नारदपुराणम्- उत्तरार्धः/अध्यायः ८२
ऋषय ऊचुः ।।
सूत साधो त्वयाख्यातं श्रीकृष्णचरितामृतम् ।।
श्रुतं कृतार्थास्तेन स्मो वयं भवदनुग्रहात् ।। ८२-१ ।।
गते वसौ ब्रह्मलोकं मोहिनी विधिनंदिनी ।।
किं चकार ततः पश्चात्तन्नो व्याख्यातुर्हसि ।। ८२-२ ।।
सूत उवाच ।।
श्रृणुध्वमृषयः सर्वे मोहिन्याश्चरितं शुभम् ।।
यच्चकार वसोः पश्चात्तीर्थानां परिसेवनम् ।। ८२-३ ।।
यथानुशिष्टा वसुना मोहिनी सा विधेः सुता ।।
जगाम विधिता तीर्थयात्रार्थं स्वर्णदीतटम् ।। ८२-४ ।।
तत्र गत्वा समाप्लुत्य गंगादीनि तु वैधसी ।।
चचार विधिवद्धृष्टा ब्राह्मणैः सह संगता ।। ८२-५ ।।
पुरोहितेन वसुना यस्य तीर्थस्य यो विधिः ।।
कथितस्तत्प्रवकारेण सेवमाना चचार ह ।। ८२-६ ।।
तेषु तीर्थेषु देवांश्च विष्ण्वादीन्पूजयंत्यश ।।
समर्पयंती विप्रेभ्यो दानानि विविधानि च ।। ८२-७ ।।
गयायां विधिवद्भर्तुः पिंडदानं चकार ह ।।
काश्यां विश्वेश्वरं प्रार्च्य संप्राप्ता पुरुषोत्तमम् ।। ८२-८ ।।
तस्मिन् क्षेत्रे तु नैवेद्यं भुक्त्वा सा जगदीशितुः ।।
शुद्धदेहा ततः पश्चात्संप्राप्ता लक्ष्मणाचलम् ।। ८२-९ ।।
तं समभ्यर्च्य विधिवद्गत्वा सेतुं समर्च्य च ।।
रामेश्वरं महेंद्राद्रिं भार्गवं समवंदत ।। ८२-१० ।।
गोकर्णं च शिवक्षेत्रं गत्वाभ्यर्च्य तमीश्वरम् ।।
प्रभासं प्रययौ विप्राः सार्द्धं तैर्द्विजसत्तमैः ।। ८२-११ ।।
स्नात्वा संतर्प्य देवादींस्तस्य यात्रां विधाय च ।।
द्वारकायां हरिं दृष्ट्वा कुरुक्षेत्रं जगाम सा ।। ८२-१२ ।।
तत्रापि विधिवद्यात्रां संविधाय नरेश्वरी ।।
गंगाद्वारमुपेयाय तत्र सस्नौ विधानतः ।। ८२-१३ ।।
ततस्तु दृष्ट्वा कामोदां नमस्कृत्य मुदान्विता ।।
बदर्याश्रममासाद्य नरनारायणावृषी ।। ८२-१४ ।।
समभ्यर्च्याथ कामाक्षीं ययौ द्रष्टुं त्वरान्विता ।।
सिद्धनाथं नमस्कृत्य ततोऽयोध्यामुपागता ।। ८२-१५ ।।
स्नात्वा सरय्वां विधिवत्प्रार्च्य सीतापतिं ततः ।।
मध्ययात्रामुपाश्रित्य ययावमरकंटकम् ।। ८२-२६ ।।
महेशं तत्र संपूज्य प्रतिस्रोतस्तुनर्मदाम् ।।
संसेव्योंकारमीशानं दृष्ट्वा माहिष्यतीं ययौ ।। ८२-१७ ।।
त्र्यंबकेशं ततः प्रार्च्य संप्राप्ता सा त्रिपुष्करम् ।।
पुष्करेषु विधानेन दत्वा दानान्यनेकशः ।। ८२-१८ ।।
संप्राप्ता सा तु मथुरां सर्वतीर्थोत्तमोत्तमाम् ।।
विधायाभ्यंतरीं यात्रां योजनानां तु विंशतिम् ।। ८२-१९ ।।
परिक्रम्य पुरीं पश्चाच्चतुर्व्यूहं ददर्श सा ।।
स्नात्वा विंशतितीर्थे तु समाप्याथ प्रदक्षिणाम् ।। ८२-२० ।।
धेनूनामयुतं प्रादान्माथुरेभ्यो ह्यलंकृतम् ।।
