।
14-74-16a
14-74-16b
तस्य तां शीघ्रतामीक्ष्य तुतोषातीव वीर्यवान्।
गुडाकेशो महादेजा बालस्य धृतवर्मणः।।
14-74-17a
14-74-17b
न संदधानं ददृशे नाददानं च तं तदा।
किरन्तमेवं स शरान्ददृशे पाकशासनिः।।
14-74-18a
14-74-18b
स तु तं पूजयामास धृतवर्माणमाहवे।
मनसा तु मुहूर्तं वै रणे समभिहर्षयन्।।
14-74-19a
14-74-19b
`न विव्याध रणे क्रुद्धः कुन्तीपुत्रो हसन्निव।
सौभद्रस्येव तत्कर्म दृष्ट्वा बालस्य विस्मितः।।
14-74-20a
14-74-20b
तं पन्नगमिव क्रुद्धं कुरुवीरः स्मयन्निव।
प्रीतिपूर्वं महाबाहुः प्राणैर्न व्यपरोपयत्।।
14-74-21a
14-74-21b
स तथा रक्ष्यमाणो वै पार्थेनामिततेजसा।
धृतवर्मा शरं दीप्तं मुमोच विजये तदा।।
14-74-22a
14-74-22b
स तेन विजयस्तूर्णमासीद्विद्धः करे भृशम्।
मुमोच गाण्डिवं मोहात्तत्पपाताथ भूतले।।
14-74-23a
14-74-23b
धनुषः पततस्तस्य सव्यसाचिकराद्विभो।
बभूव सदृशं रूपं शक्रचापस्य भारत।।
14-74-24a
14-74-24b
तस्मिन्निपतिते दिव्ये महाधनुषि पार्थिवः।
चकार सस्वनं हासं धृतवर्मा महाहवे।।
14-74-25a
14-74-25b
ततो रोषार्दितो जिष्णुः प्रमृज्य रुधिरं करात्।
धनुरादत्त तद्दिव्यं शरवर्षैर्ववर्ष च।।
14-74-26a
14-74-26b
ततो हलहलाशब्दो दिवस्पृगभवत्तदा।
नानाविधानां भूतानां तत्कर्माणि प्रशंसताम्।।
14-74-27a
14-74-27b
ततः सम्प्रेक्ष्य संक्रुद्धं कालान्तकयमोपमम्।
जिष्णुं त्रैगर्तका योधाः परीताः पर्यवारयन्।।
14-74-28a
14-74-28b
अभिसृत्य परीप्सार्थं ततस्ते धृतवर्मणः।
परिवव्रुर्गुडाकेशं तत्राक्रुद्ध्यद्धनंजयः।।
14-74-29a
14-74-29b
ततो योधाञ्जघानाशु तेषां स दश चाष्ट च।
महेन्द्रवज्रप्रतिमैरायसैर्बहुभिः शरैः।।
14-74-30a
14-74-30b
तान्सम्प्रभग्नान्सम्प्रेक्ष्य त्वरमाणो धनंजयः।
शरैराशीविषाकारैर्जघान स्वनवद्धसन्।।
14-74-31a
14-74-31b
ते भग्नमनसः सर्वे त्रैगर्तकमहारथाः।
दिशोऽभिदुद्रुवू राजन्धनंजयशरार्दिताः।।
14-74-32a
14-74-32b
`हतावशिष्टा हि पराः पार्थं दृष्टपराक्रमाः।'
तमूचुः पुरुषव्याघ्रं संशप्तकनिषूदनम्।।
14-74-33a
14-74-33b
तवास्म किंकराः सर्वे सर्वे वै वशगास्तव।
आज्ञापयस्वः नः पार्थ प्रह्वान्प्रेष्यानवस्थितान्।
करिष्यामः प्रियं सर्वं तव कौरवनन्दन।।
14-74-34a
14-74-34b
14-74-34c
एतदाज्ञाय वचनं सर्वांस्तानब्रवीत्तदा।
जीवितं रक्षत नृपाः शासनं प्रतिगृह्यताम्।।
14-74-35a
14-74-35b
।। इति श्रीमन्महाभारते आश्वमेधिकपर्वणि
अनुगीतापर्वणि चतुःसप्ततितमोऽध्यायः।। 74 ।।
आश्वमेधिकपर्व-073 पुटाग्रे अल्लिखितम्। आश्वमेधिकपर्व-075