ऋग्वेदः सूक्तं ९.५९

ऋग्वेदः - मण्डल ९
सूक्तं ९.५९
अवत्सारः काश्यपः।

दे. पवमानः सोमः। गायत्री।

पवस्व गोजिदश्वजिद्विश्वजित्सोम रण्यजित् ।
प्रजावद्रत्नमा भर ॥१॥
पवस्वाद्भ्यो अदाभ्यः पवस्वौषधीभ्यः ।
पवस्व धिषणाभ्यः ॥२॥
त्वं सोम पवमानो विश्वानि दुरिता तर ।
कविः सीद नि बर्हिषि ॥३॥
पवमान स्वर्विदो जायमानोऽभवो महान् ।
इन्दो विश्वाँ अभीदसि ॥४॥

सायणभाष्यम्

‘पवस्व ' इति चतुर्ऋचं पञ्चत्रिंशं सूक्तम् । ऋष्याद्याः पूर्ववत् । ' पवस्व' इत्यनुक्रान्तम् । गतो विनियोगः ॥

पव॑स्व गो॒जिद॑श्व॒जिद्वि॑श्व॒जित्सो॑म रण्य॒जित् ।

प्र॒जाव॒द्रत्न॒मा भ॑र ॥१

पव॑स्व । गो॒ऽजित् । अ॒श्व॒ऽजित् । वि॒श्व॒ऽजित् । सो॒म॒ । र॒ण्य॒ऽजित् ।

प्र॒जाऽव॑त् । रत्न॑म् । आ । भ॒र॒ ॥१

पवस्व । गोऽजित् । अश्वऽजित् । विश्वऽजित् । सोम । रण्यऽजित् ।

प्रजाऽवत् । रत्नम् । आ । भर ॥१

हे “सोम “गोजित् शत्रूणां गवां जेता “अश्वजित् अश्वानामपि जेता “विश्वजित् विश्वस्य जगतो जेता “रण्यजित् रमणीयस्य धनस्यापि जेता त्वं “पवस्व धारया क्षर । अपि चास्मभ्यं “प्रजावत् पुत्राद्युपेतं "रत्नं रमणीयं धनम् “आ “भर आहर ॥

पव॑स्वा॒द्भ्यो अदा॑भ्यः॒ पव॒स्वौष॑धीभ्यः ।

पव॑स्व धि॒षणा॑भ्यः ॥२

पव॑स्व । अ॒त्ऽभ्यः । अदा॑भ्यः । पव॑स्व । ओष॑धीभ्यः ।

पव॑स्व । धि॒षणा॑भ्यः ॥२

पवस्व । अत्ऽभ्यः । अदाभ्यः । पवस्व । ओषधीभ्यः ।

पवस्व । धिषणाभ्यः ॥२

हे सोम त्वम् “अद्भ्यः वसतीवरीभ्यः “अदाभ्यः^[१]^[२] अंशुभ्यश्च “पवस्व क्षर । अपि च "ओषधीभ्यः “पवस्व क्षर। किंच “धिषणाभ्यः ग्रावभ्यः “पवस्व क्षर ॥

त्वं सो॑म॒ पव॑मानो॒ विश्वा॑नि दुरि॒ता त॑र ।

क॒विः सी॑द॒ नि ब॒र्हिषि॑ ॥३

त्वम् । सो॒म॒ । पव॑मानः । विश्वा॑नि । दुः॒ऽइ॒ता । त॒र॒ ।

क॒विः । सी॒द॒ । नि । ब॒र्हिषि॑ ॥३

त्वम् । सोम । पवमानः । विश्वानि । दुःऽइता । तर ।

कविः । सीद । नि । बर्हिषि ॥३

हे “सोम “पवमानः पूयमानः “कविः क्रान्तकर्मा “त्वं “विश्वानि सर्वाणि दुरितानि राक्षसैः कृतान्युपद्रवाणि “तर निराकुरु । अस्मिन् “बर्हिषि “नि “षीद च ॥

पव॑मान॒ स्व॑र्विदो॒ जाय॑मानोऽभवो म॒हान् ।

इंदो॒ विश्वाँ॑ अ॒भीद॑सि ॥४

पव॑मान । स्वः॑ । वि॒दः॒ । जाय॑मानः । अ॒भ॒वः॒ । म॒हान् ।

इन्दो॒ इति॑ । विश्वा॑न् । अ॒भि । इत् । अ॒सि॒ ॥४

पवमान । स्वः । विदः । जायमानः । अभवः । महान् ।

इन्दो इति । विश्वान् । अभि । इत् । असि ॥४

हे “पवमान सोम त्वं “स्वः सर्वं “विदः यजमानाय प्रयच्छ । अपि च "जायमानः प्रादुर्भवन्नेव “महान् पूजनीयः “अभवः असि । किंच हे “इन्दो सोम त्वं “विश्वानित् सर्वानेव शत्रून् “अभि “असि तेजसाभिभवसि ॥ ॥ १६ ॥