नारदपुराणम्- उत्तरार्धः/अध्यायः ७८
अथावन्तीमाहात्म्यमारभ्यते ।।
मोहिन्युवाच ।।
अत्युद्भुतमिदं विप्र माहात्म्यं नर्मदाभवम् ।।
श्रुतं त्वया निगदितं नृणां पापविनाशनम् ।। ७८-१ ।।
अधुना तु महाभाग ब्रूहि मेऽवंतिसंभवम् ।।
माहात्म्यं देववंद्यस्य महाकालस्य च प्रभो ।। ७८-२ ।।
वसुरुवाच ।।
श्रृणु भद्रे प्रवक्ष्यामि ह्यवंत्याः पुण्यदं नृणाम् ।।
माहात्म्यं सर्वपापघ्नं यथावत्परिकीर्ततम् ।। ७८-३ ।।
महाकालवनं पुण्यं तपःस्थानमनुत्तमम् ।।
यत्र देवो महाकालः स्थितस्तपसि नित्यदा ।। ७८-४ ।।
महाकालवनात्क्षेत्रं नापरं विद्यते भुवि ।।
यत्र गत्वा नरो देवि स्पर्द्धते दैवतैः सह ।। ७८-५ ।।
कपाल मोचनं नाम यत्र तीर्थं सुलोचने ।।
तत्र स्नात्वा नरो भक्त्या ब्रह्महापि विशुध्यति ।। ७८-६ ।।
तथा कलकलेशाख्यं देवमभ्यर्च्य मानवः ।।
विवादे जयमाप्नोति कार्यसिद्धिं च संततम् ।। ७८-७ ।।
अत्रान्यदप्सरःकुंडं तीर्थं तत्राप्लुतो नरः ।।
सुभगो भोगवान्भूयात्साक्षात्कंदर्प्पसन्निभः ।। ७८-८ ।।
महिषाख्ये तथा कुंडे स्नातः शत्रूञ्जयेद्रणे ।।
स्नातस्तु रुद्रसरसि रुद्रलोके महीयते ।। ७८-९ ।।
कुण्डवेश्वरमासाद्य समभ्यर्च्य विधानतः ।।
व्यापारे लाभमाप्नोति जायते च शिवप्रियः ।। ७८-१० ।।
विद्याधराह्वये तीर्थे नरः स्नात्वा विशुध्यति ।।
मार्कण्डेश्वरमभ्यर्च्य दीर्घायुश्च धनी भवेत् ।। ७८-११ ।।
संपूज्य शीतलां देवीं नरः कालवने स्थिताम् ।।
विस्फोटकभयं नैव कदाचित्तस्य जायते ।। ७८-१२ ।।
स्वर्गद्वारं समासाद्य स्नात्वाभ्यर्च्य सदाशिवम् ।।
नरो न दुर्गतिं याति स्वर्गलोके महीयते ।। ७८-१३ ।।
राजस्थलं नरः प्राप्य ततः सामुद्रिके प्लुतः ।।
स्नानस्य सर्वतीर्थानां लभते फलमुत्तमम् ।। ७८-१४ ।।
शंकरस्य तथा वाप्यां स्नात्वा नियमवान्नरः ।।
प्राप्येह वाञ्छितान् भोगानन्ते रुद्रपुरं व्रजेत् ।। ७८-१५ ।।
शंकरादित्यमभ्यर्च्य नरः स्याद्दुष्प्रधर्षणः ।।
स्नातस्तु नीलगंगायां देवीं गंधवतीं नरः ।। ७८-१६ ।।
संपूज्य भक्तिभावेन सर्वपापैः प्रमुच्यते ।।
दशाश्वमेधिके स्नात्वा वाजिमेधफलं लभेत् ।। ७८-१७ ।।
अथ मर्त्यः समासाद्य एकानंशां सुरेश्वरीम् ।।
संपूज्य गंधपुष्पाद्यैः सर्वान्कामानवाप्नुयात् ।। ७८-१८ ।।
हरसिद्धिं नरोऽभ्यर्च्य सर्वसिद्धीश्वरो भवेत् ।।
पिशाचकादिकान्मर्त्यः समभ्यर्च्य चतुर्द्दश ।। ७८-१९ ।।
सर्वान्कामानवाप्नोति नात्र कार्या विचारणा ।।
हनुमत्केश्वरं प्रार्चेत्स्नात्वा रुद्रसरोवरे ।। ७८-२० ।।
यो नरः श्रद्धया युक्तः स लभेत्संपदोऽखिलाः ।।
वाल्मीकेश्वरमभ्यर्च्य सर्वविद्यानिधिर्भवेत् ।। ७८-२१ ।।
शुक्रेश्वरादिलिंगानि योऽर्चयेच्छ्रद्धया नरः ।।
स स्यादखिलभोगाढ्यः सर्वरोगविवर्जितः ।। ७८-२२ ।।
पंचेशानं समभ्यर्च्य स्यान्नरः सर्वसिद्धिभाक् ।।
कुशस्थलीं परिक्रम्य वांछितं लभते फलम् ।। ७८-२३ ।।
अक्रूरेशं तु संपूज्य क्रूरेभ्योऽप्यभयं लभेत् ।।
मंदाकिन्यां समाप्लुत्य गंगास्नानफलं लभेत् ।। ७८-२४ ।।
