नारदपुराणम्- उत्तरार्धः/अध्यायः ७४
अथ गोकर्णमाहात्म्यमारभ्यते ।।
मोहिन्युवाच ।।
पुंडरीकपुराख्यानं त्वया प्रोक्तं श्रुतं गुरो ।।
गोकर्णस्याद्य तीर्थस्य माहात्म्यं मे समादिश ।। ७४-१ ।।
वसुरुवाच ।।
श्रृणु मोहिनि वक्ष्यामि तीर्थं पुण्यप्रदं नृणाम् ।।
गोकर्णाख्यं हरक्षेत्रं सर्वपातकनाशनम् ।। ७४-२ ।।
पश्चिमस्थसमुद्रस्य तीरेऽस्ति वरवर्णिनि ।।
सार्द्धयोजनविस्तारं दर्शनादपि मुक्तिदम् ।। ७४-३ ।।
सगरस्यात्मजैर्देवि खनिते भूतले क्रमात् ।।
सागरो वर्द्धितस्त्वारात्प्लावयामास मेदिनीम् ।। ७४-४ ।।
त्रिंशद्योजन विस्तारां सतीर्थक्षेत्रकाननाम् ।।
ततस्तन्निलयाः सर्वे सदेवासुरमानवाः ।। ७४-५ ।।
तत्स्थानं संपरित्यज्य सह्यादिगिरिषु स्थिताः ।।
ततो गुह्यं परं तीर्थं गोकर्णाख्यं समुद्रगम् ।। ७४-६ ।।
चिंतयंतो मुनिवरास्तदुद्धारे मतिं दधुः ।।
ततः संमंत्र्य ते सर्वे पर्वतोपत्यकास्थिताः ।। ७४-७ ।।
महेंद्राचलसंस्थानं पर्शुरामं दिदृक्षवः ।।
जग्मुर्मुनिवरा देवि गोकर्णोद्धारकांक्षया ।। ७४-८ ।।
समारुह्य तु तं शैलं ददृशुस्तस्य चाश्रमम् ।।
प्रशांतक्रूरसत्वाढ्यं सर्वर्तुषु सुखावहम् ।। ७४-९ ।।
फलितैः पुष्पितैर्वृक्षैर्गहनं तत्तपोवनम् ।।
स्निग्धच्छायमनौपम्यं स्वामोदिसुखमारुतम् ।। ७४-१० ।।
तं तदाश्रममासाद्य ब्रह्मघोषनिनादितम् ।।
विविशुर्हृष्टमनसो यथावृद्धपुरःसरम् ।। ७४-११ ।।
ब्रह्मासने सुखासीनं मृदुकृष्णाजिनोत्तरे ।।
शिष्यैः परिवृतं शांतं ददृशुस्तं तपोधनम् ।। ७४-१२ ।।
कालाग्निमिव लोकांस्त्रीन्दग्ध्वा शांतं तपःस्थितम् ।।
ते समेत्य भृगुश्रेष्ठं विनयेन ववंदिरे ।। ७४-१३ ।।
ततस्तानागतान्दृष्ट्वा मुनीन्भृगुकुलोद्वहः ।।
अर्घ्यपाद्यादिभिः सम्यक्पूजयामास सादरम् ।। ७४-१४ ।।
तानासीनान्कृतातिथ्यानुवाच भृगुनंदनः ।।
स्वागतं वो महाभागा यदर्थमिह चागताः ।। ७४-१५ ।।
तद्वदध्वं सुविश्वस्ताः करणीयं मयास्ति यत् ।।
ततोऽब्रुवन्मुनिश्रेष्ठा यदर्थं राममागताः ।। ७४-१६ ।।
अवेह्यस्मान् भृगुश्रेष्ठ गोकर्णनिलयान्मुनीन् ।।
खनद्भिः सागरैर्भूमिं तस्मात्तीर्थाद्विवासितान् ।। ७४-१७ ।।
स त्वमात्मप्रभावेण क्षेत्रप्रवरमद्य नः ।।
दातुमर्हसि विप्रेन्द्र समुत्सार्यार्णवोदकम् ।। ७४-१८ ।।
तच्छ्रुत्वा वचनं तेषां न्यस्तशस्त्रो व्यचिंतयत् ।।
ततो विचिंत्य भगवान्धर्म्यं साध्वभिरक्षणम् ।। ७४-१९ ।।
प्रगृह्य स्वधनुर्बाणान्संप्रतस्थे स तैः समम् ।।
सोऽवरुह्य महेंद्राद्रेर्दिशं दक्षिणपश्चिमाम् ।। ७४-२० ।।
समुद्दिश्य ययौ शीघ्रं स स्वमुल्लंघ्य पर्वतम् ।।
