महाभारतम्-04-विराटपर्व-058
| ← विराटपर्व-057 | महाभारतम् चतुर्थपर्व महाभारतम्-04-विराटपर्व-058 वेदव्यासः |
विराटपर्व-059 → |
| महाभारतस्य पर्वाणि |
|---|
अर्जुनेन रणे विकर्णादिपराभवनपूर्वकं कर्णानुजहननम् ।। 1 ।। अर्जुनपराजितेन कर्णेन रणाङ्कणादपयानम् ।। 2 ।।
वैशंपायन उवाच। | 4-58-1x |
तत्प्रभग्नं बलं सर्वं विपुलौघस्वनं तथा। | 4-58-1a 4-58-1b |
तानि सर्वाणि गाङ्गेयः समाश्वास्य परंतपः । | 4-58-2a 4-58-2b |
रथनागाश्वकलिकं युयुजे युद्धकोविदः । | 4-58-3a 4-58-3b |
आचार्यदुर्योधनसूतपुत्रैः कृपेण भीष्मेण च पालितानि। | 4-58-4a 4-58-4b |
तेषामनीकानि किरीटमाली व्यूढानि दृष्ट्वा विपुलध्वजानि। | 4-58-5a 4-58-5b |
सुसंगृहीतैरथ रश्मिभिस्त्वं हयान्नियम्य प्रसमीक्ष्य यत्तः। | 4-58-6a 4-58-6b |
यां हस्तिकक्ष्यां बहुधा विचित्रां स्तम्भे रथे पश्यसि दर्शनीयाम् । | 4-58-7a 4-58-7b |
एतेन शीघ्रं प्रतिपादयेमान् श्वेतान्हयान्काञ्चनजालकक्ष्यान् । | 4-58-8a 4-58-8b |
गजो गजनेव हि योद्धुकामो मया सदा काङ्क्षति सूतपुत्रः । | 4-58-9a 4-58-9b 4-58-9c |
वैशंपायन उवाच। | 4-58-10x |
स तैर्हयैर्जातजवैर्बृहद्भिः पुत्रो विराटस्य हिरण्यकक्ष्यै । | 4-58-10a 4-58-10b |
तमापतन्तं परमेण तेजसा समीक्ष्य वैकर्तनमभ्यरक्षन्। | 4-58-11a 4-58-11b |
चित्राङ्गदश्चित्ररथश्च वीरः संग्रामजिद्दुःसहचित्रसेनौ । | 4-58-12a 4-58-12b 4-58-12c |
पुत्रा ययुस्ते सहसोदराश्च वैकर्तनं पार्थगतं समीक्ष्य । | 4-58-13a 4-58-13b |
तेषां धनुर्ज्याकृतनैकतन्त्रीं प्रासोपवीणां शरसङ्घकोणाम्। | 4-58-14a 4-58-14b |
तस्मिंस्तु युद्धे तुमुले प्रवृत्ते पार्थं विकर्णोऽतिरथं रथेन । | 4-58-15a 4-58-15b |
ततो विकर्णस्य धनुर्विकृत्य जाम्बुनदेनोपहितं दृढज्यम्। | 4-58-16a 4-58-16b |
तं शात्रवाणां गणवाधितारं कर्माणि कुर्वाणममानुपाणि। | 4-58-17a 4-58-17b |
स तेन राज्ञाऽतिरथेन विद्धो विगाहमानो ध्वजिनीं पेरपाम् । | 4-58-18a 4-58-18b |
ततः स विद्धो भरतर्षभेण बाणेन कायावरणातिगेन । | 4-58-19a 4-58-19b |
रथर्षभास्ते तु रथर्षभेण वीरा रणे वीरतरेण भग्नाः । | 4-58-20a 4-58-20b |
हताश्च पार्थेन नरप्रवीरा भूमौ युवानः सुष्रुषुः सुवेषाः । | 4-58-21a 4-58-21b 4-58-21c |
तथा स शत्रून्समरे विनिघ्नन् गाण्डीवधन्वा पुरुषप्रवीरः। | 4-58-22a 4-58-22b |
सुजीर्णपर्णानि यथा वसन्ते विशातयित्वा तु रजो नुदन्खे। | 4-58-23a 4-58-23b |
