नारदपुराणम्- उत्तरार्धः/अध्यायः ३६
वसिष्ठ उवाच ।।
मोहिनी मोहमुत्सृज्य गता विबुधमंदिरम् ।।
भर्त्सिता देवदूतेन स्थितिस्तेऽत्र न पापिनी ।। ३६-१ ।।
पापशीले सुदुर्मेधे भर्तृनिंदापरायणे ।।
हरिवासरलोपिन्यां वासस्ते न त्रिविष्टपे ।। ३६-२ ।।
धर्मतो विमुखानां च नरके वास इष्यते ।।
एवमुक्त्वा तु तां वायुः क्रूरं वचनपद्भुतम् ।। ३६-३ ।।
ताडयित्वा च दंडेन प्रेरयामास यातनाम् ।।
एवं संताडिता राजन् देवदूतेन मोहिनी ।। ३६-४ ।।
ब्रह्मदंडपराभूता संप्राप्ता नरकं नृप ।।
तत्र धर्माज्ञया सा तु दूतैः संताडिता चिरम् ।। ३६-५ ।।
सर्वेषु क्रमशो गत्वा नरकेषु निपातिता ।।
पापे धर्मांगदः पुत्रो घातितः पतिपाणिना ।। ३६-६ ।।
त्वया यतस्ततो भुंक्ष्व कृतकर्मफलं त्विह ।।
प्रजाहितं स्थिरप्रज्ञं महेंद्रवरुणोपमम् ।। ३६-७ ।।
सप्तद्वीपाधिपं पुत्रं हत्वेदृक्फलभोगिनी ।।
प्राकृतस्यापि पुत्रस्य हिंसायां ब्रह्महा भवेत् ।। ३६-८ ।।
किं पुनर्द्धर्मयुक्तस्य पापे धर्मांगदस्य च ।।
एवं निर्भत्सिता दूतैर्यमस्य नृपसत्तम ।। ३६-९ ।।
बुभुजे यातनाः सर्वाः क्रमशः शमनोदिताः ।।
ब्रह्मदंडहतायास्तु देहस्पर्शेन यातनाः ।। ३६-१० ।।
ज्वलितांगा बभूवुस्ता धारणाय न तु क्षमाः ।।
ततस्ते नरका राजन् धर्मराजमुपागताः ।। ३६-११ ।।
प्रोचुः प्रांजलयो भीतास्तदंगस्पर्शपीडिताः ।।
देवदेव जगन्नाथ धर्मराज दयां कुरु ।। ३६-१२ ।।
इमां निःसारयाशु त्वं यातनाभ्यः सुखाय नः ।।
यस्याः स्पर्शनतो नाथ भस्मभूताः क्षणादहो ।। ३६-१३ ।।
भविष्यामस्ततस्त्वेनां नरकेभ्यो विवासय ।।
तच्छ्रुत्वा वचनं तेषां धर्मराजोऽतिविस्मितः ।। ३६-१४ ।।
दूतान्स्वान्प्रत्युवाचेयं निःसार्या मम मंदिरात् ।।
यो ब्रह्मदंडनिर्दग्धः पुमान् स्त्री वा च तस्करः ।। ३६-१५ ।।
तस्य पापस्य संस्पर्शं नेच्छति यातना मम ।।
तस्मादिमां महापापां भर्तुर्वचनलोपिनीम् ।। ३६-१६ ।।
पुत्रघ्नीं धर्महंत्रीं च ब्रह्मदंडहतामपि ।।
निःसारयत मे बापि देहो ज्वलति दर्शंनात् ।। ३६-१७ ।।
इत्युक्तास्ते तदा दूता धर्मराजेन भूपते ।।
प्रहरंतोऽस्त्रशस्त्रैश्च बहिश्चक्रुर्यमक्षयात् ।। ३६-१८ ।।
ततः सा दुःखिता राजन् मोहिनी मोहसंयुता ।।
पातालं प्रययौ तत्र पातालस्थैर्निवारिता ।। ३६-१९ ।।
ततस्तु व्रीडितात्यर्थः मोहिनी ब्रह्मणः सुता ।।
जनकस्यांतिकं गत्वा दुःखं स्वं संन्यवेदयत् ।। ३६-२० ।।
तात तन्नास्ति मे स्थानं त्रैलोक्ये सचराचरे ।।
