|
जितेन्द्रदत्तां कमनीं जयन्तीमथोद्वहनात्मरताशयोऽपि । |
जितेति । योगशक्त्या जितेनेन्द्रेण दत्ताम् । आत्मरतः आत्मनः श्रीहरेरुपासन एवोत्सुक आशयोऽन्तःकरणं यस्य ॥ ६ ॥
|
नवाभवन् योगिवरा नवान्ये त्वपालयन् भारतवर्षखण्डान् । |
नवेति । भारतवर्षखण्डान् कुशावर्तेलावर्तब्रह्मावर्तमलयकेतुभद्रसेनविदर्भकीकटादीन् । सैका अशीतिरेकसहिता अशीतिः । भूसुरभूयं ब्राह्मणत्वम् ॥ ७ ॥
|
उक्त्वा सुतेभ्योऽथ सुनीन्द्रमध्ये विरक्तिभक्त्यन्वितमुक्तिमार्गम् । |
उक्त्वेति । स्वयमृषभदेवः । सुतेभ्यो भरतादिभ्यः । परमहंसानां वृत्तिं गतो जडोन्मत्तपिशाचवच्चरणमधाः अकरोः ॥ ८ ॥
|
परात्मभूतोऽपि परोपदेशं कुर्वन् भवान् सर्वनिरस्यमानः । |
परेति । भवान् परात्मभूतो ब्रह्मभूतः, तथापि परेभ्य उपदेशं कुर्वन् ब्रह्मोपदेशं वा । स्वस्य पारमहंस्यवृत्त्यैव परोपदेशो न मुखत इत्याह - सर्वेति । सर्वनिरस्यमानोऽवधूतः। विकारहीनः शरीराभिमाननिवृत्तेः कर्तृत्वभोक्तृत्वसुखदुःखा दिरहितः । तत्र हेतुः अहीनात्मरसे परमानन्दानुभवे अभिलीनः तदैक्यं प्राप्तो जीवन्मुक्त इति यावत् ॥ ९॥
|
शयुवतं गोमृगकाकचर्या चिरं चरन्त्राप्य परं स्वरूपम् । |
शय्विति । शयुव्रतमाजगरं व्रतं गोपृत्कगकाकर्यां च चिरं चरन् शयुवदनुद्यमः सन् गोमृगकाकवच्छुद्ध्यशुद्धिविधिनिषेधादेर्निवृत्तः, केवलं देहस्वभावात् सञ्चरन्नित्यर्थः । परं स्वरूपमाप्य कुटकाचले द्रवाहताङ्गो दवाग्निदग्धशरीरः पपातेत्यर्थः ॥ १० ॥
इति ऋषभयोगिचरितवर्णनं विंशंदशकम् ।
