नारदपुराणम्- उत्तरार्धः/अध्यायः ५७
वसुरुवाच ।।
देवान् ऋषीन्पितॄंश्चान्यान्संतर्प्याचम्य वाग्यतः ।।
हस्तमात्रं चतुष्कोणं चतुर्द्वारं सुशोभनम् ।। ५७-१ ।।
पुरं विलिख्य विधिजेतीरे तस्य महोदधेः ।।
मध्ये तत्र लिखेत्पद्मष्टपत्रं सकर्णिकम् ।। ५७-२ ।।
एवं मंडलमालिख्य पूजयेत्तत्र मोहिनि ।।
अष्टाक्षरविधानेन नारायणमजं विभुम् ।। ५७-३ ।।
अथ ते संप्रवक्ष्यामि कायशोधनमुत्तमम् ।।
क्षकारं हृदये चिंत्यं रक्तं रेफसमन्वितम् ।। ५७-४ ।।
ज्वलंतं त्रिशिखं चैव दहंतं पापसंचयम् ।।
चंद्रमंडलमध्यस्थमेकारं मूर्ध्नि चिंतयेत् ।। ५७-५ ।।
शुक्लवर्णं प्रवर्षंतममृतं प्लावयन्महीम् ।।
एवं निर्द्धूतपापस्तु दिव्यदेहस्ततो भवेत् ।। ५७-६ ।।
अष्टाक्षरं ततो मंत्रं न्यसेद्देहात्मनेर्बुधः ।।
वामपादं समारभ्य क्रमशश्चैव विन्यसेत् ।। ५७-७ ।।
पंचांगं वैष्णवं चैव चतुर्व्यूहं तथैव च ।।
करशुद्धिं प्रकुर्वीत मूलमंत्रेण साधकः ।। ५७-८ ।।
एकैकं चैव वर्णं तु अंगुलीषु पृथक् पृथक् ।।
ॐकारं पृथिवी शुक्लं वामपादे तु विन्यसेत् ।। ५७-९ ।।
नकारस्तु भावः श्यामो दक्षिणे तु व्यवस्थितः ।।
मोकारं कालमेवाहुर्वामकट्यां निधापयेत् ।। ५७-१० ।।
नाकारं पूर्वबीजं तु दक्षिणस्यां व्यवस्थितम् ।।
राकारस्तेज इत्याहुर्नाभिदेशे व्यवस्थितः ।। ५७-११ ।।
वायव्योऽयं यकारस्तु वामस्कंधे समाश्रितः ।।
णाकारः सर्वदा ज्ञेयो दक्षिणांसे व्यवस्थितः ।। ५७-१२ ।।
यकारोऽयं शिरस्थश्च यत्र लोका व्यवस्थिताः ।।
ॐकारं हृदये न्यस्य विकारं वा शिरस्यथ ।। ५७-१३ ।।
ष्णकारं वै शिखायां तु वेकारं कवचे न्यसेत् ।।
नकारं नेत्रयोस्तु स्यान्मकारं चास्त्रमीरितम् ।। ५७-१४ ।।
ललाटे वासुदेवस्तु शुक्लवर्णः समास्थितः ।।
रक्तः संकर्षणश्चैव मुखे वह्न्यकसन्निभः ।। ५७-१५ ।।
प्रद्युम्नो हृदये पीतोऽनिरुद्धो मेहने स्थितः ।।
सर्वांगे सर्वशक्तिश्च चतुर्व्यूहार्चितो हरिः ।। ५७-१६ ।।
ममाग्रेऽवस्थितो विष्णुः पृष्ठतश्चापि केशवः ।।
गोविंदो दक्षिणे पार्श्वे वामे तु मधुसूदनः ।। ५७-१७ ।।
उपरिष्टात्तु वैंकुठो वाराहः पृथिवीतले ।।
अवांतरदिशो यास्तु तासु सर्वासु माधवः ।। ५७-१८ ।।
गच्छतस्तिष्ठतो वापि जाग्रतः स्वपतोऽपि वा ।।
नरसिंहकृता गुप्तिर्वासुदेवमयो ह्यहम् ।। ५७-१९ ।।