यत्र यत्र तु गच्छामि तत्र तत्र क्षिपंति माम् ।। ३६-२१ ।।
अहं निर्वासिता लोकैर्घातयित्वायुधैर्दृढम् ।।
भवदाज्ञां समादाय गता रुक्मविभूषणम् ।। ३६-२२ ।।
मया व्यवसितं चेदं सर्वलोकविगर्हितम् ।।
क्लेशयित्वा तु भर्तारं पुत्रं हत्वा वरासिना ।। ३६-२३ ।।
संध्यावलीं क्षोभयित्वा पितः प्राप्ता दशामिमाम् ।।
न गतिर्विद्यते देव पापाया मम सांप्रतम् ।। ३६-२४ ।।
विशेषाद्द्विजशापेन जाताहं दुःखभागिनी ।।
विप्रवाक्यहताना च दग्धानां चित्रभानुना ।। ३६-२५ ।।
दिवाकीर्तिहतानां च भक्षितानां मृगादिभिः ।।
शतह्रदाविपन्नानां मुक्तिदा स्वर्णदीपितः ।। ३६-२६ ।।
यदि त्वं त्रिदशैः सार्द्धं विप्रं तं शापदायिनम् ।।
प्रसादयसि मत्प्रीत्या तर्हि मे विहिता गतिः ।। ३६-२७ ।।
तां तथावादिनीं राजन् ब्रह्मा लोकपितामहः ।।
शिवेंद्रधर्मसूर्याग्निदेवेशैर्मुनिभिर्युतः ।। ३६-२८ ।।
मोहिनीमग्रतः कृत्वा जगाम द्विजसन्निधौ ।।
तत्र गत्वा महीपाल ब्रह्मा देवादिभिर्वृतः ।। ३६-२९ ।।
महता गौरवेणापि नमश्चक्रे स्वयं विधिः ।।
भूप रुद्रादिदेवैस्तु पूज्यो मान्यः पितामहः ।। ३६-३० ।।
मोहिनीप्रीतये मुग्धः स्वयं चक्रे नमस्क्रियाम् ।।
कार्ये महति संप्राप्ते ह्यसाध्ये भुवनत्रये ।। ३६-३१ ।।
न दूषितं भवेद्भूप यविष्ठस्याभिवादनम् ।।
स द्विजो वेदवेदांगपरगस्तपसि स्थितः ।। ३६-३२ ।।
संप्रेक्ष्य लोककर्तारं देवैः सह समागतम् ।।
समुत्थाय नमश्चक्रे ब्रह्माणं तान्मुनीन्सुरान् ।। ३६-३३ ।।
वासयामास भक्त्या च स्तुतिं चक्रेऽब्जजन्मनः ।।
ततः प्रसन्नो भगवान् लोककर्त्ता जगद्गुरुः ।। ३६-३४ ।।
ते द्विजं प्रार्थयामासुर्मोहिन्यर्थे नृपार्चितम् ।।
तात विप्र सदाचार परलोकोपकारक ।। ३६-३५ ।।
कृपां कुरु कृपासिंधो मोहिनीगतिदो भव ।।
मया संप्रेषिता ब्रह्मन् रुक्मांगदविमोहने ।। ३६-३६ ।।
सुता मे यमलोकं तु शून्यं दृष्ट्वा च मानद ।।
वैकुंठं संकुलं प्रेक्ष्य लोकैः सर्वैर्निराकुलैः ।। ३६-३७ ।।
मनसोत्पादिता देवी देवानां हितकारिणी ।।
निशामय धरादेव यद्ब्रवीमि तवाग्रतः ।। ३६-३८ ।।
गतिं धर्मस्यातिसूक्ष्मां लोककल्याणकारिणीम् ।।
अनया निकषाश्यांग्या परीक्ष्य स्वर्णभूषणः ।। ३६-३९ ।।
सदारः ससुतो ब्रह्मन्प्रापितो हरिमंदिरम् ।।
राज्ञाऽप्रहतया भक्त्या हरिवासरपालनात् ।। ३६-४० ।।
कृतं शून्यं यमस्थानं लिपिमार्जनकर्मणा ।।
देवापकारो विप्रर्षे न क्षमो बाहुजन्मना ।। ३६-४१ ।।