अंकपादं नरोऽभ्यर्च्य शिवश्यानुचरो भवेत् ।।
चंद्रादित्यं प्रपूज्याथ भोगान्नानाविधाँल्लभेत् ।। ७८-२५ ।।
करभेश्वरमभ्यर्च्य यानसौख्यमावाप्नुयात् ।।
लङ्डुकप्रियविघ्नेशं समभ्यर्च्य सुखी भवेत् ।। ७८-२६ ।।
कुसुमेशादिकान्प्रार्च्य सर्वान्भोगान्समश्नुते ।।
यज्ञवाप्यां नरः स्नात्वा मार्कंडेशं समर्च्य च ।। ७८-२७ ।।
सर्वयज्ञफलं लब्ध्वा युगमेकं वसेद्दिवि ।।
सोमवत्यां नरः स्नात्वाभ्यर्च्य सोमेश्वरं सति ।। ७८-२८ ।।
वांछिताँल्लभते कामानिहामुत्र च मोहिनि ।।
यातनाकलने स्नात्वा यातनां नैव पश्यति ।। ७८-२९ ।।
नरकेशं समभ्यर्च्य स्वर्गलोकगतिं लभेत् ।।
केदारेशं ततः प्रार्च्य रामेश्वरमथापि वा ।। ७८-३० ।।
सौभाग्येशं नरादित्यं लभते वांछितं फलम् ।।
केशवार्कं तु संपूज्य नरः स्यात्केशवप्रियः ।। ७८-३१ ।।
शक्तिभेदे ततः स्नात्वा मुच्यतेऽत्युग्रसंकटात् ।।
स्वर्णक्षुरब्रह्मवाप्यां स्नात्वाभ्यर्च्याभयेश्वरम् ।। ७८-३२ ।।
अगस्त्येशं च विधिज संपदामयनं भवेत् ।।
ॐकारेशादिलिंगानि यो नरः सम्यगर्चयेत् ।। ७८-३३ ।।
स लभेदखिलान्कामान्महेशस्य प्रसादतः ।।
महाकालवने देवि लिंगसंख्या न विद्यते ।। ७८-३४ ।।
यत्र तत्र स्थितं लिंगं संपूज्य स्याच्छिवप्रियः ।।
तथा कनकश्रृंगाह्वा कुशस्थल्यप्यवंतिका ।। ७८-३५ ।।
तथा पद्मावती देवी कुमुद्वत्युज्जयिन्यपि ।।
प्रतिकल्पाभिधा भिन्ना विशालाख्यामरावती ।। ७८-३६ ।।
शिप्रायां वै नरः स्नात्वां यो महेशं समर्चयेत् ।।
स लभेत्सकलान्कामान्देवयोस्तु प्रसादतः ।। ७८-३७ ।।
स्नात्वा तु गोमतीकुंडे स्वर्गतिं लभते नरः ।।
कुंडे तु वामने स्नात्वा स्तौति नामसहस्रतः ।। ७८-३८ ।।
श्रीधरं सर्वदेवेशं यः स साक्षाद्धरिर्भुवि ।।
स्नात्वा वीरेशसरसि योऽर्चयेत्कालभैरवम् ।। ७८-३९ ।।
स सर्वाः संपदो भुक्त्वा शिवलोकमवाप्नुयात् ।।
यः कुटुंबेश्वरं प्राप्य पूजयेदुपचारकैः ।। ७८-४० ।।
संप्राप्य विविधान्कामानंते स्वर्गगतिं लभेत् ।।
देवप्रयागसरसि योऽर्चयेद्देवमाधवम् ।। ७८-४१ ।।
स भक्तिं माधवे प्राप्य पदं विष्णोः समाप्नुयात् ।।
ककराजस्य तीर्थे तु स्नात्वा प्रयतमानसः ।। ७८-४२ ।।
सर्वरोगविनिर्मुक्तो धनी भोगी भवेत्सति ।।
अंतर्गृहस्य यात्रायां विघ्नेशं भैरवं ह्युमाम् ।। ७८-४३ ।।
रुद्रादित्यान्सुरानन्यान्योऽर्चयेच्छ्रद्धया नरः ।।
यथालब्धोपचाराद्यैः स भवेत्स्वर्गलोकभाक् ।। ७८-४४ ।।
रुद्रसरःप्रभृतिषु तीर्थान्यन्यानि भामिनि ।।
बहूनि तेषु चाभ्यर्च्य शंकरं स्यात्सुखी नरः ।। ७८-४५ ।।
अष्टतीर्थ्यां नरः स्नात्वा सांगं यात्राफलं लभेत् ।।
कालारण्यस्य विधिजे सत्यं सत्यं मयोदितम् ।। ७८-४६ ।।
एतत्ते सर्वमाख्यातं माहात्म्यं पापनाशनम् ।।
अवंत्या यन्नरः श्रुत्वा सर्वपापैः प्रमुच्यते ।। ७८-४७ ।।
इति श्रीबृहन्नारदीयपुराणे बृहदुपाख्याने उत्तरभागे वसुमोहिनीसंवादे अवंतिकामाहात्म्यं नामाष्टसप्ततितमोऽध्यायः ।। ७८ ।।
इत्यवन्तीमाहात्म्यं संपूर्णम् ।।