महाभारतम्-02-सभापर्व-004

by वेदव्यासः

← सभापर्व-003

महाभारतम् द्वितीयपर्व महाभारतम्-02-सभापर्व-004 वेदव्यासः

सभापर्व-005 →

महाभारतम्/सभापर्व

1. 001
2. 002
3. 003
4. 004
5. 005
6. 006
7. 007
8. 008
9. 009
10. 010
11. 011
12. 012
13. 013
14. 014
15. 015
16. 016
17. 017
18. 018
19. 019
20. 020
21. 021
22. 022
23. 023
24. 024
25. 025
26. 026
27. 027
28. 028
29. 029
30. 030
31. 031
32. 032
33. 033
34. 034
35. 035
36. 036
37. 037
38. 038
39. 039
40. 040
41. 041
42. 042
43. 043
44. 044
45. 045
46. 046
47. 047
48. 048
49. 049
50. 050
51. 051
52. 052
53. 053
54. 054
55. 055
56. 056
57. 057
58. 058
59. 059
60. 060
61. 061
62. 062
63. 063
64. 064
65. 065
66. 066
67. 067
68. 068
69. 069
70. 070
71. 071
72. 072
73. 073
74. 074
75. 075
76. 076
77. 077
78. 078
79. 079
80. 080
81. 081
82. 082
83. 083
84. 084
85. 085
86. 086
87. 087
88. 088
89. 089
90. 090
91. 091
92. 092
93. 093
94. 094
95. 095
96. 096
97. 097
98. 098
99. 099
100. 100
101. 101
102. 102
103. 103

ब्राह्मणान्भोजयित्वा युधिष्ठिरस्य सभाप्रवेशः।।1।।
ऋषीणां क्षत्रियाणां देवगन्धर्वादीनां च तत्रोपवेशनम्।। 2।।