भूसुराणां विशेषेणं यातास्ते तत्सहायकाः ।। ३६-४२ ।।
न प्राप्यते साङ्घ्यविदा तु यच्च नाष्टांगयोगेन तु भक्तिगम्यम् ।।
तत्प्रापितं भूसुर भूपभर्तुर्निजस्य पुत्रस्य तथा सपत्न्याः ।। ३६-४३ ।।
यत्पुण्यशीलस्य नृपस्य भूपशिरोमणेराचरितं प्रतीपम् ।।
तत्पापवेगेन बभूव विद्रुता भस्मावशेषा तव शापदग्धा ।। ३६-४४ ।।
देवार्थमेषा भववर्द्धनार्थँ नृपोपकाराय च संप्रवृत्ता ।।
न स्वार्थकामा लभतेऽवमानं कथं द्विजातोऽपकृतिं क्षमस्व ।। ३६-४५ ।।
दयां कुरुष्व प्रशमं भजस्व पिष्टस्य पेषो नहि नीतियुक्तः ।।
शापप्रदानेननिपातितेयं कुरु प्रसादं गतिदो भवत्वम् ।।
यस्मिन्कृते ब्राह्मण मोहिनीयं बुद्धिं त्यजेत्क्रूरतरां त्वयीज्ये ।। ३६-४६ ।।
स एवमुक्तः कमलासनेन विमृश्य बुद्ध्या विससर्ज कोपम् ।।
उवाच देवं त्रिदशाधिनाथं विमोहिनीदेहकृतं द्विजेंद्रः ।। ३६-४७ ।।
बहुपापयुता देव मोहिनी तनया तव ।।
न लोकेषु स्थितिस्तस्मात्प्राणिभिः संकुलेषु च ।। ३६-४८ ।।
मया विमृश्य सुचिरं मोद्दिन्यर्थँ विचिंतितम् ।।
तद्दास्यमि तव प्रीत्या त्वं हि पूज्यतरो मम ।। ३६-४९ ।।
यथा तव वचः सत्यं मम चापि सुरेश्वर ।।
देवकार्यं च भविता मोहिनीकृतत्यमेव च ।। ३६-५० ।।
यन्नाक्रांतं हि भूतौघैस्तत्स्थाने मोहिनीस्थितिः ।।
जंगमाजंगमैर्भूमिर्व्याप्ता द्वीपवती सदा ।। ३६-५१ ।।
तलानि चापि दैत्याद्यैराकाशः पक्षिपूर्वकैः ।।
नाकः सुकृतिभिर्जीवैर्नरकाः पापकर्मभिः ।। ३६-५२ ।।
झषाद्यैः सागरा व्याप्ता नैष्वस्पृष्यास्थितिस्ततः ।।
ततो ब्रह्मा सुरैः सर्वैः संमंत्र्य नृपसत्तम ।। ३६-५३ ।।
उवाच मोहिनीं देवीं नास्ति स्थानं तव क्वचित् ।।
तच्छ्रुत्वा मोहिनी वाक्यं पितुराज्ञाविधायिनी ।। ३६-५४ ।।
उवाच प्रणता सर्वान् हरिवासरनाशिनी ।।
पुरोधसा समेतानो देवानां लोकसाक्षिणाम् ।। ३६-५५ ।।
भवतां त्रिदशश्रेष्ठा एष बद्धो मयांजलिः ।।
प्रणिपातशतेनापि प्रसन्नेन हृदा सुराः ।। ३६-५६ ।।
दातव्यं याचितं मंह्यं सर्वेषां प्रीतिकारकम् ।।
एकादश्याः प्रभावेण सर्वेषां पापिनां गतिः ।। ३६-५७ ।।
साध्यते तां सुरश्रेष्ठा वर्धितुं मे प्रयोजनम् ।।
पतिः सपत्नी पुत्रश्च मया वैकुंठगाः कृताः ।। ३६-५८ ।।
भूर्लोके विधवाद्याहं वर्तामि भवतां कृते ।।
यथा हरिदिनं दुष्टं जायते मम मानदाः ।। ३६-५९ ।।
एतत्प्रयाचे ददत स्वार्थार्थं तद्धि नान्यथा ।। ३६-६० ।।
इति श्रीबृहन्नारदीयपुराणोत्तरभागे मोहिनीचरिते षट्त्रिंशत्तमोऽध्यायः ।। ३६ ।।