महाभारतम्-08-कर्णपर्व-008

by वेदव्यासः

← कर्णपर्व-007

महाभारतम् अष्टमपर्व महाभारतम्-08-कर्णपर्व-008 वेदव्यासः

कर्णपर्व-009 →

महाभारतम्/कर्णपर्व

1. 001
2. 002
3. 003
4. 004
5. 005
6. 006
7. 007
8. 008
9. 009
10. 010
11. 011
12. 012
13. 013
14. 014
15. 015
16. 016
17. 017
18. 018
19. 019
20. 020
21. 021
22. 022
23. 023
24. 024
25. 025
26. 026
27. 027
28. 028
29. 029
30. 030
31. 031
32. 032
33. 033
34. 034
35. 035
36. 036
37. 037
38. 038
39. 039
40. 040
41. 041
42. 042
43. 043
44. 044
45. 045
46. 046
47. 047
48. 048
49. 049
50. 050
51. 051
52. 052
53. 053
54. 054
55. 055
56. 056
57. 057
58. 058
59. 059
60. 060
61. 061
62. 062
63. 063
64. 064
65. 065
66. 066
67. 067
68. 068
69. 069
70. 070
71. 071
72. 072
73. 073
74. 074
75. 075
76. 076
77. 077
78. 078
79. 079
80. 080
81. 081
82. 082
83. 083
84. 084
85. 085
86. 086
87. 087
88. 088
89. 089
90. 090
91. 091
92. 092
93. 093
94. 094
95. 095
96. 096
97. 097
98. 098
99. 099
100. 100
101. 101

