पुटमेतत् सुपुष्टितम्
482
[बालकाण्डः
निमिवंशवर्णनम्
निहत्य तं मुनिश्रेष्ठ ! सुधन्वानं नराधिपम् ।
साङ्काश्ये भ्रातरं वीरमभ्यषिञ्चम् कुशध्वजम् ॥ १९ ॥
कनीयानेष मे भ्राता अहं ज्येष्ठो महामुने !
ददामि परमप्रीतो वध्वौ ते मुनिपुङ्गव ! ॥ २० ॥
सीतां रामाय, भद्रं ते, [१]ऊर्मिळां लक्ष्मणाय च ॥ २१ ॥
ऊर्मिलामिति । योनिजां निजपुत्रीमित्यर्थः ॥ २१ ॥
वीर्यशुल्कां मम सुतां सीतां सुरसुतोपमाम् ।
[२]द्वितीयामूर्मिलां चैव त्रिर्ददामि न संशयः ॥ २२ ॥
त्रिर्ददामीति । उक्तार्थमितिशेषः । 'त्रिषत्या हि देवाः' इति न्यायादित्याशयः ॥ २२ ॥
[३]रामलक्ष्मणयो राजन् ! गोदानं कारयस्व ह ।
पितृकार्यं च, भद्रं ते, ततो वैवाहिकं कुरु ॥ २३ ॥
[४]गोदानमिति कर्मनाम । गावो रोमाणि, दोःपन्मूलगान्यपि, यत्र दीयन्ते खण्ड्यन्ते तदेतत् गोदानम्, समावर्तनकर्मेति यावत् । वैवाहिकं-पितृकार्यं नान्दीश्राद्धम् ॥ २३ ॥
- ↑ यद्यपि रामेणैव धनुर्भङ्गः कृतः, तथापि तादृशशक्तेः लक्ष्मणेऽपि दर्शनात् तद्द्वीर्यभेवोर्मिलाया अपि शुल्कमित्यर्थः । हे मुनिपुङ्गव-ते वध्वौ परमप्रीतो ददामीत्यन्वयः ।
एतदेव विवृणोति उत्तरार्धेन । - ↑ एतदनन्तरं ' ददामि परमप्रीतो वध्वो ते रघुनन्दन ' इत्यधिकं कचित्- ङ.
- ↑ एवं वसिष्ठं प्रत्युक्ता ततः दशरथं प्रत्याह-रामेत्यादि ।
- ↑ गोदानं नाम विवाहपूर्वसमनियत किञ्चित्कर्म । गावः – केशाः दोः पादमूल रोमाणि च यत्र खण्ड्यन्ते तत् गोदानं नाम समावर्तनाख्यं कर्मेत्याहुः- गो.
