महाभारतम्-04-विराटपर्व-066
| ← विराटपर्व-065 | महाभारतम् चतुर्थपर्व महाभारतम्-04-विराटपर्व-066 वेदव्यासः |
विराटपर्व-067 → |
| महाभारतस्य पर्वाणि |
|---|
अर्जुनेन भीतमुत्तरंप्रति समाश्वासनपूर्वकं दुर्योधनंप्रति रथयापनचोदना ।। 1।। तथा स्वबाणाभिघातासहनेन पलायमानं तंप्रति सोपहासमाह्वानम् ।।2 ।।
अर्जुन उवाच। | 4-66-1x |
दक्षिणामेव तु दिशं हयानुत्तर वाहय। | 4-66-1a 4-66-1b |
अश्चत्थाम्नः प्रतिरथं प्राचीमुद्याहि सारथे । | 4-66-2a 4-66-2b |
वैशंपायन उवाच। | 4-66-3x |
मोहयित्वा तु तान्सर्वान्धनुर्घोषेण पाण्डवः। | 4-66-3a 4-66-3b |
यथा सततगो वायुः सुपर्णश्चापि शीघ्रगः । | 4-66-4a 4-66-4b |
मुहूर्तोपरते शब्दे प्रतियाते धनञ्जये । | 4-66-5a 4-66-5b |
द्रोणभीष्ममुखाः सर्वे सैन्यानां जघने ययुः। | 4-66-6a 4-66-6b |
सैनिका ऊचुः । | 4-66-7x |
दिष्ट्या दुर्योधनो मुक्तः सैन्यं भूयिष्ठमागतम्। | 4-66-7a 4-66-7b 4-66-7c |
वैशंपायन उवाच। | 4-66-8x |
अथ दुर्योधनो दृष्ट्वा भग्नं स्वं बलमाहवे। | 4-66-8a 4-66-8b |
न्यवर्तत कुरुश्रेष्ठ स्वेनानीकेन संवृतः । | 4-66-9a 4-66-9b |
ततोऽर्जुनश्चित्रमुदारवेगं समीक्ष्य गाण्डीवमुवाच वाक्यम्। | 4-66-10a 4-66-10b |
इदं त्विदानीमनयं कुरूणां शिवं धनुः शत्रुनिबर्हणं च। | 4-66-11a 4-66-11b |
प्रदारणं शत्रुवरूथिनीनामनीकजित्संयति वज्रकल्पम्। | 4-66-12a 4-66-12b |
प्रयाहि यत्रैष सुयोधनो हि तं पातयिष्यामि शरैः सुतीक्ष्णैः । | 4-66-13a 4-66-13b 4-66-13c |
वैशंपायन उवाच। | 4-66-14x |
तदुत्तरश्चित्रमुदारवेगं धनुश्च दृष्ट्वा निशिताञ्शरांश्च। | 4-66-14a 4-66-14b |
तमब्रवीन्मात्स्यसुतं प्रहस्य गाण्डीवधन्वा द्विषतां निहन्ता । | 4-66-15a 4-66-15b |
आश्वासितस्तेन धनञ्जयेन वैराटिरश्वानतुदञ्जवेन। | 4-66-16a 4-66-16b |
गाण्डीवशब्देन तु तत्रतत्र भूमौ निषेदुर्बहवोऽतिवेलम्। | 4-66-17a 4-66-17b |
अर्जुन उवाच। | 4-66-18x |
एषोऽतिमानी धृतराष्ट्रपुत्रः सेनामुखे सर्वसमृद्धतेजाः। | 4-66-18a 4-66-18b |
तमेव याहि प्रसमीक्ष्य युक्तः सुयोधनं तत्र सहानुजं च ।। | 4-66-19a |
वैशंपायन उवाच। | 4-66-20x |
तमापतन्तं प्रसमीक्ष्य सर्वे कुरुप्रवीराः सहसाऽभ्यगच्छन्। | 4-66-20a 4-66-20b |
तेनार्दितो नाग इव प्रभिन्नः पार्थेन विद्धो धृतराष्ट्रपुत्रः । | 4-66-21a 4-66-21b |
स भीमधन्वानमुदग्रवेगो धनञ्जयं शत्रुशतैरजेयम्। | 4-66-22a 4-66-22b |
स तेन बाणेन समर्पितेन जाम्बूनदाभेन सुसंहितेन । | 4-66-23a 4-66-23b |
अथास्य बाणेन विदारितस्य प्रादुर्वभूवास्रमजस्रमुष्णम्। | 4-66-24a 4-66-24b |
स तेन बाणाभिहतस्तरस्वी दुयोधनेनोद्धतमन्युवेगः । | 4-66-25a 4-66-25b |
