वा० भा०-तयोः कक्षावृत्तप्रतिवृत्तयोमंध्यस्ये ये तिर्यग्रेखे तयोरन्तरं কনসালমেঘন্ধান্তত तुल्यमेव स्यात् । अतोऽन्त्यफलज्याप्राडुपरि प्रतिवृत्तस्य कोटिज्या मृगादौ केन्द्रे भवति । कक्योंदी तु तदधः ॥ अतः कोटिज्यान्त्यफलज्योयोगवियोगौ कृतौ । तथा कृते सति कक्षामध्यगतिर्यग्रेखावधे: कोटिर्भवति । कोटितलकुमध्ययोरन्तरं दोज्य स भुजः । तत्कोटिवर्गेक्यपदं कण इत्युपपन्नम् । कर्णो नाम प्रहकुमध्ययोरन्तरसूत्रम् । तत् सूत्रं कक्षामण्डले यत्र लग्नं तत्र स्फुटो ग्रहः । स्फुट मध्ययोरन्तरं फलम् । तच्च मध्यग्रहात् स्फुटे ग्रहेऽधिके धनमून ऋणं क्रियत इत्युपपन्नम् । एवं मन्दफलेन मन्दस्फुटः शीघ्रफलेन स्फुटः स्यात् ।। १५-१७ ।।
- इदानीं मन्दस्फुटं मध्यमं प्रकल्प्य शीघ्रफलं यत् साध्यते तदुपपत्तिमाह --
मध्यो हि मन्दप्रतिमण्डले स्वे मन्दस्फुटो द्राक्प्रतिमण्डले च ।
भ्रमत्यतश्चञ्चलकर्मणीह मन्दस्फुटो मध्यखगः प्रकल्प्यः ॥१८॥।
वा० भा०-मन्दकर्मपूर्वक शीघ्रकर्मेत्येतत् स्पष्टार्थम्। १८ ।
इदानीमुच्चोपपत्तिमाह
|
भ्रमन् ग्रहः स्वे प्रतिमण्डले नृभिः स यत्र क१ावलये विलोक्यते । |
वा० भा०-उच्चदेशात् क्रमेण चलितस्य फलप्रवृत्तिद्रूश्यते । अतस्तुङ्ग कल्पितम् । शेषं स्पष्टम् । मध्यगतिवासनायां च सविस्तरमुक्तम् ॥ १९-२१ ॥
इदानी
|
उच्चस्थिती व्योमचरः सुद्रे नीचस्थितः स्यक्ठेि ध'ि! |
वा० भा०-स्पष्टम् ॥ ११ !
इदानीमन्यद्वान्कुं प्रकारान्तरमाह- e
|
उत्ता मयैषा प्रतिवृत्तभङ्गया युक्तिः पृथक् श्रोतुरसंभ्रमार्थम् । |
वा० भा०- इह किल स्पष्टीकरणयुक्तिः प्रतिवृत्तभङ्गया मयोक्ता । अथ तामेव नीचो
च्चवृत्तभञ्ज्ञया वच्मि ॥ २३ ॥
१. नीचोच्चवृत्तस्य च वच्मि मूय इति पाठान्तरम् ।
