रामायणम्/युद्धकाण्डम्/सर्गः ११७
| ← सर्गः ११६ | रामायणम् सर्गः ११७ वाल्मीकिः |
सर्गः ११८ → |
श्रीमद्वाल्मीकियरामायणे युद्धकाण्डे सप्तदशाधिकशततमः सर्गः ॥६-११७॥
ततो हि दुर्मना रामः श्रुत्वैवं वदतां गिरः ।
दध्यौ मुहूर्तं धर्मात्मा बाष्पव्याकुललोचनः ॥ १ ॥
ततो वैश्रवणो राजा यमश्च पितृभिः सह ।
सहस्राक्षश्च देवेशो वरुणश्च जलेश्वरः ॥ २ ॥
षडर्धनयनः श्रीमान्महादेवो वृषध्वजः ।
कर्ता सर्वस्य लोकस्य ब्रह्मा ब्रह्मविदां वरः ॥ ३ ॥
एते सर्वे समागम्य विमानैः सूर्यसन्निभैः ।
आगम्य नगरीं लङ्काम् अभिजग्मुश्च राघवम् ॥ ४ ॥
ततः सहस्ताभरणान् प्रगृह्य विपुलान् भुजान् ।
अब्रुवंस्त्रिदशश्रैष्ठाः प्राञ्जलिं राघवं स्थितम् ॥ ५ ॥
कर्ता सर्वस्य लोकस्य श्रेष्ठो ज्ञानविदां विभुः ।
उपेक्षसे कथं सीताम् पतन्तीं हव्यवाहने ॥ ६ ॥
कथं देवगणश्रेष्ठम् आत्मानं नावबुध्यसे ।
ऋतधामा वसुः पूर्वम् वसूनां त्वं प्रजापतिः ॥ ७ ॥
त्रयाणां त्वं हि लोकानाम् आदिकर्ता स्वयंप्रभु: ।
रुद्राणामष्टमो रुद्रः साध्यानामसि पञ्चमः ।
अश्विनौ चापि ते कर्णौ चन्द्रसूर्यौ च चक्षुषी ॥ ८ ॥
अन्ते चादौ च लोकानाम् दृश्यसे त्वं परन्तप ।
उपेक्षसे च वैदेहीम् मानुषः प्राकृतो यथा ॥ ९ ॥
इत्युक्तो लोकपालैस्तैः स्वामी लोकस्य राघवः ।
अब्रवीत्रिदशश्रेष्ठान् रामो धर्मभृतां वरः ॥ १० ॥
आत्मानं मानुषं मन्ये रामं दशरथात्मजम् ।
योऽहं यस्य यतश्चाहम् भगवांस्तद् ब्रवीतु मे ॥ ११ ॥
इति ब्रुवन्तं काकुत्स्थम् ब्रह्मा ब्रह्मविदां वरः ।
अब्रवीच्छृणु मे राम सत्यं सत्यपराक्रम ॥ १२ ॥
भवान् नारायणो देवः श्रीमांश्चक्रायुधः प्रभुः।
एकशृङ्गो वराहस्त्वम् भूतभव्यसपत्नजित् ॥ १३ ॥
अक्षरं ब्रह्म सत्यं च मध्ये चान्ते च राघव ।
लोकानां त्वं परो धर्मो विष्वक्सेनश्चतुर्भुजः ॥ १४ ॥
शार्ङ्गधन्वा हृषीकेशः पुरुषः पुरुषोत्तमः ।
अजितः खड्गधृद्विष्णुः कृष्णश्चैव सनातन: ॥ १५ ॥
सेनानीर्ग्रामणीश्च त्वम् बुद्धिः सत्त्वं क्षमा दमः ।
प्रभवश्चाप्ययश्च त्वम् उपेन्द्रो मधुसूदनः ॥ १६ ॥
इन्द्रकर्मा महेन्द्रस्त्वम् पद्मनाभो रणान्तकृत् ।
शरण्यं शरणं च त्वाम् आहुर्दिव्या महर्षयः ॥ १७ ॥