एवं विष्णुमयो भूत्वा ततः कर्म समारभेत् ।।
यथा देहे तथा देवे सर्वतत्वानि योजयेत् ।। ५७-२० ।।
फकारांतं समुद्दिष्टं सर्वविघ्नहरं शुभम् ।।
तत्रार्कचंद्रवह्नीयनां मंडलानि विचिंतयेत् ।। ५७-२१ ।।
पद्ममध्ये न्यसेद्विष्णुं भुवनस्यांतरस्य तु ।।
ततो विचिंत्य हृदये प्रणवं ज्योतिरुत्तमम् ।। ५७-२२ ।।
कर्णिकायां समासीनं ज्योतीरूपं सनातनम् ।।
अष्टाक्षरं ततो मंत्रं न्यसेच्चैव यथाक्रमम् ।। ५७-२३ ।।
तेन व्यस्तसमस्तेन पूजनं परमं स्मृतम् ।।
द्वादशाक्षरमंत्रेण यजेद्देवं सनातनम् ।। ५७-२४ ।।
ततोऽवधार्य हृदये कर्णिकायां बहिर्न्यसेत् ।।
चतुर्भुजं महासत्वं सूर्यकोटिसमप्रभम् ।। ५७-२५ ।।
चिंतयित्वा महायोगं ततश्चावाहयेत्क्रमात् ।।
मीनरूपावहश्चैव नरसिंहश्च वामनः ।। ५७-२६ ।।
आयांतु देवा वरदा मम नारायणाग्रतः ।।
सुमेरुः पादपीठं ते पद्मकल्पितमासनम् ।। ५७-२७ ।।
सर्वतत्वहितार्थाय तिष्ठ त्वं मधुसूदन ।।
पाद्यं ते पादयोर्देव पद्मनाभ सनातन ।। ५७-२८ ।।
विष्णो कमलपत्राक्ष गृहाण मधुसूदन ।।
मधुपर्कं महादेव ब्रह्माद्यैः कल्पितं मया ।। ५७-२९ ।।
निवेदितं च भक्त्यार्घं गृहाण पुरुषोत्तम ।।
मंदाकिन्यास्ततो वारि सर्वपापहरं शिवम् ।। ५७-३० ।।
गृहाणाचमनीयं त्वं मया भक्त्या निवेदितम् ।।
त्वमापः पृथिवी चैव ज्योतिस्त्वं वायुरेव च ।। ५७-३१ ।।
लोकसंधृतिमात्रेण वारिणा स्नापयाम्यहम् ।।
देवतंतुसमायुक्ते यज्ञवर्णसमन्विते ।। ५७-३२ ।।
स्वर्णवर्णप्रभे देव वाससी प्रतिगृह्यताम् ।।
शरीरं च न जानामि चेष्टां च तव केशव ।। ५७-३३ ।।
मया निवेदितं गंधं प्रतिगृह्य विलिप्यताम् ।।
ऋग्यजुःसाममंत्रेण त्रिवृतं पद्मयोनिना ।। ५७-३४ ।।
सावित्रीग्रंथिसंयुक्तमुपवीतं तवार्प्यते ।।
दिव्यरत्नसमायुक्ता वह्निभानुसमप्रभाः ।। ५७-३५ ।।
गात्राणि शोभयिष्यंति अलंकारास्तु माधव ।।
सूर्याचंद्रसोमर्ज्योतिर्विद्युदग्न्योस्तथैव च ।। ५७-३६ ।।
त्वमेव ज्योतिषां देव दीपोऽयं प्रतिगृह्यताम् ।।
वनस्पतिरसो दिव्यो गंधाढ्यः सुरभिश्च ते ।। ५७-३७ ।।
मया निवेदितो भक्त्या धूपोऽयं प्रतिगृह्यताम् ।।
अन्नं चतुर्विधं स्वादु रसैः षड्भिः समान्विताम् ।। ५७-३८ ।।
मया निवेदितं भक्त्या नैवेद्यं तव केशव ।।
पूर्वे दले वासुदेवं याम्ये संकीर्षणं न्यसेत् ।। ५७-३९ ।।
