पुटमेतत् सुपुष्टितम्
486
[अयोध्याकाण्डः
गङ्गातरणम्
वैखानसाः-फलमूलाशिनो वानप्रस्था ऋषयः । व्रतं आदिष्टवान्-अङ्गीकृतवान् । सहायं-उक्तरूपगङ्गातरणादिक्कत्यसहायभूतम् ॥ ७१ ॥
अप्रमत्तो बले कोशे दुर्गे जनपदे तथा ।
भवेथाः, गुह ! राज्यं ते दुरारक्षतमं मतम् ॥ ७२ ॥
दुःखेन आरक्षा रक्षणं यस्य तत्तथा अतिशयेन दुरारक्षं दुरारक्षतमम् ॥ ७२ ॥
ततस्तं [४]समनुज्ञाय गुहमिक्ष्वाकुनन्दनः ।
जगाम तूर्णमव्यग्रः सभार्यः सहलक्ष्मणः ॥ ७३ ॥
स तु दृष्ट्वा नदीतीरे नावमिक्ष्वाकुनन्दनः ।
तितीर्षुः शीघ्रगां गङ्गां इदं [५]लक्ष्मणमब्रवीत् ॥ ७४ ॥
आरोह त्वं, नरव्याघ्र ! स्थितां नावमिमां शनैः ।
सीताञ्चारोपयान्वक्षं परिगृह्य [६]मनस्विनीम् ॥ ७५ ॥
स भ्रातुः शासनं श्रुत्वा सर्वमप्रतिकूलयन् ।
आरोप्य मैथिलीं पूर्वं आरुरोहा [७]त्मवांस्ततः ॥ ७६ ॥
- ↑ अत्र–ननु रामेण वानप्रस्थाश्रमस्वीकारे पुनरन्ते कथं गार्हस्थ्ये प्रतिनिवृत्तिः, यदि चेदानीं वानप्रस्थाश्रमो न स्वीकृतः तदा तद्धर्मानुष्ठानं जटाधारणादिकं गृहस्थस्य विरुद्धं स्यात्–इत्याशंक्य गोविन्दराजैः- पितृनियोगाधीनसाङ्कल्पिकव्रतविशेषस्यास्य युधिष्ठिर-सन्नयासादिवन्न दोषत्वम् । तथोक्तं मनुना 'सम्यक्संकल्पजः कामः धर्ममूलमिदं स्मृतम् इति-इति समाहितम्
- ↑ आस्थाय-ङ.
- ↑ सखायं-ङ.
- ↑ समनुज्ञाप्य-च.
- ↑ वचन-च.
- ↑ मनस्विनीमिति निन्दायां मतुप्, भीरुमिति यावत् । पूर्वारोहणे असौ बिभीयात् इति भावः-गो.
- ↑ पूर्वं मनस्विनीमित्युक्तं, इदानीमात्मवानित्युक्तम् । उभाभ्यां आरोपणे दोषशङ्काराहित्यमुक्तम्-गो.