शोणाश्ववाहस्य हयान्निहत्य वैकर्तनभ्रातुरदीनसत्वः । | 4-58-24a 4-58-24b |
तस्मिन्हते भ्रातरि सूतपुत्रो वैकर्तनो वीर्यमदप्रतापी । | 4-58-25a 4-58-25b |
स पाण्डवं द्वादशभिः पृषत्कैर्वैकर्तनः पार्थमुपाजघान् । | 4-58-26a 4-58-26b |
तमापतन्तं समरे किरीटी वैकर्तनं सर्वसमृद्धतेजाः। | 4-58-27a 4-58-27b |
निहत्य कर्णस्य ततः किरीटी पुरश्चरांश्चापि च पृष्ठगोपान् । | 4-58-28a 4-58-28b |
तावुत्तमौ सर्वधनुर्धराणां महाबलौ सर्वसपत्नसाहौ । | 4-58-29a 4-58-29b |
तं पाण्डवः स्पष्टमुदीर्णकोपं कृतागसं कर्णमुदीक्ष्य कोपात्। | 4-58-30a 4-58-30b |
ततः सयुग्याः सरथाः सनागा योधा विनेदुर्भरतर्षभाणाम्। | 4-58-31a 4-58-31b |
स चापि तानर्जुनबाहुमुक्ताञ्शराञ्शरौघैः प्रतिहत्य तूर्णम् । | 4-58-32a 4-58-32b |
ततस्तु जज्ञे करतालघोषः सशङ्खभेरीपणवाकुलस्तु। | 4-58-33a 4-58-33b |
आधूतलाङ्गूलमहापताकं रथोत्तमं श्रेष्ठतमं कुरूणाम्। | 4-58-34a 4-58-34b |
पार्थोपि वैकर्तनमर्दयित्वा साश्वं सकेतुं सरथं ससूतम्। | 4-58-35a 4-58-35b |
सिषेच पार्थं बहुभिः शरौघैर्वैकर्तनः संयति तीक्ष्णवेगैः । | 4-58-36a 4-58-36b |
तयोरमोघन्सृजतोः शरौघानस्त्रज्ञयोरास महान्विमर्दः। | 4-58-37a 4-58-37b |
हतास्तु पार्थेन रथप्रवीरा भूमौ युवानः सुपुपुः सुकेशाः । | 4-58-38a 4-58-38b |
तथा स शत्रून्समरे विनिघ्नन्गाण्डीवधन्वा व्यधमत्सपत्नान्। | 4-58-39a 4-58-39b |
सुशीर्णपर्णानि यथा वसन्ते विधूनयन्वायुरिवाल्पसारान् । | 4-58-40a 4-58-40b |
शत्रूनिवेन्द्रः समरे किरीटी विद्रावयंस्तद्रथवीरबृन्दम्। | 4-58-41a 4-58-41b |
कर्णं तदोवाच किरीटमाली शूरः कुरूणां प्रवरोऽभिगर्जन् ।। | 4-58-42a |
कर्ण यस्त्वं सभामध्ये बह्वबद्धं प्रभाषसे। | 4-58-43a 4-58-43b |
सभायां पौरुषं प्रोच्य धर्ममुत्सृज्य केवलम्। | 4-58-44a 4-58-44b |
यत्त्वया कथितं पूर्वं नास्ति मत्सम इत्यपि। | 4-58-45a 4-58-45b |
सभायां यस्तु पाञ्चालीं क्लिश्यमानां तदा त्वया । | 4-58-46a 4-58-46b |
धर्मपाशनिबद्धेन यन्मया मर्षितं तव। | 4-58-47a 4-58-47b |
एहि कर्ण मया सार्धमिहाद्य कुरु वैशसम्। | 4-58-48a 4-58-48b |
इदानीमेव तावत्त्वमपयातो रणान्मम। | 4-58-49a 4-58-49b |
यो भ्रातरं पातयित्वा कस्त्यक्त्वा च रणाजिरम् । | 4-58-50a 4-58-50b |
कर्ण उवाच। | 4-58-51x |
ब्रवीषि वाचा यत्पार्थ कर्मणा तत्समाचर। | 4-58-51a 4-58-51b |
