नारदपुराणम्- उत्तरार्धः/अध्यायः ४
यम उवाच ।।
श्रृणु मे वचनं नाथ पितामह पितामह ।।
मरणादधिकं देव यत्प्रतापस्य खंडनम् ।। ४-१ ।।
निस्पृहो नाचरेद्यस्तु नियोगं पद्मसंभव ।।
अन्धकूपे निपतति स चाशु नरके ध्रुवम् ।। ४-२ ।।
नियोगी न नियोगं यः करोति कमलासन ।।
प्रभोर्वित्तं समश्नाति स भवेत्काष्ठकीटकः ।। ४-३ ।।
योऽश्नाति लोभाद्वित्तानि प्रजाभ्यो वा महीपतेः ।।
नियोगी नरकं याति यावत्कल्पशतत्रयम् ।। ४-४ ।।
आत्मकार्यपरो यस्तु स्वामिनं च विलुंपति ।
भवेद्वेश्मनि मंदात्मा आखुः कल्पशतत्रयम् ।। ४-५ ।।
नियोगी यस्तु वै भूत्वा आत्मवेश्मनि भोक्ष्यति ।।
भृत्यान्वै कर्मकरणे राज्ञो मार्जारतां व्रजेत् ।। ४-६ ।।
सोऽहं देव तवादेशात् प्रजा धर्मेण शासयन् ।।
पुण्येन पुण्यकर्तारं पापं पापेन कर्मणा ।। ४-७ ।।
सम्यग्विचार्य मुनिभिर्घर्मशास्त्रादिभिर्विभो ।।
कल्पादौ वर्तमानस्य यावद्यावद्दिनं तव ।। ४-८ ।।
सोऽहं त्वदीयेन विभो नियोगेनैव शक्नुयाम् ।।
कर्तुं रुक्मांगदेनाद्य पराभूतो हि भूभुजा ।। ४-९ ।।
भयाद्यस्य जगन्नाथ पृथिवी सागरांबरा ।।
न भुंक्ते वासरे विष्णोः सर्वपापप्रणाशने ।। ४-१० ।।
विहाय सर्वधर्मांस्तु विहाय पितृपूजनम् ।।
विहाय देवपूजां च तीर्थस्नानादिकव्सक्रियाम् ।। ४-११ ।।
योगसांख्यावुभौ त्यक्त्वा ज्ञानं ज्ञेयं च मानद ।।
त्यक्त्वा स्वाध्यायहोमांश्च कृत्वा पापानि भूरिशः ।। ४-१२ ।।
प्रयांति वैष्णवं लोकमुपोष्य हरिवासरम् ।।
मनुजाः पितृभिः सार्द्धं तथैव च पितामहैः ।। ४-१३ ।।
तेषामपीह पितरः पितॄणां पितरस्तथा ।।
तथा मातामहा यांति मातुर्ये जनकादयः ।। ४-१४ ।।
तेषामपि जनेतारो जनितॄणां हि पूर्वजाः ।।
एतद्दुःखं पुनर्देव मम मर्मविभेदनम् ।। ४-१५ ।।
प्रियायाः पितरो यांति मार्जयित्वा लिपिं मम ।।
पितॄणां बीजतो यस्माद्धात्र्या कुक्षौ धृतो यतः ।। ४-१६ ।।
यदेकः कुरुते कर्म तदेकेनैव भुज्यते ।।
ततोऽन्यस्य कृतं ब्रह्मन्बीजं धात्रीसमुद्भवम् ।। ४-१७ ।।
तारयेत्स उभौ पक्षौ यत्पिंडो यस्य विग्रहः ।।
न भार्याया भवेद्वीजं न भार्या कुक्षिधारिणी ।। ४-१८ ।।
कथं तस्या जगन्नाथ पक्षो याति परं पदम् ।।
जामातुः पुण्यमाहात्म्यत्तेन मे शिरसो रुजा ।। ४-१९ ।।
न मे प्रयोजनं देव नियोगेनेदृशेन वै ।।
एकादश्युपवासी यः स मां त्यक्त्वा व्रजेद्धरिम् ।। ४-२० ।।
कुलत्रयं समुद्धृत्य आत्मना सह पद्मज ।।
त्यक्त्वा तु मामकं मार्गं प्रयाति हरिमंदिरम् ।। ४-२१ ।।
न यज्ञैस्तादृशैर्देव गतिं प्राप्नोति मानवः ।।
न तीर्थैर्नापि दानैर्वा न व्रतैर्विष्णुवर्जितैः ।। ४-२२ ।।
न जले पावके वापि मृतः प्राप्नोति तां गतिम् ।।
योगेन संप्रणष्टो वा भृगुपातेन वा विधे ।। ४-२३ ।।
तादृशीं न गतिं याति यादृशीं वैष्णवव्रती ।।
गतिं मतिमतां श्रेष्ठ सत्यमेतदुदीरितम् ।। ४-२४ ।।
हरेर्दिने धातृफलांगलिप्तो विमुक्तवांछारसभोजनो नरः ।।
प्रयाति लोके धरणीधरस्य विदुष्टकर्मापि मनुष्यजन्मा ।। ४-२५ ।।
सोऽहं निराशो भुवि हीनकर्मा तवागतः पादसरोजयुग्मम् ।।
विज्ञप्ति मात्राभयदाप्तिकालं कुरुष्व सर्गस्थितिनाशहेतोः ।। ४-२६ ।।
मास्युस्तदा पापकृतो विहीना यन्मामकैर्भूतगणैर्मनुष्याः ।।
नियंत्रिताः श्रृंखलरज्जुबंधनैः समीपगा मे वशगा भवेयुः ।। ४-२७ ।।
भग्नस्तु मार्गो रवितापयुक्तो यद्विष्णुसंघैरतितीव्रहस्तैः ।।
विमुच्य कुंभीं सकलो जनौघः प्रयाति तद्धाम परात्परस्य ।। ४-२८ ।।
इति श्रीबृहन्नारदीयपुराणोत्तरभागे यमवाक्यं नाम चतुर्थोऽध्यायः ।। ४ ।।