सहस्रशृङ्गो वेदात्मा शतशीर्षो महर्षभः ।
त्वं त्रयाणां हि लोकानाम् आदिकर्ता स्वयम्प्रभुः ॥ १८ ॥
सिद्धानामपि साध्यानाम् आश्रयश्चासि पूर्वजः ।
त्वं यज्ञस्त्वं वषट्कारः त्वमोङ्कारः परात्परः ॥ १९ ॥
प्रभवं निधनं वा ते नो विदुः को भवानिति ।
दृश्यसे सर्वभूतेषु ब्राह्मणेषु च गोषु च ।
दिक्षु सर्वासु गगने पर्वतेषु वनेषु च ॥ २० ॥
सहस्रचरणः श्रीमान् शतशीर्षः सहस्रदृक् ।
त्वं धारयसि भूतानि पृथिवीं च सपर्वताम् ॥ २१ ॥
अन्ते पृथिव्याः सलिले दृश्यसे त्वं महोरगः ।
त्रीन् लोकान् धारयन् राम देवगन्धर्वदानवान् ॥ २२ ॥
अहं ते हृदयं राम जिह्वा देवी सरस्वती ।
देवा गात्रेषु रोमाणि ब्रह्मणा निर्मिताः प्रभो ॥ २३ ॥
निमेषस्ते स्मृता रात्रिः उन्मेषस्ते भवेद्दिवा ।
संस्कारास्तेऽभवन् वेदा न तदस्ति त्वया विना ॥ २४ ॥
जगत् सर्वं शरीरं ते स्थैर्यं ते वसुधातलम् ।
अग्निः कोपः प्रसादस्ते सोमः श्रीवत्सलक्षणः ॥ २५ ॥
त्वया लोकास्त्रयः क्रान्ताः पुरा स्वैर्विक्रमैस्त्रिभिः ।
महेन्द्रश्च कृतो राजा बलिं बद्ध्वा सुदारुणम् ॥ २६ ॥
यत् परं श्रूयते ज्योतिर्यत् परं श्रूयते तमः ।
यत् परं परतश्चैव परमात्मेति कथ्यसे ॥ २७ ॥
परमाख्यं पर यच्च त्वमेव परिगीयसे ।
स्थित्युत्पत्ति विनाशानां त्वामाहुः परमां गतिं ॥ २८ ॥
सीता लक्ष्मीर्भवान् विष्णुः देवः कृष्णः प्रजापतिः ।
वधार्थं रावणस्येह प्रविष्टो मानुषीं तनुम् ॥ २९ ॥
तदिदं नः कृतं कार्यम् त्वया धर्मभृतां वर ।
निहतो रावणो राम प्रहृष्टो दिवमाक्रम ॥ ३० ॥
अमोघं बलवीर्यं ते अमोघस्ते पराक्रमः ।
अमोघं दर्शनं राम अमोघस्तव संस्तवः ॥ ३१ ॥
अमोघास्ते भविष्यन्ति भक्तिमन्तो नरा भुवि ।
ये त्वां देवम् ध्रुवं भक्ताः पुराणं पुरुषोत्तमम् ॥ ३२ ॥
प्राप्नुवन्ति सदा कामान् इह लोके परत्र च ।
इममार्षं स्तवं नित्यम् इतिहासं पुरातनम् ।
ये नराः कीर्तयिष्यन्ति नास्ति तेषां पराभवः ॥ ३३ ॥
इत्यार्षे श्रीमद्रामायणे वाल्मीकीये आदिकाव्ये युद्धकाण्डे सप्तदशाधिकशततमः सर्गः ॥ ११७ ॥
स्रोतः
[सम्पाद्यताम्]पाठकौ घनपाठी वि.श्रीरामः, घनपाठी हरिसीताराममूर्तिः च । अत्र उपलभ्य