अथ अष्टाविंशः सर्गः
[अस्त्रसंहारग्रहणम् ]
प्रतिगृह्य ततोऽस्त्राणि प्रहृष्टवदनश्शुचिः ।
गच्छन्नेव च काकुत्स्थो विश्वामित्रमथाब्रवीत् ॥ १ ॥
अथावगतप्रयोगास्त्राणां उपसंहारापरिज्ञाने पुनः प्रयोगानर्हत्वेनाप्राप्तप्रायत्वात् परमचतुरेण रामेणावगतास्त्रोपसंहारे च पृष्टे तमुपदिश्य तच्चातुरीस्वावगतसर्वास्त्रपात्रत्वायान्यानपि दिव्यास्त्राण्यसङ्कोचोपचारेण-सर्वास्त्रविदुषे रामायोपदिशति । प्रतिगृह्येत्यादि ॥ १ ॥
गृहीतास्त्रोऽस्मि भगवन् ! दुराधर्षः सुरासुरैः ।
अस्त्राणां त्वहमिच्छामि संहारं मुनिपुङ्गव ! ॥ २ ॥
गृहीतास्त्रोऽस्मीति। गृहीतास्त्रप्रयोगमार्गोऽस्मीत्यर्थः ॥ २ ॥
एवं ब्रुवति काकुत्स्थे विश्वामित्रो महायशाः ।
संहारं व्याजहाराथ धृतिमान् सुव्रतश्शुचिः ॥ ३ ॥
संहारमिति। तत्तदस्त्रमूलमन्त्रवर्तितत्तत्संहारमार्गमित्यर्थः ॥ ३ ॥
[१]सत्यवन्तं सत्यकीर्तिं धृष्टं रभसमेव च ।
प्रतिहारतरं नाम पराङ्मुखमवाङ्मुखम् ॥ ४ ॥
अथ उपदिष्टास्त्रसंहारमार्गेपिदेशानन्तरं धृतिमत्त्वादिगुणक ऋषिः सत्यवदादीन्यन्यान्यपि ददाति-सत्यवन्तमित्यादि । ददामीति सर्वत्रान्वयः ॥ ४ ॥
लक्षाक्षविषमौ चैव दृढनाभसुनाभकौ ।
दशाक्षशतवक्रौ च दशशीर्षशतोदरौ ॥ ५ ॥
- ↑ सत्यवदादीन्युपसंहाराणां नामानि । सत्यवन्तमित्यादि सप्तश्लोक्येकान्वया ॥ -गो.
