महाभारतम्-09-शल्यपर्व-033

विकिस्रोतः तः
← शल्यपर्व-032 महाभारतम्
नवमपर्व
महाभारतम्-09-शल्यपर्व-033
वेदव्यासः
शल्यपर्व-034 →
  1. 001
  2. 002
  3. 003
  4. 004
  5. 005
  6. 005ब
  7. 006
  8. 007
  9. 008
  10. 009
  11. 010
  12. 011
  13. 012
  14. 013
  15. 014
  16. 015
  17. 016
  18. 017
  19. 018
  20. 019
  21. 020
  22. 021
  23. 022
  24. 023
  25. 024
  26. 025
  27. 026
  28. 027
  29. 028
  30. 029
  31. 030
  32. 031
  33. 032
  34. 033
  35. 034
  36. 035
  37. 036
  38. 037
  39. 038
  40. 039
  41. 040
  42. 041
  43. 042
  44. 043
  45. 044
  46. 045
  47. 046
  48. 047
  49. 048
  50. 049
  51. 050
  52. 051
  53. 052
  54. 053
  55. 054
  56. 055
  57. 056
  58. 057
  59. 058
  60. 059
  61. 060
  62. 061
  63. 062
  64. 063
  65. 064
  66. 065
  67. 066

युधिष्ठिरेण दुर्योधनम्प्रति स्वेष्वन्यतमपराजयेनापि तस्य राज्यप्राप्तिवचने कृष्णेन तम्प्रति सकोपं भीमेनापि दुर्योधनप राजये स्वस्य संशयोक्तिः।। 1 ।।
भीमेन कृष्णम्प्रति स्वसामर्थ्यप्रकथनपूर्वकं स्वेन दुर्योधनवधस्य सुकरत्वे कथिते कृष्णादिभिस्तत्प्रशंसनम्।। 2 ।।
भीमदुर्योधनयोर्वीरवादपुर्वकं युद्धोद्यमः।। 3 ।।