वैशम्पायन उवाच।।	2-4-1x
`तां तु कृत्वा सभां श्रेष्ठां मयश्चार्जुनमब्रवीत्। भूतानां च महावीर्यो ध्वजाग्रे किङ्करो गणः।।	2-4-1a 2-4-1b
तव विष्फारघोषेण मेघवन्निनदिष्यति। अयं हि सूर्यसङ्काशो ज्वलनस्य रथो महान्।। 2।।	2-4-2a 2-4-2b
इमे च दिविजाः श्वेता वीर्यवन्तो हयोत्तमाः। मायामयः कृतो ह्येष ध्वजो वानरलक्षणः।।	2-4-3a 2-4-3b
असज्जमानो वृक्षेषु धूमकेतुरिवोच्छ्रितः। बहुवर्णं हि लक्ष्येत ध्वजं वानरलक्षणम्।।	2-4-4a 2-4-4b
ध्वजोत्कटं ह्यनवमं युद्धे द्रक्ष्यसि विष्ठितम्। एव वीरः सव्यसाचिन्ध्वजस्यान्ते भविष्यति।।	2-4-5a 2-4-5b
वैशम्पायन उवाच।	2-4-6x
इत्युक्त्वाऽऽलिङ्ग्य वीभत्सुं विसृष्टः प्रययौ मयः'।	2-4-6a
ततः प्रवेशनं तस्यां चक्रे राजा युधिष्ठिरः। अयुतं भोजयित्वा तु ब्राह्मणानां नराधिपः।।	2-4-7a 2-4-7b
साज्येन पायसेनैव मधुना मिश्रितेन च। भक्ष्यैर्मूलैः फलैश्चैव मांसैर्वाराहहारिणैः। कृसरेणाथ जीवन्त्या हविष्येण च सर्वशः।।	2-4-8a 2-4-8b 2-4-8c
मांसप्रकारैर्विविधैः खाद्यैश्चापि तथा नृप। चोष्यैश्च विविधै राजन्पेयैश्च बहुविस्तरैः।।	2-4-9a 2-4-9b
अहतैश्चैव वासोभिर्माल्यैरुच्चावचैरपि। तर्पयामास विप्रेन्द्रान्नानादिग्भ्यः समागतान्।।	2-4-10a 2-4-10b
ददौ तेभ्यः सहस्राणि गवां प्रत्येकशः पुनः। पुण्याहघोषस्तत्रासीद्दिवस्पृगिव भारत।।	2-4-11a 2-4-11b
वादित्रैर्विविधैर्दिव्यैर्गन्धैरुच्चावचैरपि। पूजयित्वा कुरुश्रेष्ठो देवतानि निवेश्य च।।	2-4-12a 2-4-12b
तत्र मल्ला नटा झल्लाः सूता वैतालिकास्तथा। उपतस्थुर्महात्मानं धर्मपुत्रं युधिष्ठिरम्।।	2-4-13a 2-4-13b
तथा स कृत्वा पूजां तां भ्रातृभिः सह पाण्डवः। तस्यां सभायां रम्यायां रेमे शक्रो यथा दिवि।।	2-4-14a 2-4-14b
सभायामृषयस्तस्यां पाण्डवैः सह आसते। आसाञ्चक्रुर्नरेन्द्राश्च नानादेशसमागताः।।	2-4-15a 2-4-15b
असितो देवलः सत्यः सर्पिर्माली महाशिराः। अर्वा वसुः सुमित्रश्च मैत्रेयः शुनको बलिः।।	2-4-16a 2-4-16b
बको दाल्भ्यः स्थूलशिराः कृष्णद्वैपायनः शुकः। सुमन्तुर्जैमिनिः पैलो व्यासशिष्यास्तथा वयम् ।।	2-4-17a 2-4-17b
तित्तिरिर्याज्ञवल्क्यश्च ससुतो रोमहर्षणः। अप्सुहोम्यश्च धौम्यश्च अणीमाण्डव्यकौशिकौ।।	2-4-18a 2-4-18b
दामोष्णीपस्त्रैबलीश्च पर्णादो घटजानुकः। मौञ्जायनो वायुभक्षः पाराशर्यश्च सारिकः।।	2-4-19a 2-4-19b
बलिवाकः सिनीवाकः सप्तपालः कृतश्रमः। जातूकर्णः शिखावांश्च आलम्बः पारिजातकः।।	2-4-20a 2-4-20b
पर्वतश्च महाभागो मार्कण्डेयो महामुनिः। पवित्रपाणिः सावर्णो भालुकिर्गालवस्तथा।।	2-4-21a 2-4-21b
जङ्घाबन्धुश्च रैभ्यश्च कोपवेगस्तथा भृगुः। हरिबभ्रुश्च कौण्डिन्यो बभ्रुमाली सनातनः।।	2-4-22a 2-4-22b
काक्षीवानौशिजश्चैव नाचिकेतोऽथ गौतमः। पैङ्ग्यो वराहः शुनकः शाण्डिल्यश्च महातपाः।।	2-4-23a 2-4-23b
कुक्कुरो वेणुजङ्घोऽथ कालापः कठ एव च। मुनयो धर्मविद्वांसो धृतात्मानो जितेन्द्रियाः।।	2-4-24a 2-4-24b