प्रद्युम्नं पश्चिमे कुर्यादनिरुद्धं तथोत्तरे ।।
वाराहं च तथाग्रेये नरसिंहं च नैर्ऋते ।। ५७-४० ।।
वायव्यां माधवं चैव तथैशाने त्रिविक्रमम् ।।
तथाष्टाक्षरदेवस्य गरुडं परितो न्यसेत् ।। ५७-४१ ।।
वामपार्श्वे तथा चक्रं शंखं दक्षिणतो न्यसेत् ।।
तथा महागदां चैव न्यसेद्देवस्य दक्षिणे ।। ५७-४२ ।।
ततः शार्ङ्गधनुर्विद्वान्न्यसेद्देवस्य वामतः ।।
दक्षिणे चेषुधी दिव्ये खङ्गं वामे च विन्यसत् ।। ५७-४३ ।।
श्रियं दक्षिणतः स्थाप्य पुष्टिमुत्तरतो न्यसेत् ।।
वनमालां च पुरतस्ततः श्रीवत्सकौस्तुभौ ।। ५७-४४ ।।
विन्यसेद्धृदयादीनि पूर्वादिषु चतुर्ष्वपि ।।
ततोऽस्त्रं देवदेवस्य कोणे चैव तु विन्यसेत् ।। ५७-४५ ।।
इंद्रमग्निं यमं चैव निर्ऋतिं वरुणं तथा ।।
वायुं धनदमीशानमनंतं ब्रह्मणा सह ।। ५७-४६ ।।
पूजयेत्तान्स्वकैर्मंत्रैरधश्चोर्ध्वं तथैव च ।।
एवं संपूज्य देवेशं मंडलस्थं जनार्दनम् ।। ५७-४७ ।।
लभेदभिमतान्कामान्नरो नास्त्यत्र संशयः ।।
अनेनैव विधानेन मंडलस्थं जनार्दनम् ।। ५७-४८ ।।
पूजितं यस्तु पश्येत्स प्रविशेद्विष्णुमव्ययम् ।।
सकृदप्यर्चितो येन विधिनानेन केशवः ।। ५७-४९ ।।
जन्ममृत्युजरास्तीर्त्वा विष्णोः पदमवाप्नुयात् ।।
यः स्मरेत्सततं भक्त्या नारायणमतंद्रितः ।। ५७-५० ।।
अन्वहं तस्य वासाय श्वेतद्वीपः प्रकीर्तितः ।।
ॐकारादिसमायुक्तं नमस्कारं तदीयकम् ।। ५७-५१ ।।
सनाम सर्वतत्त्वानां मंत्र इत्यभिधीयते ।।
अनेनैव विधानेन गंधपुष्पं निवेदयेत् ।। ५७-५२ ।।
एकैकस्य प्रकुर्वीत यथोद्दिष्टं क्रमेण तु ।।
मुद्रास्ततो निबध्नीयाद्यथोक्तिक्रमवेदितम् ।। ५७-५३ ।।
जपं चैव प्रकुवर्ति मूलमंत्रेण तत्ववित् ।।
अष्टाविंशतिमष्टौ वा शतमष्टोत्तरं तथा ।। ५७-५४ ।।
काम्येषु च यथोक्तं स्याद्यथाशक्ति समाहितः ।।
पद्मं शंखं च श्रीवत्सं गदां गरुडमेव च ।। ५७-५५ ।।
चक्रं खङ्गं च शार्ङ्गं च अष्टौ मुद्राः प्रकीर्तिताः ।।
गच्छ गच्छ परं स्थानं पुराणपुरुषोत्तम ।। ५७-५६ ।।
यन्न ब्रह्मादयो देवा विंदंति परमं पदम् ।।
अर्चनं ये न जानंति हरेर्मंत्रैर्यथोदितम् ।। ५७-५७ ।।
ते त्वत्र मूलमंत्रेण पूजयंत्यच्युतं शुभे ।। ५७-५८ ।।
इति श्रीबृहन्नारदीयपुराणे उत्तरभागे वसुमोहिनीसंवादे पुरुषोत्तममाहात्म्ये सप्तपञ्चाशत्तमोऽध्यायः ।। ५७ ।।