संभोज्य तान्वरान्नेन भक्तिक्लिन्नेन चेतसा ।। ८२-२१ ।।
नमस्कृत्य विसृज्यैतान्कालिंदीं समुपाविशत् ।।
ततः प्रविष्टा सा देवीं कालिंदीमघनाशिनीम् ।। ८२-२२ ।।
नाद्यापि निर्गता भूयो यमतिथ्यंतमास्थिता ।।
स्नार्तान्सूर्योदयं प्राप्य श्रौतानप्यरुणोदयम् ।। ८२-२३ ।।
निशीथं वैष्णवान्विप्राः प्राप्य दूषयते व्रतान् ।।
मोहिनीवेधरहिता मुपोष्यैकादशीं नरः ।। ८२-२४ ।।
द्वादश्यां विष्णुमभ्यर्च्य वैकुंठं यात्यसंशयम् ।।
मोहिनी विधिजा देवी विष्णुजैकादशी द्विजाः ।। ८२-२५ ।।
विष्णुजास्पर्द्धया धात्रा मोहिनी सा विनिर्मिता ।।
रुक्मांगदस्तु राजर्षिर्विष्णुभक्तिपरायणः ।। ८२-२६ ।।
न तु वारयितुं शक्ता सा तमेकादशीव्रतात् ।।
विष्णुलोकं गते तस्मिन्सभार्ये ससुते नृपे ।। ८२-२७ ।।
स्पर्द्धंत्यैकादशीं सिद्धिं यमान्ते मोहिनी स्थिता ।।
इत्येतदुक्तं विप्रेंद्रा मोहिनीचरितं मया ।। ८२-२८ ।।
यदर्थं निर्मिता धात्रा तथा चात्रा व्यवस्थिता ।।
नारदीयोत्तरं ह्येतत्प्रोक्तं वो भुक्तिमुक्तिदम् ।। ८२-२९ ।।
अत्र सम्यग्घरेर्भक्तिः साध्यतेऽनुपदं नृणाम् ।।
नारदीयं पुराणं तु लक्षणैर्द्दशभिर्युतम् ।। ८२-३० ।।
यः श्रृणोति नरो भक्त्या स गच्छैद्वैष्णवं पदम् ।।
धर्मार्थकाममोक्षाणां चतुर्ण्णां कारणं परम् ।। ८२-३१ ।।
सर्वेषां च पुराणानामिदं बीजं सनातनम् ।।
प्रवृत्तं च निवृत्तं च पुराणेऽस्मिन्द्विजोत्तमाः ।। ८२-३२ ।।
विस्तगदुदितं सर्वं पाराशर्येण धीमता ।।
अलौकिकचरित्राढ्यं पुराणं नारदीयकम् ।। ८२-३३ ।।
यस्मै कस्मै न दातव्यं मह्यं व्यासेन कीर्तितम् ।।
हित्वा स्वशिष्यान्पैलादीन्मह्यं नारदसहिताम् ।। ८२-३४ ।।
यो व्याचक्रे नमस्तस्मै वेदव्यासाय विष्णवे ।।
पुराणसंहितामेतां नारदाय विपश्चिते ।। ८२-३५ ।।
सनकाद्या प्रहाभागा मुनयः प्रचकाशिरे ।।
हंसस्वरूपी भगवान्यदातं तं ब्रह्म शाश्वतम् ।। ८२-३६ ।।
तदुपादिशतेभ्यो विज्ञानेन विजृंभितम् ।।
तदिदं भगवान्साक्षान्नारदोऽध्यात्मदर्शनः ।। ८२-३७ ।।
वेदव्यासाय मुनये रहस्यं निर्दिदेश ह ।।
मया प्रकाशितं ह्येतद्रहस्यं भुवि दुर्लभम् ।। ८२-३८ ।।
चतुर्वर्गप्रदं नॄणां श्रृण्वतां पठतां सदा ।।
विप्रो वेदनिधिर्भूयात्क्षत्रियो जयते महीम् ।। ८२-३९ ।।
वैश्यो धनसमृद्धः स्याच्छ्रूद्रो मुच्येत दुःखतः ।।
पंचविंशतिसाहस्री संहितेयं प्रकीर्तिता ।। ८२-४० ।।
पंचपादसमायुक्ता कृष्णद्वैपायनेन ह ।।
अस्यां वै श्रूयमाणायां सर्वसंदेहभंजनम् ।। ८२-४१ ।।
पुंसां सकामभक्तानानिष्कामानां विमोक्षणम् ।।
पुण्यतीर्थं समासाद्य नैमिषं पुष्करं गयाम् ।। ८२-४२ ।।