एते चान्ये च बहवो वेदवेदाङ्गपारगाः। उपासते महात्मानं सभायामृषिसत्तमाः।।	2-4-25a 2-4-25b
कथयन्तः कथाः पुण्या धर्मज्ञाः शुचयोऽमलाः। तथैव क्षत्रियश्रेष्ठा धर्मराजमुपासते।।	2-4-26a 2-4-26b
श्रीमान्महात्मा धर्मात्मा मुञ्जकेतुर्विवर्धनः। सङ्ग्रामजिद्दुर्मुखश्च उग्रसेनश्च वीर्यवान्।	2-4-27a 2-4-27b
कक्षसेनः क्षितिपतिः क्षेमकश्चापराजितः। कम्बोजराजः कमठः कम्पनश्च महाबलः।।	2-4-28a 2-4-28b
सततं कम्पयामास यवनानेक एव यः। बलपौरुषसम्पन्नान्कृतास्त्रानमितौजसः। यथाऽसुरान्कालकेयान्देवो वज्रधरस्तथा।।	2-4-29a 2-4-29b 2-4-29c
जटासुरो मद्रकानां च राजा कुन्तिः पुलिन्दश्च किरातराजः। तथाङ्गवाङ्गौ सहपुण्ड्रकेण पाण्ड्योड्रराजौ च सहान्ध्रकेण ।।	2-4-30a 2-4-30b 2-4-30c 2-4-30d
अङ्गो वङ्गः सुमित्रश्च शैब्यश्चामित्रकर्शनः। किरातराजः सुमना यवनाधिपतिस्तथा।।	2-4-31a 2-4-31b
चाणूरो देवरातश्च भोजो भीमरथश्च यः। श्रुतायुधश्च कालिङ्गो जयसेनश्च मागधः।।	2-4-32a 2-4-32b
सुकर्मा चेकितानश्च पुरुश्चामित्रकर्शनः। केतुमान्वसुदानश्च वैदेहोऽथ कृतक्षणः।।	2-4-33a 2-4-33b
सुधर्मा चानिरुद्धश्च श्रुतायुश्च महाबलः। अनूपराजो दुर्धर्पः क्रमजिच्च सुदर्शनः।।	2-4-34a 2-4-34b
शिशुपालः सहसुतः करूपाधिपतिस्तथा। वृष्णीनां चैव दुर्धर्पाः कुमारा देवरूपिणः।।	2-4-35a 2-4-35b
आहुको विपृथुश्चैव गदः सारण एव च। अक्रूरः कृतवर्मा च सत्यकश्च शिनेः सुतः।।	2-4-36a 2-4-36b
भीष्मकोऽथाकृतिश्चैव द्युमत्सेनश्च वीर्यवान्। केकयाश्च महेष्वासा यज्ञसेनश्च सोमकिः।।	2-4-37a 2-4-37b
केतुमान्वसुमांश्चैव कृतास्त्रश्च महाबलः। एते चान्ये च बहवः क्षत्रिया मुख्यसंमताः।	2-4-38a 2-4-38b
उपासते सभायां स्म कुन्तीपुत्रं युधिष्ठिरम्। अर्जुनं ये व संश्रित्य राजपुत्रा महाबलाः।।	2-4-39a 2-4-39b
अशिक्षन्त धनुर्वेदं रौरवाजिनवाससः। तत्रैव शिक्षिता राजन्कुमारा वृष्णिनन्दनाः।	2-4-40a 2-4-40b
रौक्मिणेयश्च साम्बश्च युयुधानश्च सात्यकिः। सुधर्मा चानिरुद्धश्च शैव्यश्च नरपुङ्गवः।।	2-4-41a 2-4-41b
एते चान्ये च बहवो राजानः पृथिवीपते। धनञ्जयसखा चात्र नित्यमास्ते स्म तुम्बुरुः।।	2-4-42a 2-4-42b
उपासते महात्मानमासीनं सप्तविंशतिः। चित्रसेनः सहामात्यो गन्धर्वाप्सरसस्तथा।।	2-4-43a 2-4-43b
गीतवादित्रकुशलाः साम्यतालविशारदाः। प्रमाणोऽथ लये स्थाने किन्नराः कृतनिश्रमाः।।	2-4-44a 2-4-44b
सञ्चोदितास्तुम्बुरुणा गन्धर्वसहितास्तदा। गायन्ति दिव्यतानैस्ते यथान्यायं मनस्विनः।।	2-4-45a 2-4-45b
पाण्डुपुत्रानृषींश्चैव रमयन्त उपासते। तस्यां सभायामासीनाः सुव्रताः सत्यसङ्गराः।।	2-4-46a 2-4-46b
दिवीव देवा ब्रह्माणं युधिष्ठिरमुपासते।।	2-4-47a
।। इति श्रीमन्महाभारते सभापर्वणि मन्त्रपर्वणि चतुर्थोऽध्यायः।। 4।।

2-4-29 कालकेयाः कालकाया अपत्यान्यसुराः।।

सभापर्व-003

पुटाग्रे अल्लिखितम्।

सभापर्व-005