वा० वा०-छेद्यकार्थ केषां सुगमः केषां कठिन इत्याह--ये दर्भगर्भाग्रधिय इति ॥ ४४ ॥
श्रीमत्कौङ्कणवासिकेशवसुतप्राप्तावबोधाद्बुधाद्
भट्टाचार्यसुताद्दिवाकर इति ख्याताज्जनि प्राप्तवान् ।
यः कृष्णस्तनयेन तस्य रचिते सद्वासनावातिके
सत्सिद्धान्तशिरोमणेरियमगात्स्पष्टाश्रिता वासना ॥ १ ॥
॥ अथ गोलबन्धाधिकारः ।।
इदानी गोलबन्धाधिकारमाह—
सुसरलवंशशलाकावलयैः श्लक्ष्णैः सचक्रभागाङ्कैः ।
रचयेद्रोलं गोले शिल्पे चानल्पनैपुणी गणकः ॥१॥
वा० भा०-स्पष्टम् ।। १ ।।
वा० वा०-अथ गोलबन्धो व्याख्यायते । तत्र गोलरचनामाह सुसरलवंशश
लाकावलयैरिति वृत्तेन । अत्र वंशशब्दो *धात्वाद्युपलक्षकः ॥ १ ॥
अथ गोलबन्धमाह
|
कुत्वादौ धुवयष्टिमिटतरुजामृज्वीं सुवृत्तां ततो |
वा० भा०-आदी सारदारुमयीं यष्टि कृत्वा तदर्घस्थाने तत्र प्रोतां पृथ्वीं सूक्ष्मां शिथिलां च विधाय तस्या बहिश्चन्द्रादीनां गोलान् यटघा सह दृढान् बध्नीयात्। तेषां बहिर्नलिकासंस्थी खदृग्गोलाविति साधारण्येनोक्तम्। २ ।।
वा० वा० -कृत्वादौ ध्रुवयष्टिमिति वृत्ते संक्षिप्य सर्वोऽपि गोलबन्ध उत्तः । इष्टतरुजामित्यत्र तरुशब्दोप्युपलक्षणार्थः ॥ २ ॥
इदानी सविशेषमाह -
पूर्वापरं विरचयेत् सममण्डलाख्यं याम्योतरं च विदिशोर्वलयद्वयं च ।
ऊर्ध्वाध एवमिह वृत्तचतुष्कमेतदावेष्टय तिर्यगपरं क्षितिज तदर्धे ॥३॥
वा० भा० - एक पूर्वापरमन्यद्याम्योतरं तथा कोणदृतद्वयमेव वृत्तचतुष्टयमूर्ध्वाधोरुप
मावेष्ट्य तदर्धे वृत्तं क्षितिजाख्यं निवेशयेत् । अत्र याम्योत्तरवृत्त उत्तरक्षितिजावुपरि पलांशान्तर
एकं ध्रुवचिह्नं कार्यम् । दक्षिणक्षितिजादधोऽन्यत् ।। ३ ।।
१. धावाद्युयटलक, इ० खपु० ।
