युवां वै ब्रह्मणादिष्टौ प्रजासर्गे यदा ततः॥
सन्नियम्येन्द्रियग्रामं तेपाथे परमं तपः ॥ ३३ ॥
युवामिति ॥ प्रजासर्गे ब्रह्मणा आदिष्टौ तदा ततस्तदनन्तरमेव
क्वचिद्देशविशेषे सन्नियम्येन्द्रियग्रामं ततः प्रभृति सम्बन्धमकृत्वा
परमं तपस्तेपाथे, सर्वेन्द्रियनिरोधेन सर्वाहारपरिवर्जनेन
वाव्यादिनिरोधे विहिते शरीरे सन्तापजननात्तपो भवति ।
परममुत्कष्टं भगवद्विषयकत्वात् ॥ ३३ ॥
एवं तस्मिञ्जन्मनि कार्यमुक्तम् । तस्य तपसः प्रकारमाह--
वर्षवातातपहिमघर्मकालगुणाननु ॥
सहमानौ श्वासरोधविनिधूतमनोमलौ ॥३४॥
वर्षवातेति ॥ वर्षवातयोः सहनं प्रावृट्काले अनावृतदेशे
अन्तरिक्षे स्थित्वा, आतपसहनं पञ्चाग्निप्रकारेण, हिमसहनं
जलवासादिना । धर्मः कालान्तरीयोऽपि । कालगुणा अन्येऽपि
शीतादयः साधारणाः । तेषामप्रतीकारेण स्थितिरेव सहनम् ।
उभावपि सहमानौ ॥ ३४॥
नन्वेकस्तपःकरोत्यपरस्तत्सेवामिति, तादृशयोर्भगवत्सेवामाह-
शीर्णपर्णानिलाहारावुपशान्तेन चेतसा ॥
मत्तः कामान भीप्सन्तौ मदाराधनमीहतुः ॥ ३५ ॥
शीर्णेति ॥ कियत्कालतपसा चित्ते शुद्ध भगवत्सेवैव
कार्या, नान्यथेति ज्ञात्वा तपः कुर्वाणावेव परिचर्यां कृतावन्तौ
सर्वथा आहाराभावे बहिस्संवेदनाभावे च उभयोः परिचर्या न
भवतीति यादृशेन तपसा परिचर्यां कृतवन्तौ स विशेष उच्यते ॥
शीर्णानि पर्णानि, अनिलो वायुश्च आहारो ययोः ।
परमोपशान्तिः शुद्धसात्त्विकगुणाविर्भावः । स एवोपशमः । सोऽपि