मथुरां द्वारकां विप्रा नरनारायणाश्रमम् ।।
कुरुक्षेत्रं नर्मदां च क्षेत्रं श्रीपुरुषोत्तमंम् ।। ८२-४३ ।।
हविष्याशी धराशायी निःसंगो विजितेंद्रियः ।।
पठित्वा संहितामेनां मुच्यते भवसागरात् ।। ८२-४४ ।।
एकादशी व्रतानां च सरितां जाह्नवी यथा ।।
वृंदावनमरण्यानां क्षेत्राणां कौरवं यथा ।। ८२-४५ ।।
यथा काशी पुरीणां च तीर्थानां मथुरा यथा ।।
सरसां पुष्करं विप्राः पुराणानामिदं तथा ।। ८२-४६ ।।
गणेशभक्ताः सौराश्च वैष्णवाः शाक्तशांभवाः ।।
सर्वेऽधिकारिणो ह्यत्र सकामाश्चाप्यकामकाः ।। ८२-४७ ।।
यं यं काममभिध्यायन्नरो नार्यथवादरात् ।।
श्रृणोति श्रावयेद्वापि तं तं प्राप्नोति निश्चितम् ।। ८२-४८ ।।
रोगार्तो मुच्यते रोगाद्भयार्तो निर्भयो भवेत् ।।
जयकामो जयेच्छत्रून्नारदीयानुशीलनात् ।। ८२-४९ ।।
सृष्ट्यादौ रजसा विश्वं मध्ये सत्त्वेन पाति यः ।।
तमसोंऽते ग्रसेदेत तस्मै सर्वात्मने नमः ।। ८२-५० ।।
ऋषयो मनवः सिद्धा लोकपलाः प्रजेश्वराः ।।
ब्रह्माद्या रचिता येन तस्मै ब्रह्मात्मने नमः ।। ८२-५१ ।।
यतो वाचो निवर्तंते न मनो यत्र संविशेत् ।।
तद्विद्यादात्मनो रूपं ह्यरूपस्य चिदात्मनः ।। ८२-५२ ।।
यस्य सत्यतया सत्यं जगदेतद्विकाशते ।।
विचित्ररूपं वंदे तं निर्गुणं तमसः परम् ।। ८२-५३ ।।
आदौ मध्ये चाप्यजनश्चांते चैकाक्षरो विभुः ।।
विभाति नानारूपेण तं वंदेऽहं निरंजनम् ।। ८२-५४ ।।
निरंजनात्समुत्पन्नं जगदेतच्चराचरम् ।।
तिष्टत्यप्येति वा यस्मिंस्तत्सत्यं ज्ञानमद्वयम् ।। ८२-५५ ।।
शिवं शैवा वदेत्येनं प्रधानं सांख्यवेदिनः ।।
योगिनः पुरुषं विप्राः कर्म मीमांसका जनाः ।। ८२-५६ ।।
विभे वैशेषिकाद्याश्च विच्छक्तिं शक्तिचिंतकाः ।।
ब्रह्माद्वितीयं तद्वंदे नानारूपक्रियास्पदम् ।। ८२-५७ ।।
भक्तिर्भगवतः पुंसां भगवद्रूपकारिणी ।।
तां लब्ध्वा चापरं लाभं को वांछति विना पशुम् ।। ८२-५८ ।।
भगवद्विमुखा ये तु नराः संसारिणो द्विजाः ।।
तेषां मुक्तिर्भवाटव्या नास्ति सत्संगमंतरा ।। ८२-५९ ।।
साधवः समुदाचाराः सर्वलोकहिता वहाः ।।
दीनानुकंपिनो विप्राः प्रपन्नास्तारयंति हि ।। ८२-६० ।।
यूयं धन्यतमा लोके मुनयः साधुसंमताः ।।
यन्मुहुर्वासुदेवस्य कीर्तिं पल्लवनूतनाम् ।। ८२-६१ ।।
धन्योऽस्म्यनुगृहीतोऽस्मि भवद्भिर्लोकमंगलम् ।।
यत्स्मारितो हरिः साक्षात्सर्वकारणकारणम् ।। ८२-६२ ।।
।।ॐ।। इति श्रीनारदीयपुराणे बृहदुपाख्याने उत्तरभागे महापुराणश्रवणादिफलनिरूपणं नाम व्द्यशीतितमोऽध्यायः ।। ८२ ।।
समाप्तमिदं सप्तमं नारदीयं महापुराणम् ।।