ऋग्वेदः सूक्तं ९.४
| ← सूक्तं ९.३ | ऋग्वेदः - मण्डल ९ सूक्तं ९.४ हिरण्यस्तूप आङ्गिरसः |
सूक्तं ९.५ → |
| दे. पवमानः सोमः। गायत्री |
सना च सोम जेषि च पवमान महि श्रवः ।
अथा नो वस्यसस्कृधि ॥१॥
सना ज्योतिः सना स्वर्विश्वा च सोम सौभगा ।
अथा नो वस्यसस्कृधि ॥२॥
सना दक्षमुत क्रतुमप सोम मृधो जहि ।
अथा नो वस्यसस्कृधि ॥३॥
पवीतारः पुनीतन सोममिन्द्राय पातवे ।
अथा नो वस्यसस्कृधि ॥४॥
त्वं सूर्ये न आ भज तव क्रत्वा तवोतिभिः ।
अथा नो वस्यसस्कृधि ॥५॥
तव क्रत्वा तवोतिभिर्ज्योक्पश्येम सूर्यम् ।
अथा नो वस्यसस्कृधि ॥६॥
अभ्यर्ष स्वायुध सोम द्विबर्हसं रयिम् ।
अथा नो वस्यसस्कृधि ॥७॥
अभ्यर्षानपच्युतो रयिं समत्सु सासहिः ।
अथा नो वस्यसस्कृधि ॥८॥
त्वां यज्ञैरवीवृधन्पवमान विधर्मणि ।
अथा नो वस्यसस्कृधि ॥९॥
रयिं नश्चित्रमश्विनमिन्दो विश्वायुमा भर ।
अथा नो वस्यसस्कृधि ॥१०॥
सायणभाष्यम्
‘सना च' इति दशर्चं चतुर्थं सूक्तमाङ्गिरसकुलस्य हिरण्यस्तूपस्थार्षं गायत्रं पवमानसोमदेवताकम् । अनुक्रान्तं च- सन हिरण्यस्तूपः ' इति । उक्तो विनियोगः ॥
सना॑ च सोम॒ जेषि॑ च॒ पव॑मान॒ महि॒ श्रवः॑ ।
अथा॑ नो॒ वस्य॑सस्कृधि ॥१
सन॑ । च॒ । सो॒म॒ । जेषि॑ । च॒ । पव॑मान । महि॑ । श्रवः॑ ।
अथ॑ । नः॒ । वस्य॑सः । कृ॒धि॒ ॥१
सन । च । सोम । जेषि । च । पवमान । महि । श्रवः ।
अथ । नः । वस्यसः । कृधि ॥१
हे “महि “श्रवः महदन्न “पवमान “सोम “सन । अस्मद्यागे यजनीयान् देवान् भज । “जेषि “च । यागविध्वंसकारिणो राक्षसांश्च जय । “अथ देवान् प्राप्य राक्षसांश्च जित्वानन्तरं “नः अस्मान “वस्यसः श्रेयसः “कृधि कुरु। श्रेयोऽस्मभ्यं देहीत्यर्थः ॥
सना॒ ज्योतिः॒ सना॒ स्व१॒॑र्विश्वा॑ च सोम॒ सौभ॑गा ।
अथा॑ नो॒ वस्य॑सस्कृधि ॥२
सन॑ । ज्योतिः॑ । सन॑ । स्वः॑ । विश्वा॑ । च॒ । सो॒म॒ । सौभ॑गा ।
अथ॑ । नः॒ । वस्य॑सः । कृ॒धि॒ ॥२
सन । ज्योतिः । सन । स्वः । विश्वा । च । सोम । सौभगा ।
अथ । नः । वस्यसः । कृधि ॥२
हे "सोम त्वं “ज्योतिः तेजः “सन अस्मभ्यं प्रयच्छ । अपि च "स्वः स्वर्गं “सन अस्मभ्यं देहि । “विश्वा विश्वानि "सौभगा सौभाग्यानि “च सन । सिद्धमन्यत् ॥
सना॒ दक्ष॑मु॒त क्रतु॒मप॑ सोम॒ मृधो॑ जहि ।
अथा॑ नो॒ वस्य॑सस्कृधि ॥३
सन॑ । दक्ष॑म् । उ॒त । क्रतु॑म् । अप॑ । सो॒म॒ । मृधः॑ । ज॒हि॒ ।
अथ॑ । नः॒ । वस्य॑सः । कृ॒धि॒ ॥३
सन । दक्षम् । उत । क्रतुम् । अप । सोम । मृधः । जहि ।
अथ । नः । वस्यसः । कृधि ॥३
हे “सोम त्वं “दक्षं बलं "सन अस्मभ्यं देहि । "उत अपि च “क्रतुं प्रज्ञानं सन । “मृधः हिंसकान् शत्रूंश्च “अप "जहि मारय । सिद्धमन्यत् ॥
पवी॑तारः पुनी॒तन॒ सोम॒मिंद्रा॑य॒ पात॑वे ।
अथा॑ नो॒ वस्य॑सस्कृधि ॥४
पवि॑तारः । पु॒नी॒तन॑ । सोम॑म् । इन्द्रा॑य । पात॑वे ।
अथ॑ । नः॒ । वस्य॑सः । कृ॒धि॒ ॥४
पवितारः । पुनीतन । सोमम् । इन्द्राय । पातवे ।
अथ । नः । वस्यसः । कृधि ॥४
