464
[अयोध्याकाण्डः
गुहसमागमः
भुजाभ्यां [१]साधु [२]पीनाभ्यां पीडयन् वाक्यमब्रवीत् ॥
दिष्ट्या त्वां, गुह ! पश्यामि ह्यरोगं सह बान्धवैः ।
अपि ते कुशलं राष्ट्रे मित्रेषु च [३]वनेषु च ॥ ४३ ॥
वनेषु च ते कुशलं इति प्रश्नः तस्याटविकत्वात् ॥ ४३ ॥
[४]यत्त्विदं भवता किश्चित् प्रीत्या समुपकल्पितम् ।
सर्वं तदनुजानामि [५]न हि वर्ते प्रतिग्रहे ॥ ४४ ॥
कुशचीराजिनधरं फलमूलाशिनं च माम् ।
विद्धि प्रणिहितं धर्मे तापसं वनगोचरम् ॥ ४५ ॥
धर्मे प्रणिहितमिति । पितृवाक्यपरिपालनलक्षणे धर्मे सावधानम् ॥
अश्वानां खादनेनाहं अर्थी नान्येन केन चित् ।
एतावताऽत्रभवता भविष्यामि सुपूजितः ॥ ४६ ॥
एते हि दयिता राज्ञः पितुर्दशरथस्य मे ।
एतैस्सु [६]विहितैरश्वैः भविष्याम्यहमर्चितः ॥ ४७ ॥
एते हीति । अश्वा इति यावत् ॥ ४७ ॥
[७]अश्वानां प्रतिपानं च खादनं चैव सोऽन्वशात् ।
गुहस्तत्रैव पुरुषान् त्वरितं दीयतामिति ॥ ४८ ॥
- ↑ साधु पीडयन्-सम्यक् आलिङ्गन् ।
- ↑ वृत्ताभ्यां-च.
- ↑ वनेषु-ङ.
- ↑ यद्विधं-ङ.
- ↑ प्रतिग्रहे नेदानीं ममाधिकार इति भावः । तदेव विवृणोति-कुशचीरेत्यादि ।
- ↑ सुखितैः-ङ.
- ↑ एतद्व्याख्यानरीत्या इदं पूर्वार्धमपि रामसम्बन्धि। अत एवोत्तरार्धे क्रियापदाभावात् 'आदिदेशेति शेषः' इति व्याख्यायि ।