कर्णार्जुनाक्ष्यां व्यूहरचनापूर्वकं रणाय निर्याणम्।। 1 ।।

धृतराष्ट्र उवाच।	8-8-1x
सैनापत्यं तु सम्प्राप्य कर्णो वैकर्तनस्तदा। तथोक्तश्च स्वयं राज्ञा स्निग्धं भ्रातृसमं वचः।।	8-8-1a 8-8-1b
हितश्च प्रियकामश्च मम पुत्रस्य नित्यशः। अकरोत्किं महाप्राज्ञस्तन्ममाचक्ष्व स़ञ्जय।।	8-8-2a 8-8-2b
सञ्जय उवाच।	8-8-3x
कर्णस्य मतमाज्ञाय पुत्रास्ते भरतर्षभ। योगमाज्ञापयामासुर्नन्दितूर्यपुरःसरम्।।	8-8-3a 8-8-3b
महत्यपररात्रे च तव सैन्यस्य मारिष। योगो योग इति ह्याशु प्रादुरासीन्महास्वनः।।	8-8-4a 8-8-4b
कल्पतां नागमुख्यानां रथानां च वरुथिनाम्। सन्नह्यतां नराणां च वाजिनां च विशाम्पते।।	8-8-5a 8-8-5b
क्रोशतां चैव योधानां त्वरितानां परस्परम्‌। बभूव तुमुलः शब्दो दिवस्पृक्सुमहांस्ततः।।	8-8-6a 8-8-6b
ततः श्वेतपताकेन बलाकावर्णवाजिना। हेमपृष्ठेन धनुषा नागकक्षेण केतुना।।	8-8-7a 8-8-7b
तूणीरशतपूर्णेन सगदेन वरूथिना। शतघ्नीकिङ्किणीशक्तिशूलतोमरधारिणा।।	8-8-8a 8-8-8b
कार्मुकैरुपपन्नेन विमलादित्यवर्चसा। रथेनाभिपताकेन सुतपुत्रो ह्यदृश्यत।।	8-8-9a 8-8-9b
ध्मापयन्वारिजं राजन्हेमजालविभूषिन्तम्। विध्रुन्वानो महच्चापं कार्तस्वरविभूषितम्।।	8-8-10a 8-8-10b
दृष्ट्वा कर्णं महेष्वासं रथस्थं रथिनां वरम्। भानुमन्तमिवोद्यन्तं तमो घ्नन्तं दुरासदम्।।	8-8-11a 8-8-11b
न भीष्मव्यसनं केचिन्नापि द्रोणस्य मारिष। नान्येषां पुरुषव्याघ्र मेनिरे तत्र कौरवाः।।	8-8-12a 8-8-12b
ततस्तु त्वरयन्योधाञ्शङ्खशब्देन मारिष। कर्णो निष्कर्षयामास कौरवाणां महद्बलम्।।	8-8-13a 8-8-13b
व्यूहं व्यूह्य महेष्वासो मकरं शत्रुतापनः। प्रत्युद्ययौ तथा कर्णः पाण्डवान्विजिगीषया।।	8-8-14a 8-8-14b
मकरस्य तु तुण्डे वै कर्णो राजन्व्यवस्थितः। नेत्राभ्यां शकुनिः शूर उलूकश्च महारथः।।	8-8-15a 8-8-15b
द्रोणपुत्रस्तु शिरसि ग्रीवायां सर्वसोदराः। मध्येदुर्योधनो राजा बलेन महता वृतः।।	8-8-16a 8-8-16b
वामपादे तु राजेन्द्र कृतवर्मा व्यवस्थितः। नारायणबलैर्युक्तो गोपालैर्युद्धदुर्मदैः।।	8-8-17a 8-8-17b
पादे तु दक्षिणे राजन्गौतमः सत्यविक्रमः। त्रिगर्तैः सुमहेष्वासैर्दाक्षिणात्यैश्च संवृतः।।	8-8-18a 8-8-18b
अनुपादे तु यो वामस्तत्र शल्यो व्यवस्थितः। महत्या सेनया सार्धं मद्रदेशसमुत्थया।।	8-8-19a 8-8-19b
दक्षिणे तु महाराज सुषेणः सत्यसङ्गरः। वृतो रथमहस्रेण दन्तिनां च त्रिभिः शतैः।।	8-8-20a 8-8-20b
पुच्छे ह्यास्तां महावीर्यौ भ्रातरौ पार्थिवौ तदा। चित्रश्च चित्रसेनश्च महत्या सेनया वृतौ।।	8-8-21a 8-8-21b
तथा प्रयाते राजेन्द्र कर्णे नरवरोत्तमे। धनञ्जयमभिपेक्ष्य धर्मराजोऽब्रवीदिदम्।।	8-8-22a 8-8-22b
पश्य पार्थ यथा सेना धार्तराष्ट्रीह संयुगे। कर्णेन विहिता वीर गुप्ता वीरैर्महारथैः।।	8-8-23a 8-8-23b
हतवीरतमा ह्येषा धार्तराष्ट्री महाचमूः। फल्गुशेषा महाबाहो तृणैस्तुल्या मता मम।।	8-8-24a 8-8-24b
