रामस्य संप्रियत्वं-समेताभिषेकप्रीतिकत्वं कर्तव्यामिति । आत्मनः श्रेयसे प्रजानां श्रेयसे च प्रियेण प्राप्तकालेन स्वीयेन च बुबुधे-गुरुर्व्यत्ययात् ; चिन्तयामि । एवमुक्त्वा धर्मात्मा नृपो भक्त्या-रामगतस्नेहेन मन्त्रिणः त्वरितवान् ॥ ४२-४४ ॥
नानानगरवास्तव्यान् पृथग्जानपदानपि ।
समानिनाय [१]मेदिन्याः प्रधानान् पृथिवीपतीन् ॥ ४५ ॥
त्वरयित्वा च आसन्नान् नानानगरवास्तव्यादीन् समानिनाय-आनाययामास ॥ ४५ ॥
[२]तान् वेश्मनानाभरणैर्यथाहं प्रतिपूजितान् ।
ददर्शालंकृतो राजा प्रजापतिरिव प्रजाः ॥ ४६ ॥
न तु केकयराजानं जनकं वा नराधिपः ।
त्वरया चानयामास पश्चात्तौ श्रोष्यतः प्रियम् ॥ ४७ ॥
वेश्मनानाभरणैरिति । तद्दानैः इत्यर्थः । केकयादेरानयनाभावहेतुः -त्वरयेति ॥ ४६-४७ ॥
अथोपविष्टे नृपतौ तस्मिन् परबलार्दने ।
ततः प्रविविशुः शेषा राजानो लोकसंमताः ॥ ४८ ॥
शेषा इति । केकयजनकव्यतिरिक्ता आसन्ना इत्यर्थः ॥ ४८ ॥
अथ राजवितीर्णेषु विविधेष्वासनेषु च ।
राजानमेवाभिमुखा निषेदुर्नियता नृपाः ॥ ४९ ॥
[३]नियताः-नियतदेशाधिपत्याः ॥ ४९ ॥
