[१]उपसन्दिष्ट इति त्रिपदम्, उपदिष्टोऽयं ऋतु: यथावत् समाप्यतामिति योजना । 'व्यवहिताश्च' इति व्यवहितप्रयोग उपसर्गस्य ॥ २१ ॥
इत्युक्त्वा नृपशार्दूलः सचिवान् समुपस्थितान् ।
विसर्जयित्वा स्वं वेश्म प्रविवेश महाद्युतिः ॥ २२ ॥
ततस्स गत्वा ताः पत्नीः नरेन्द्रो हृदयप्रियाः ।
उवाच दीक्षां विशत यक्ष्येऽहं सुतकारणात् ॥ २३ ॥
ताः पत्नीः-स्ववेश्मगताः पत्नीरित्यर्थः । 'पत्युर्नो यज्ञसंयोगे' इति-नकारोऽन्तादेशः । दीक्षां विशतेति । दीक्षाविषयकदृढबुद्धिं संगच्छध्वमिति यावत् ॥ २३ ॥
तासां तेनातिकान्तेन वचनेन सुवर्चसा ।
मुखपद्मान्यशोभन्त पद्मानीव हिमात्यये ॥ २४ ॥
इत्यार्षे श्रीमद्रामायणे बालकाण्डे अष्टमः सर्गः
अतिकान्तेन–अत्यन्तमिष्टेन । वर्चो दीप्तिः-सुप्रकाशेन सुशो-भनेनेत्यर्थः । अर्धाधिकचतुर्विंशतिः ॥ २४ ॥
इति श्रीमद्रामायणामृतकतकटीकायां बालकाण्डे अष्टमः सर्गः
अथ नवमः सर्गः
[सुमन्त्रेण दशरथाय सनत्कुमारवचसो निवेदनम् ]