यत्त्वया मर्षितं पूर्वं तदशक्तेन मर्षितम् । | 4-58-52a 4-58-52b |
धर्मपाशनिबद्धेन यत्त्वया मर्षितं पुरा। | 4-58-53a 4-58-53b |
न हि तावद्वने वासो यथोक्तं चरितस्त्वया । | 4-58-54a 4-58-54b |
यदि चेन्द्रः स्वयं पार्थ तव युद्ध्येत कारणात्। | 4-58-55a 4-58-55b |
अयं कौन्तेयकामस्ते नचिरात्समुपस्थितः। | 4-58-56a 4-58-56b |
वैशंपायन उवाच। | 4-58-57x |
इति कर्णो ब्रुवन्नेव बीभत्सुमपराजितम्। | 4-58-57a 4-58-57b |
प्रतिजग्राह तान्पार्थः प्रीयमाणो महारथः ।। | 4-58-58a |
शरवर्षेण महता पर्जन्य इव वृष्टिमान्। | 4-58-59a 4-58-59b |
जिघांसुः समरे कर्णं विससर्ज शरान्बहून्। | 4-58-60a 4-58-60b |
तयोर्दैवासुरसमः सन्निपातोऽभवन्महान्। | 4-58-61a 4-58-61b |
उत्पेतुर्मेघजालानि घोररूपाणि सर्वशः । | 4-58-62a 4-58-62b |
न स्म सूर्यः प्रतपति न च वाति समीरणः। | 4-58-63a 4-58-63b |
गाण्डीवस्य च निर्घोषः कर्णस्य धनुषस्तथा। | 4-58-64a 4-58-64b |
अर्जुनस्तु हयान्नागान्रथांश्च विनिपातयन्। | 4-58-65a 4-58-65b |
ततः पार्थो महाबाहुः कर्णस्य धनुरच्छिनत्। | 4-58-66a 4-58-66b 4-58-66c |
ततो निपेतुर्बहुशो राधेयस्य पदानुगाः । | 4-58-67a 4-58-67b |
अशेरतावृत्य महीं समग्रां पार्थेषुमार्गे निहता द्विपेन्द्राः । | 4-58-68a 4-58-68b |
तं शत्रुसेनाङ्गनिबर्हणानि कर्माणि कुर्वाणममानुषाणि । | 4-58-69a 4-58-69b |
ततश्चतुर्भिस्तुरगान्विकृष्य विव्याध कर्णोऽथ धनंजयस्य। | 4-58-70a 4-58-70b |
सविष्फुलिङ्गोज्ज्वलभीमघोषः कोपेन्धनः केतुशिखः शरार्चिः । | 4-58-71a 4-58-71b |
स्वनेमिशङ्खस्वनभीमघोषश्चलत्पताकोज्ज्वलभीमविद्युत्। | 4-58-72a 4-58-72b |
तेनातिविद्धः समरे किरीटी प्रबोधितः सिंह इव प्रसुप्तः। | 4-58-73a 4-58-73b |
स ब्राह्ममस्त्रं समरे किरीटी प्रादुश्चकाराद्भुतवीर्यकर्मा । | 4-58-74a 4-58-74b |
स हस्तिनेवाभिहतो गजेन्द्रः प्रगृह्य भल्लान्निशितान्निषङ्गात्। | 4-58-75a 4-58-75b |
अथास्य बाहू सशिरो ललाटं ग्रीवामुरः स्कन्धभुजान्तरं च। | 4-58-76a 4-58-76b |
स पार्थमुक्तानविषह्य बाणान् गजो गजेनेव जितस्तरस्वी। | 4-58-77a 4-58-77b |
।। इति श्रीमन्महाभारते विराटपर्वणि |
4-58-23 वायुर्यथा खे आकाशे रजो नुदन् चरति तथेत्यध्याहारेण योजना ।। 23 ।। 4-58-30 कर्णमुदीक्ष्य हर्षादिति धo पाठः ।। 30 ।।
| विराटपर्व-057 | पुटाग्रे अल्लिखितम्। | विराटपर्व-059 |