तथापि नवधा वैलक्षण्यस्य वक्तव्यत्वान्नवविशेषणान्युक्तानि ।
तादृशमिदमेव रूपम् । नवविधानां प्राणिनां स्वदोषेणैव
नवविधत्वप्रतीतिः। यथा भ्रमरिकादृष्टया गृहीता भूमिरपि भ्रान्तेव
दृश्यते । तदपि तस्यैव दृष्ट्या । एवमत्रापि ब्रह्मविदां दृष्ट्या
भगवान् वर्णितगुण एव । अन्यथा तदभिव्यक्त्यर्थं प्रयत्नं न कुर्युः
ब्रह्मादयोऽपि पश्चादुत्पन्नं न नमस्कुर्युः, सायुज्यं चाऽत्र
नप्राप्नुयुरेतज्ज्ञानेन च सर्वज्ञान भवेयुरेतन्निष्ठाश्च निर्गुणा न
भवेयुरेतद्भजनेन च सर्वविकाररहिता न भवेयुः, सर्वेषु पदार्थेष्वेतं
च न पश्येयुरेतज्ज्ञानेन च प्रपञ्चो न निवर्तेत । एतत्कृपया च
ब्रह्मनिष्ठा न भवेयुः । अतोऽयमेतादृश एव । नन्वेतत् सर्वं
सर्वज्ञान्युपास्यत्वे भगवतः सम्भवति । न त्विदानीमेवाऽऽविर्भूतस्य
तथात्वं वक्तुं शक्यत इत्याशङ्क्याह ॥ स त्वमिति ॥ यदेतादृशं
तत् त्वमेव । तत्र हेतुः ॥ विष्णुरिति ॥ विष्णुर्हि पूर्वोक्तमकारेण
सर्वोपास्यः । स एव सर्वेषामधिदेवः । स एवाविर्भूत इति
ब्रह्मवाक्यादवसीयते । नन्वेवमप्यंशावतारः स्यात्, ततश्च
मूलत्वाभावादुक्तं सर्वं बाधितमित्यत आह ॥ साक्षादिति ॥
ननु वाक्यं गौणमपि भवति, स्तुतिपरमपि भवति । तस्मात्
कथं निर्णयः ? इतिचेत् तत्राह ।। अध्यात्मदीप इति ॥ अध्यात्मं
मदन्तःकरणं वस्तुतो जडं मुग्धं सर्वशास्त्रविहीनम्।
तचेदेवंप्रकाशयुक्तं त्वत्सान्निध्यात् तदेवास्य
कारणमित्यवसीयते।आधिदैविकस्यैवाध्यात्मप्रकाशजनकत्वात् ।
अतो मदनुभवेनापि भवानुक्तरूप एव । कार्यं चाव्यभिचारिलिङ्गम् ॥ २४॥
एवमाधिदैविकरूपं निरूप्याध्यात्मिकं रूपं निरूपयति-
नष्टे लोके द्विपरार्द्धावसाने
महाभूतेष्वादिभूतं गतेषु ॥
