पुटमेतत् सुपुष्टितम्
442
[अयोध्याकाण्डः
पौरनिवृत्तिः
धिगस्तु खलु निद्रां तां ययाऽपहृतचेतसः ।
नाद्य [१]पश्यामहे रामं पृथुरस्कं महाभुजम् ॥ ४ ॥
पश्यामह इति । पश्याम इति यावत् ॥ ४ ॥
कथं रामो महाबाहुः स तथाऽवितथक्रियः ।
भक्तं जनमभित्यज्य प्रवासं [२]तापसो गतः ॥ ५ ॥
तथा-प्रसिद्धा अवितथा-अमोघा क्रिया यस्य स तथा ॥ ५ ॥
यो नस्सदा पालयति पिता पुत्रानिवौरसान् ।
कथं रघूणां स [३]श्रेष्ठः त्यक्त्वा नो विपिनं गतः ॥ ६ ॥
[४]इहैव निधनं यामो महाप्रस्थानमेव वा
रामेण रहितानां [५]हि किमर्थं जीवितं [६]हि नः ॥ ७ ॥
[७]सन्ति शुष्कानि काष्ठानि प्रभूतानि महान्ति च
तैः प्रज्वालय चितां सर्वे प्रविशामोऽथ पावकम् ॥ ८ ॥
[८]किं वक्ष्यामो महाबाहुः अनसूयः प्रियंवदः ।
नीतः स राघवोऽस्माभिः इति वक्तुं कथं क्षमम् ॥ ९ ॥
- ↑ तङार्षः ; हे इति सम्बोधनं वा परस्परम्- ति.
- ↑ राघवो-ङ.
- ↑ ज्येष्ठः-ङ.
- ↑ निधनं प्रायोपवेशेन । महाप्रस्थानं विना रामं न प्रतिनिवर्तितव्यमिति संकल्पपूर्वकं रामान्वेषणाय गमनम्, पुनरावृत्तिरहितप्रस्थानं वा ।
- ↑ नः-च.
- ↑ हितम् च.
- ↑ प्रायोपवेशेन मरणे तु न झटिति प्राणवियोगः स्यात्, तावत्पर्यन्तं तु रामविरहः दुस्सहः । अतः अग्निमेव प्रविशामेत्याहुः ।
- ↑ रामवृत्तान्तं पृच्छन्तं जनं प्रति अस्माभिः राघवो वनं नीत इति वक्तुं कथं क्षमम्। अन्यद्वा किं वक्ष्यामः-ती एतद्व्याख्याने अनन्तर श्लोकोऽपि स्वरसः ॥ उत्तरसर्गषष्ठश्लोकोऽप्यत्रानुकूलः।