दुर्योधनश्चापि तमुग्रतेजाः पार्थश्च दुर्योधनमेकवीरः । | 4-66-26a 4-66-26b |
ततः प्रभिन्नेन महागजेन महीधराभेन पुनर्विकर्णः । | 4-66-27a 4-66-27b |
तमापतन्तं त्वरितं गजेन्द्रं धनञ्जयः कुम्भललाटमध्ये। | 4-66-28a 4-66-28b |
पार्थेन सृष्टः स तु गृध्रपत्रो ह्यापुङ्खदेशं प्रविवेश नागम्। | 4-66-29a 4-66-29b |
शरप्रतप्तः स तु नागराजः प्रवेपिताङ्गो व्यथितान्तरात्मा। | 4-66-30a 4-66-30b |
निपातिते दन्तिवरे पृथिव्यां त्रासाद्विकर्णः सहसाऽवतीर्य । | 4-66-31a 4-66-31b |
निहत्य नागं तु शरेण तेन वज्रोपमेनाद्रिवरप्रकाशम्। | 4-66-32a 4-66-32b |
हते गजे राजनि चैव भिन्ने भग्ने विकर्णे च सपादरक्षे । | 4-66-33a 4-66-33b |
दृष्ट्वैव बाणेन हतं च नागं योधांश्च सर्वान्नृपतिर्निरीक्ष्य। | 4-66-34a 4-66-34b |
तं भीतरूपं त्वरितं व्रजन्तं दुर्योधनं शत्रुगणावमर्दी । | 4-66-35a 4-66-35b |
तस्मिन्महेष्वासवरेऽतिविद्धे धनञ्जयेनाप्रतिमेन युद्धे। | 4-66-36a 4-66-36b |
ततस्तु ते शान्तिपराश्च सर्वे दृष्ट्वाऽर्जुनं नागमिव प्रभिन्नम्। | 4-66-37a 4-66-37b |
गाण्डीवशब्देन तु पाण्डवस्य योधा निपेतुः सहसा रथेभ्यः। | 4-66-38a 4-66-38b |
संरक्तनेत्रः पुनरिन्द्रकर्मा वैकर्तनं द्वादशभिः पृषत्कैः। | 4-66-39a 4-66-39b |
कर्णोऽब्रवीत्पार्थशराभितप्तो दुर्योधनं दुष्प्रसहं च दृष्ट्वा । | 4-66-40a 4-66-40b |
मन्ये त्वया तात कृतं च कार्यं यदर्जुनोऽस्माभिरिहाद्य दृष्टः । | 4-66-41a 4-66-41b |
वैशंपायन उवाच। | 4-66-42x |
शरार्दितास्ते युधि पाण्डवेन प्रससुरन्योन्यमथाह्वयन्तः। | 4-66-42a 4-66-42b |
सर्वास्त्रविद्वारणयूथपाभः काले प्रहर्ता युधि शात्रवाणाम्। | 4-66-43a 4-66-43b |
समीक्ष्य पार्थं तरसाऽऽपतन्तं दुर्योधनः कालमिवात्तशस्त्रम् । | 4-66-44a 4-66-44b |
तं भीतरूपं शरणं व्रजन्तं दुर्योधनं शत्रुसहो निषङ्गी। | 4-66-45a 4-66-45b |
विहाय कीर्तिं च यशश्च लोके युद्धात्परावृत्य पलायसे किम्। | 4-66-46a 4-66-46b |
न भोक्ष्यसे सोऽद्य महीं समग्रां यानानि वस्त्राण्यथ भोजनानि। | 4-66-47a 4-66-47b 4-66-47c |
च्युतरा युद्धान्न तु शङ्खशब्दास्तथा भविष्यन्ति तवाद्य पाप। | 4-66-48a 4-66-48b 4-66-48c |
युधिष्ठिरस्यास्मि निदेशकारी पार्थस्तृतीयो युधि च स्थिरोस्मि। | 4-66-49a 4-66-49b |
मोघं तवैतद्भुवि नामधेयं दुर्योधनेतीह कृतं पुरस्तात्। | 4-66-50a 4-66-50b |
न ते पुरस्तादथ पृष्ठतो वा पश्यामि दुर्योधन रक्षितारम्। | 4-66-51a 4-66-51b |
।। इति श्रीमन्महाभारते विराटपर्वणि |
[सम्पाद्यताम्]
4-66-50 सुयोधनस्त्वं निकृतिप्रधान इति खo पाठः ।। 50 ।।
| विराटपर्व-065 | पुटाग्रे अल्लिखितम्। | विराटपर्व-067 |