प्रभूतः यवसः-घासः येषां ते तथा तथा । प्रत्यनन्तरः-प्रत्यासन्नो बभूव ॥ १२ ॥
उपास्य तु शिवां संध्यां दृष्ट्वा रात्रिमुपास्थिताम् !
रामस्य [१]शयनं चक्रे सूतः सौमित्रिणा सह ॥ १३ ॥
शयनं-शयनस्थलं, चक्रे-शर्करापांसूत्क्षेपणादिद्वारेण ॥ १३ ॥
तां शय्यां तमसातीरे वीक्ष्य वृक्षदलैः कृताम् ।
रामः सौमित्रिणा सार्धं सभार्यः संविवेश ह ॥ १४ ॥
सभार्यं संप्रसुप्तं तं [२] भ्रातरं वीक्ष्य लक्ष्मणः ।
कथयामास सूताय रामस्य विविधान् गुणान् ॥ १५ ॥
गुणान् कथयामासेति । जागरणप्रयोजनशेषतयेति शेषः ॥ १५ ॥
[३]जाग्रतो ह्येव तां रात्रिं सौमित्रेरुदितो रविः ।
सूतस्य तमसातीरे रामस्य ब्रुवतो गुणान् ॥ १६ ॥
तां रात्रिमिति । अत्यन्तसंयोगे द्वितीया । उदितो रविरिति । अरुणोदयकालो जात इत्यर्थः ॥ १६ ॥
गोकुलाकुलतीरायास्तमसाया विदूरतः [४]विदूरतः ।
अवसत्तत्र तां रात्रिं रामः प्रकृतिभिस्सह ॥ १७ ॥
गोकुलैराकुलं तीरं यस्यास्सा तथा । विदूर इति । द्विजगणसंवेशदेशापेक्षयाऽतिविप्रकृष्टस्थले, अतिसन्धाय गमनसौकर्यार्थमितिशेषः ॥ १७ ॥
