[१]यत्र भागीरथीं गङ्गां यमुनाऽभिप्रवर्तते
जग्मुस्तं देशमुद्दिश्य विगाह्य सुमहद्वनम् ॥ २ ॥
गङ्गामभि यमुना प्रवर्तत इति योजना तं देशमिति । प्रयागदेशमित्यर्थः ॥ २ ॥
ते भूमिभागान् विविधान् देशांश्चापि मनोरमान् ।
अदृष्टपूर्वान् पश्यन्तः तत्र तत्र यशखिनः ॥ ३ ॥
[२]यथा [३]क्षेमेण [४]गच्छन्तः संपश्यन् विविधान् द्रुमान् भूमिभागाः-भूमिप्रदेशाः । यथा-यथासुखं, जनानुयानशङ्काभावात् उपविश्योत्थाय च शनैः स्वेच्छानुरोधेन क्षमेण-प्रकृत्यादिभ्यः, इति तृतीया, निर्दुःख गच्छन्तस्ते संपश्यन्-समपश्यन्निति यावत् ॥ ३ ॥
[५]निवृत्तमात्रे दिवसे रामः सौमित्रिमब्रवीत् ॥ ४ ॥
प्रयागमभितः पश्य, सौमित्रे ! धूममुन्नतम् ।
अग्नेर्भगवतः क्रेतुं मन्ये सन्निहितो मुनिः ॥ ५ ॥
निवृत्तमात्र इति । अर्धमण्डलकालमात्र इत्यर्थः । भगवतः अग्नेः क्रेतुं-धूमं पश्य । यदेवं अतः-अत्र मुनिस्सन्निहित इति मन्ये ॥ ५ ॥