सञ्जय उवाच। 9-33-1x
एवं दुर्योधने राजन्गर्जमाने मुहुर्मुहुः।
युधिष्ठिरस्य सङ्क्रुद्धो वासुदेवोऽब्रवीदिदम्।।
9-33-1a
9-33-1b
यदी नाम ह्ययं यूद्धे वरयेत्त्वां युधिष्ठिर।
अर्जुनं नकुलं चैव सहदेवमथापि वा।।
9-33-2a
9-33-2b
किमिदं साहसं राजंस्त्वया व्याहृतमीदृशम्।
एकमेव निहत्याजौ भव राजा कुरुष्विति।।
9-33-3a
9-33-3b
एतेन हि कृता योग्या वर्षाणीह त्रयोदश।
आयसे पुरुषे राजन्भीमसेनजिघांसया।।
9-33-4a
9-33-4b
कथं नाम भवेत्कार्यमस्माद्वि भरतर्षभ।
साहसं कृतवांस्त्वं तु ह्यनुक्रोशान्नृपोत्तम।।
9-33-5a
9-33-5b
नान्यमस्यानुपश्यामि प्रतियोद्धारमाहवे।
ऋते वृकोदरात्पार्थात्स च नातिकृतश्रमः।।
9-33-6a
9-33-6b
तदिदं द्यूतमारब्धं पुनरेव यथा पुरा।
विषमं शकुनेश्चैव तव चैव विशेषतः।।
9-33-7a
9-33-7b
बली भीमः समर्थश्च कृती राजा सुयोधनः।
बलवान्वा कृती वेति कृती राजन्विशिष्यते।।
9-33-8a
9-33-8b
सोऽयं राजंस्त्वया शत्रुः समे पथि निवेशितः।
न्यस्तश्चात्मा सुविषमे कृच्छ्रमापादिता वयम्।।
9-33-9a
9-33-9b
कोऽनु सर्वान्विनिर्जित्य शत्रूनेकेन वैरिणा।
[कृच्छ्रप्राप्तेन च तथा हारयेद्राज्यमागतम्।]
पातितश्चैकबाणेन शोचयेदेवमाहवे।।
9-33-10a
9-33-10b
9-33-10c
न हि पश्यामि तं लोके योऽद्य दुर्योधनं रणे।
गदाहस्तं विजेतुं वै शक्तः स्यादमरोपि हि।।
9-33-11a
9-33-11b
फल्गुनो वा भवान्वाथ माद्रीपुत्रावथापि वा।
न समर्थानहं मन्ये गदाहस्तस्य संयुगे।।
9-33-12a
9-33-12b
न त्वं भीमो न नकुलः सहदेवोऽथ फल्गुनः।
जेतुं न्यायेन शक्तो वै कृती राजा सुयोधनः।।
9-33-13a
9-33-13b
स कथं वदसे शत्रुं युध्यस्व गदयेति हि।
एकं च नो निहत्याजौ भव राजेति भारत।।
9-33-14a
9-33-14b
वृकोदरं समासाद्य संशयो वै जये हि नः।
न्यायतो युध्यमानानां कृती ह्येष महाबलः।।
9-33-15a
9-33-15b
[नूनं न राज्यभागेषा पाण्डोः कुन्त्याश्च सन्ततिः।
अत्यन्तवनवासाय सृष्टा भैक्ष्याय वा पुनः।।]
9-33-16a
9-33-16b
भीमसेन उवाच। 9-33-17x
मधुसूदन माकार्षीविषादं यदुनन्दन।
अद्य पारं गमिष्यामि वैरस्य भृशदुर्गमम्।।
9-33-17a
9-33-17b
अहं सुयोधनं सङ्ख्ये हनिष्यामि न संशयः।
विजयो वै ध्रुवः कृष्ण धर्मराजस्य दृश्यते।।
9-33-18a
9-33-18b
अध्यर्धेन गुणेनेयं गदा गुरुतरी मम।
न तथा धार्तराष्ट्रस्य माकार्षीर्माधव व्यथाम्।।
9-33-19a
9-33-19b
अनया गदयानाहं संयुगे योद्धुमुत्सहे।
भवन्तः प्रेक्षकाः सर्वे मम सन्तु जनार्दन।।
9-33-20a
9-33-20b
सामरानपि लोकांस्त्रीन्नानाशस्त्रधरान्युधि।
योधयेयं रणे कृष्ण किमुताद्य सुयोधनम्।।
9-33-21a
9-33-21b
सञ्जय उवाच। 9-33-22x
तथा सम्भाषमाणं तु वासुदेवो वृकोदरम्।
हृष्टः सम्पूजयामास वचनं चेदमब्रवीत्।।
9-33-22a
9-33-22b
त्वामाश्रित्य महाबाहो धर्मराजो युधिष्ठिरः।
निहतारिः स्वकां दीप्तां श्रियं प्राप्नोत्यसंशयम्।।
9-33-23a
9-33-23b
त्वया विनिहताः सर्वे धृतराष्ट्रसुता रणे।
राजानो राजपुत्राश्च नागाश्च विनिपातिताः।।
9-33-24a
9-33-24b
कलिङ्गा मागधाः प्राच्या गान्धाराः कुरवस्तथा।
त्वामासाद्य महायुद्धे निहताः पाण्डुनन्दन।।
9-33-25a
9-33-25b
हत्वा दुर्योधनं चापि प्रयच्छोर्वीं ससागराम्।
धर्मराजाय कौन्तेय यथा विष्णुः शचीपतेः।।
9-33-26a
9-33-26b
त्वां च प्राप्य रणे पापो धार्तराष्ट्रो विनङ्क्ष्यति।
त्वमस्य सक्थिनी भंक्त्वा प्रतिज्ञां पालयिष्यसि।।
9-33-27a
9-33-27b
यत्नेन ह त्वया पापो योद्धव्यो धृतराष्ट्रजः।
कृती च बलवांश्चैव युद्धशौण्डश्च नित्यदा।।
9-33-28a
9-33-28b
ततस्तु सात्यकी राजन्पूजयामास पाण्डवम्।
विविधाभिश्च तं वाग्भिर्भिमसेनं जनेश्वर।।
9-33-29a
9-33-29b
पाञ्चालाः पाण्डवेयाश्च धर्मराजपुरोगमाः।
तद्वचो भीमसेनस्य सर्व एवाभ्यपूजयन्।।
9-33-30a
9-33-30b
ततो भीमबलो भीमो युधिष्ठिरमथाब्रवीत्।
सृञ्जयैः सह तिष्ठन्तं तपन्तमिव भास्करम्।।
