कल्याणे नक्षत्र इति । शुभकाल इति यावत् । जात इति । जनित इति यावत् येनेति । बहुगुणशुभकालजन्मप्राबल्येनेति यावत् ॥ ४० ॥
अमोघं बत मे [१]क्षान्तं पुरुषे पुष्करेक्षणे ।
येयमिक्ष्वाकुराज्यश्रीः पुत्र ! त्वां संश्रयिष्यति ॥ ४१ ॥
पुष्करेक्षणे पुरुषे यत् क्षान्तं-क्षमाप्रधानं तपोऽनुष्ठितं, तत् अमोघं बत-सफलं जायते किल । बतेति हर्षे ॥ ४१ ॥
इत्येवमुक्तो मात्रेदं रामो भ्रातरमब्रवीत् ।
प्राञ्जलिं प्रह्णमासीनं अभिवीक्ष्य स्मयन्निव ॥ ४२ ॥
[२]रामः स्वप्रयोजनं लक्ष्मणाय साधारणीकरोति-इत्येवमुक्त इति । इवशब्द इह सर्वत्र एवार्थे ॥ ४२ ॥
लक्ष्मणेमां मया सार्धं प्रशाधि त्वं वसुन्धराम् ।
द्वितीयं मेऽन्तरात्मानं त्वामियं श्रीरुपस्थिता ॥ ४३ ॥
प्रशाधीति । शाभावस्यासिध्या धित्वम् । अन्तरात्मा-प्राणः ॥
सौमित्रे ! भुङ्क्ष्व भोगांस्त्वं इष्टान् राज्यफलानि च ।
जीवितं च हि राज्यं च त्वदर्थमभिकामये ॥ ४४ ॥
भोगाः-विषयभोगाः, राज्यफलं-अर्थो धर्मश्च तच्च प्राप्नुहि । त्वदर्थमिति । न स्वप्रयोजनाय ॥ ४४ ॥