हे “पवीतारः सोमाभिषवकर्तारः यूयम् “इन्द्राय “पातवे पातुं “सोमं “पुनीतन अभिषुणुत । सिद्धमन्यत् ॥
त्वं सूर्ये॑ न॒ आ भ॑ज॒ तव॒ क्रत्वा॒ तवो॒तिभिः॑ ।
अथा॑ नो॒ वस्य॑सस्कृधि ॥५
त्वम् । सूर्ये॑ । नः॒ । आ । भ॒ज॒ । तव॑ । क्रत्वा॑ । तव॑ । ऊ॒तिऽभिः॑ ।
अथ॑ । नः॒ । वस्य॑सः । कृ॒धि॒ ॥५
त्वम् । सूर्ये । नः । आ । भज । तव । क्रत्वा । तव । ऊतिऽभिः ।
अथ । नः । वस्यसः । कृधि ॥५
हे सोम “त्वं “तव “क्रत्वा “तव “ऊतिभिः स्वकर्तृकेण कर्मणा त्वत्कर्तृकाभी रक्षाभिश्च “नः अस्मान् “सूर्ये “आ “भज प्रापय । सिद्धमन्यत् ॥ ॥ २२ ॥
तव॒ क्रत्वा॒ तवो॒तिभि॒र्ज्योक्प॑श्येम॒ सूर्यं॑ ।
अथा॑ नो॒ वस्य॑सस्कृधि ॥६
तव॑ । क्रत्वा॑ । तव॑ । ऊ॒तिऽभिः॑ । ज्योक् । प॒श्ये॒म॒ । सूर्य॑म् ।
अथ॑ । नः॒ । वस्य॑सः । कृ॒धि॒ ॥६
तव । क्रत्वा । तव । ऊतिऽभिः । ज्योक् । पश्येम । सूर्यम् ।
अथ । नः । वस्यसः । कृधि ॥६
हे सोम “तव “क्रत्वा प्रज्ञानेन “तव “ऊतिभिः रक्षाभिश्च “ज्योक् चिरं “पश्येम "सूर्यम् । पश्याम द्रक्ष्यामः । सिद्धमन्यत् ॥
अ॒भ्य॑र्ष स्वायुध॒ सोम॑ द्वि॒बर्ह॑सं र॒यिं ।
अथा॑ नो॒ वस्य॑सस्कृधि ॥७
अ॒भि । अ॒र्ष॒ । सु॒ऽआ॒यु॒ध॒ । सोम॑ । द्वि॒ऽबर्ह॑सम् । र॒यिम् ।
अथ॑ । नः॒ । वस्य॑सः । कृ॒धि॒ ॥७
अभि । अर्ष । सुऽआयुध । सोम । द्विऽबर्हसम् । रयिम् ।
अथ । नः । वस्यसः । कृधि ॥७
हे "स्वायुध शोभनायुध “सोम त्वं द्विबर्हसं द्वयोर्द्यावापृथिव्योः स्थानयोः परिवृढं “रयिं धनम् “अभ्यर्ष अस्मानभिगमय । सिद्धमन्यत् ॥
अ॒भ्य१॒॑र्षान॑पच्युतो र॒यिं स॒मत्सु॑ सास॒हिः ।
अथा॑ नो॒ वस्य॑सस्कृधि ॥८
अ॒भि । अ॒र्ष॒ । अन॑पऽच्युतः । र॒यिम् । स॒मत्ऽसु॑ । स॒स॒हिः ।
अथ॑ । नः॒ । वस्य॑सः । कृ॒धि॒ ॥८
अभि । अर्ष । अनपऽच्युतः । रयिम् । समत्ऽसु । ससहिः ।
अथ । नः । वस्यसः । कृधि ॥८
हे सोम "समत्सु संग्रामेषु अनपच्युतः शत्रुभिरनाहतः “सासहिः शत्रूणामभिभविता त्वं “रयिं धनम् “अभ्यर्ष अस्मानभिगमय । सिद्धमन्यत् ॥
त्वां य॒ज्ञैर॑वीवृध॒न्पव॑मान॒ विध॑र्मणि ।
अथा॑ नो॒ वस्य॑सस्कृधि ॥९
त्वाम् । य॒ज्ञैः । अ॒वी॒वृ॒ध॒न् । पव॑मान । विऽध॑र्मणि ।
अथ॑ । नः॒ । वस्य॑सः । कृ॒धि॒ ॥९
त्वाम् । यज्ञैः । अवीवृधन् । पवमान । विऽधर्मणि ।
अथ । नः । वस्यसः । कृधि ॥९
हे “पवमान सोम यजमानानां विधारणाय प्रवृत्तं “त्वां “यज्ञैः “विधर्मणि आत्मनो विधारणार्थम् “अवीवृधन् यजमाना वर्धयन्ति । सिद्धमन्यत् ॥
र॒यिं न॑श्चि॒त्रम॒श्विन॒मिंदो॑ वि॒श्वायु॒मा भ॑र ।
अथा॑ नो॒ वस्य॑सस्कृधि ॥१०
र॒यिम् । नः॒ । चि॒त्रम् । अ॒श्विन॑म् । इन्दो॒ इति॑ । वि॒श्वऽआ॑युम् । आ । भ॒र॒ ।
अथ॑ । नः॒ । वस्य॑सः । कृ॒धि॒ ॥१०
रयिम् । नः । चित्रम् । अश्विनम् । इन्दो इति । विश्वऽआयुम् । आ । भर ।
अथ । नः । वस्यसः । कृधि ॥१०
हे “इन्दो यागेषु क्लिद्यमान सोम त्वं “चित्रं नानाविधम् “अश्विनम् अश्ववन्तं च “विश्वायुं सर्वगामिनं “रयिं “नः अस्मभ्यम् “आ “भर आहर । सिद्धमन्यत् ॥ ॥ २३ ॥
| मण्डल ९ | |||
|---|---|---|---|