9-33-31a
9-33-31b
अहमेतेन सङ्गम्य संयुगे योद्धुमुत्सहे।
न हि शक्तो रणे जेतुं मामेष पुरुषाधमः।।
9-33-32a
9-33-32b
अद्य क्रोधं विमोक्ष्यामि निहितं हृदये भृशम्।
सुयोधने धार्तराष्ट्रे खाण्डवेऽग्निमिवार्जुनः।।
9-33-33a
9-33-33b
शल्यमद्योद्धरिष्यामि तव पाण्डव हृच्छयम्।
निहते गदया पापे अद्य राजन्सुखी भव।।
9-33-34a
9-33-34b
अद्य कीर्तिमयीं मालां प्रितमोक्ष्ये तवानघ।
प्राणाञ्श्रियं च राज्यं च मोक्ष्यतेऽद्य सुयोधनः।।
9-33-35a
9-33-35b
राजा च धृतराष्ट्रोऽद्य श्रुत्वा पुत्रं मया हतम्।
स्मरिष्यत्यशुभं कर्म यत्तच्छकुनिबुद्धिजम्।।
9-33-36a
9-33-36b
इत्युक्त्वा भरतश्रेष्ठो गदामुद्यम्य वीर्यवान्।
उदतिष्ठत युद्धाय शक्रो वृत्रमिवाह्वयन्।।
9-33-37a
9-33-37b
[तदाह्वानममृष्यन्वै तव पुत्रोऽतिवीर्यवान्।
प्रत्युपस्थित एवाशु मत्तो मत्तमिव द्विपम्।।
9-33-38a
9-33-38b
गदाहस्तं तव सुतं युद्धाय समुपस्थितम्।
ददृशुः पाण्डवाः सर्वे कैलासमिव शृङ्गिणम्]।।
9-33-39a
9-33-39b
तमेकाकिनमासाद्य धार्तराष्ट्रं महाबलम्।
वियूथमिव मातङ्गं समहृष्यन्त पाण्डवाः।।
9-33-40a
9-33-40b
[न सम्भ्रमो न च भयं न च ग्लानिर्न च व्यथा।
आसीद्दुर्योधनस्यापि स्थितः सिंह इवाहवे]।।
9-33-41a
9-33-41b
समुद्यतगदं दृष्ट्वा कैलासमिव शृङ्गियाम्।
भीमसेनस्तदा राजन्दुर्योधनमथाब्रवीत्।।
9-33-42a
9-33-42b
राज्ञापि धृतराष्ट्रेण त्वया चास्मासु यत्कृतम्।
स्मर तद्दुष्कृतं कर्मं यद्भूतं वारणावते।
9-33-43a
9-33-43b
द्रौपदी च परामृष्टा समामध्ये रजस्वला।
द्यूते च वञ्चितो राजा शकूनेर्बुद्धिलाघवात्।।
9-33-44a
9-33-44b
यानि चान्यानि दुष्टात्मन्पापानि कृतवानसि।
अनागासु च पार्थेषु तस्य पश्य महत्फलम्।।
9-33-45a
9-33-45b
त्वत्कृते निहतः शेते शरतल्पे महायशाः।
याङ्गेयो भरतश्रेष्ठः सर्वेषां नः पितामहः।।
9-33-46a
9-33-46b
हतो द्रोणश्च कर्णश्च इतः शल्यः प्रतापवान्।
वैराग्नेरादिकर्ता च शकुनिर्निहतो रणे।।
9-33-47a
9-33-47b
भ्रातरस्ते हताः शूराः पुत्राश्च सहसैनिकाः।
राजानश्च हताः शूराः समरेष्वनिवर्तिनः।।
9-33-48a
9-33-48b
एते चान्ये च निहता बहवः क्षत्रियर्षभाः।
प्रातिकामी तथा पापो द्रौपद्याः क्लेशकृद्धतः।।
9-33-49a
9-33-49b
अवशिष्टस्त्वमेवैकः कुलघ्नोऽधमपूरुषः।
त्वामप्यद्य हनिष्यामि गदया नात्र संशयः।।
9-33-50a
9-33-50b
अद्य तेऽहं रणे दर्पं सर्वं नाशयिता नृप।
राज्याशां विपुलां चापि पाण्डवेषु च दुष्कृतम्।।
9-33-51a
9-33-51b
दुर्योधन उवाच। 9-33-52x
किं कत्थितेन बहुना युध्यस्वाद्य मया सह।
अद्य तेऽहं विनेष्यामि युद्धश्रद्धां वृकोदर।।
9-33-52a
9-33-52b
किं न पश्यसि मां पाप गदायुद्धे व्यवस्थितम्।
हिमवच्छिखराकारां प्रगृह्य महतीं गदाम्।।
9-33-53a
9-33-53b
गदिनं कोऽद्य मां पाप हन्तुमुत्सहते रिपुः।
न्यायतो युध्यमानश्च देवेष्वपि पुरन्दरः।।
9-33-54a
9-33-54b
मा वृथा गर्ज कौन्तेय शारदाभ्रमिवाजलम्।
दर्शयस्व बलं युद्धे यावन्नासून्निहन्मि ते।।
9-33-55a
9-33-55b
तस्य तद्वचनं श्रुत्वा पाण्डवाः सहसृञ्जयाः।
सर्वे सम्पूजयामासुस्तद्वचो विजिगीषवः।।
9-33-56a
9-33-56b
उन्मत्तमिव मातङ्गं तलशब्देन मानवाः।
भूयः संहर्षयामासू राजन्दुर्योधनं द्विषः।।
9-33-57a
9-33-57b
बृंहन्ति कुञ्जरास्तत्र हया हेषन्ति चासकृत्।
शस्त्राणि सम्प्रदीप्यन्ते पाण्डवानां जयैषिणाम्।।
9-33-58a
9-33-58b
।। इति श्रीमन्महाभारते शल्यपर्वणि
ह्रदप्रवेशपर्वणि त्रयस्त्रिंशोऽध्यायः।। 33 ।।

[सम्पाद्यताम्]

9-33-4 योग्या अभ्यासः। योग्यः प्रवीणेत्याद्युपक्रम्य स्त्र्यभ्यासार्कयोषितोरिति मेदिनी।। 9-33-7 शकुनेश्च तव च यथापुरा तथैवेदमिति सम्बन्धः।। 9-33-10 पणित्वा चैकपाणेन रोचयेदेव माहवम् इति झ.पाठः।। 9-33-33 त्रयस्त्रिंशोऽध्यायः।।

शल्यपर्व-032 पुटाग्रे अल्लिखितम्। शल्यपर्व-034