एको ह्यत्र महेष्वासः सूतपुत्रो विराजते। सदेवासुरगन्धर्वैः सकिन्नरमहोरगैः। चराचरैस्त्रिभिर्लोकैरजेयो यो महारथः।।	8-8-25a 8-8-25b 8-8-25c
तं हत्वाऽद्य महाबाहो विजयस्तव फल्गुन। उद्धृतश्च भवेच्छल्यो मम द्वादशवार्षिकः।।	8-8-26a 8-8-26b
एवं ज्ञात्वा महाबाहो व्यूहं व्यूह यथेच्छसि।।	8-8-27a
सञ्जय उवाच।	8-8-28x
भ्रातुरेतद्वचः श्रुत्वा पाण्डवः श्वेतवाहनः। अर्धचन्द्रेण व्यूहेन प्रत्यव्यूहत तां चमूम्।।	8-8-28a 8-8-28b
वामपार्श्वे तु तस्याथ भीमसेनो व्यवस्थितः। दक्षिणे च महेष्वासो धृष्टद्युम्नो व्यवस्थितः।।	8-1-29a 8-8-29b
मध्ये व्यूहस्य राजा तु पाण्डवश्च धनञ्जयः। नकुलः सहदेवश्च धर्मराजस्य पृष्ठतः।।	8-8-30a 8-8-30b
चक्ररक्षौ तु पाञ्चाल्यौ युधामन्यूत्तमौजसौ। पार्थं न जहतुर्युद्वे पाल्यमानौ किरीटिना।।	8-8-31a 8-8-31b
शेषां नृपतयो वीराः स्थिता व्यूहस्य दंशिताः। यथाभागं यथोत्साहं यथायत्नं च भारत।।	8-8-32a 8-8-32b
एवमेतन्महाव्यूहं व्यूह्य भारत पाण्डवाः। तावकाश्च महेष्वासा युद्धायैव मनो दधुः।।	8-8-33a 8-8-33b
दृष्ट्वा व्यूढां तव चमूं सूतपुत्रेण संयुगे। निहतान्पाण्डवान्मेने धार्तराष्ट्रः सबान्धवः।।	8-8-34a 8-8-34b
तथैव पाण्डवीं सेनां व्यूढां दृष्ट्वा युधिष्ठिरः। धार्तराष्ट्रान्हतान्मेने सकर्णान्वै जनाधिपः।।	8-8-35a 8-8-35b
ततः शङ्खाश्च भेर्यश्च पणवानकगोमुखाः। डिण्डिमाश्चाप्यहन्यन्त झर्झराश्च समन्ततः।।	8-8-36a 8-8-36b
सेनयोरुभयो राजन्प्रावाद्यन्त महास्वनाः। सिंहनादश्च सञ्जज्ञे शूराणां जयगृद्धिनाम्।।	8-8-37a 8-8-37b
हयहेषितशब्दाश्च वारणानां च बृंहिताः। रथनेमिस्वनाश्चोग्राः सम्बभूवुर्जनाधिप।।	8-8-38a 8-8-38b
न द्रोणव्यसनं कश्चिज्जानीते तत्र भारत। दृष्ट्वा कर्णं महेष्वासं मुखे व्यूहस्य दंशितम्।।	8-8-39a 8-8-39b
उभे सैन्ये महाराज प्रहृष्टनरसङ्कुले। योद्वुकामे स्थिते राजन्हन्तुमन्योन्यमोजसा।।	8-8-40a 8-8-40b
विजये जातसंरम्भे दृष्ट्वाऽन्योन्यं व्यवस्थिते। अनीकमध्ये राजेन्द्र चेरतुः कर्णपाण्डवौ।।	8-8-41a 8-8-41b
नृत्यन्त्याविव ते सेने समेयातां परस्परम्। तयोः पक्षप्रपक्षेभ्यो निर्ययुर्युद्वलिप्सवः।।	8-8-42a 8-8-42b
ततः प्रववृते युद्धं नरवारणवाजिनाम्। रथानां च महाराज अन्योन्यमभिनिघ्नताम्।।	8-8-43a 8-8-43b
।। इति श्रीमन्महाभारते कर्णपर्वणि षोडशदिवसयुद्धारम्भे अष्टमोऽध्यायः।। 8 ।।

8-8-3 नन्दितूर्यमानन्दवाद्यम्।। 8-8-5 कल्पतां सन्नह्यमाननाम्। वरूथिनां रथगुप्तिमताम्। सन्नह्यतां नराणां सन्नह्यमानानां गजादीनां च शब्दो बभूवेति द्वयोः सम्बन्धः।। 8-8-7 श्वेतेत्यादिविशेषणद्वयं रथेनेत्यस्य।। 8-8-9 अभिपताकेन वायोः प्रातिकूल्यादभिमुखपताकेन। एतत्पराजयसूचकम्।। 8-8-19 अनुपादे पादस्थानस्यापि प़श्चाद्भागे।। 8-8-20 दक्षिणे अनुपादे।। 8-8-27 व्यूह रचय।। 8-8-8 अष्टमोऽध्यायः।।

कर्णपर्व-007

पुटाग्रे अल्लिखितम्।

कर्णपर्व-009