संप्राप्तः सागरतटं सार्द्धं गोकर्णवासिभिः ।। ७४-२१ ।।
मुहूर्त्तं तत्र विश्रम्य वरुणं यादसांपतिम् ।।
मेघगंभीरया वाचा प्रोवाच वदतां वरः ।। ७४-२२ ।।
रामोऽहं भार्गवः प्राप्तो मुनिभिः सह कार्यवान् ।।
प्रचेतो दर्शनं देहि कार्यमात्यायिकं त्वया ।। ७४-२३ ।।
एवं रामसमाहूतो यादः पतिरहन्तया ।।
श्रुत्वापि तस्य तद्वाक्यं नायातो रामसन्निधौ ।। ७४-२४ ।।
एवं पुनः पुनस्तेन समाहूतोऽपि नागतः ।।
यदा तदाभिसंक्रुद्धो धनुर्जग्राह भार्गवः ।। ७४-२५ ।।
तस्मिन्संधाय विशिखं वह्निदैवं तु भार्गवम् ।।
अस्त्रं संयोजयामास शोषणाय सरित्पतेः ।। ७४-२६ ।।
तस्मिन्संयोजितेऽस्त्रे तु भार्गवेण महात्मना ।।
संक्षुब्धः सागरो भद्रे यादोगणसमाकुलः ।। ७४-२७ ।।
वरुणोऽस्त्राभिसंतप्तो रामस्य भयसम्प्लुतः ।।
स्वरूपेण समागत्य रामपादौ समग्रहीत् ।। ७४-२८ ।।
ततोऽस्त्रं स विनिर्वर्त्य वरुणं प्राह सत्वरम् ।।
गोकर्णो दृश्यतां देव उत्सर्पय जलं किल ।। ७४-२९ ।।
ततो रामाज्ञया सोऽपि गोकर्णोदकमाहरत् ।।
रामोऽपि तं समभ्यर्च्य गोकर्णं नाम शंकरम् ।। ७४-३० ।।
प्राप्तः पुनर्महेंद्राद्रौ तस्थुस्तत्रैव ते द्विजाः ।।
यत्र सर्वे तपस्तप्त्वा मुनयः शंसितव्रताः ।। ७४-३१ ।।
निर्वाणं परम प्राप्ताः पुनरावृत्तिवर्जितम् ।।
तत्क्षेत्रस्य प्रभावेण प्रीत्या भूतगणैः सह ।। ७४-३२ ।।
देव्या च सकलैर्देवैर्नित्यं वसति शंकरः ।।
एनांसि दर्शनात्तस्य गोकर्णस्य महेशितुः ।। ७४-३३ ।।
सद्यो वियुज्य गच्छन्ति प्रवाते शुष्क पर्णवत् ।।
तत्क्षेत्रसेवनरतिर्नृणां जातु न जायते ।। ७४-३४ ।।
निर्बंधेन तु ये तत्र प्राणिनः स्थिरजंगमाः ।।
म्रियंते देवि सद्यस्ते स्वर्गं यांति सनातनम् ।। ७४-३५ ।।
स्मृत्यापि सकलैः पापैर्यस्य मुच्येत मानवः ।।
तद्गोकर्णाभिधं क्षेत्रं सर्वतीर्थनिकेतनम् ।। ७४-३६ ।।
स्नात्वा क्षेत्रेषु सर्वेषु यजंतश्च सदाशिवम् ।।
लभंते यत्फलं मर्त्यास्तत्सर्वं तत्र दर्शनात् ।। ७४-३७ ।।
कामक्रोधादिभिर्हीना ये तत्र निवसंति वै ।।
अचिरेणैव कालेन ते सिद्धिं प्राप्नुवंति हि ।। ७४-३८ ।।
जपहोमरताः शांता नियता ब्रह्मचारिणः ।।
वसंति तस्मिन्ये ते हि सिद्धिं प्राप्स्यंत्यभीप्सिताम् ।। ७४-३९ ।।
दानहोमजपाद्यं च पितृदेवद्विजार्चनम् ।।
अन्यस्मात्कोटिगुणितं भवेत्तस्मिन्फलं सति ।। ७४-४० ।।
इत्येतत्कथितं भद्रे गोकर्णक्षेत्रसंभवम् ।।
माहात्म्यं सर्वपापघ्नं पठतां श्रृण्वतामपि ।। ७४-४१ ।।
इति श्रीबृहन्नारदीयपुराणेबृहदुपाख्याने उत्तरभागे वसुमोहिनीसंवादे गोकर्णमाहात्म्यं नाम चतुःसप्ततितमोऽध्यायः ।। ७४ ।।
इति गोकर्णमाहात्म्यम् ।।