पुटमेतत् सुपुष्टितम्
396
[अयोध्याकाण्डः
वनप्रस्थानम्
रुदिताश्रुपरिद्यूनं-[३]विजिगीषाशून्यं, 'दिवोऽविजिगीषायां' इति निष्ठातस्य नत्वम् ॥ ३४ ॥
सुस्राव[४]नयनैस्त्रीणां अस्त्रमायाससम्भवम् ।
मीनसंक्षोभचलितैः सलिलं पङ्कजैरिव ॥ ३५ ॥
नयनैरिति । प्रमुक्तमिति शेषः । अस्रं-अश्रु । आयासः-खेदः । मीनानां परस्परसंक्षोभेन चलितैः-चलितेभ्यः पङ्कजेभ्यः सलिलमिवेत्यभूतोपमा । कादाचित्कवर्षवशसम्भृतोदकपद्मसम्भवात् सिद्धोपमा वा ॥ ३५ ॥
दृष्ट्वा तु नृपतिः श्रीमान् [५]एकचित्तगतं पुरम् ।
निपपातैव दुःखेन हतमूल इव द्रुमः ॥ ३६ ॥
एकचित्ततां गतं तथा । स्वेनेति शेषः ॥ ३६॥
ततो हलहलाशब्दो जज्ञे रामस्य पृष्ठतः ।
नराणां प्रेक्ष्य राजानं सीदन्तं भृशदुःखितम् ॥ ३७ ॥
- ↑ रुदिताश्रुपरिद्यूनं-अनुत्साहवत्-ति.
- ↑ क्लिन्नं-ङ.
- ↑ दिवुक्रीडाविजिगीषाव्यवहारद्युतिस्तुति-मोदमदस्वप्नकान्तिगतिषु इति धातुः । एतदर्थकधातोः क्तप्रत्यये द्यूतमिति रूपम् । परन्तु तत् विजिगीषारूपार्थे मात्रम् । इतरथा तु द्यूनं इति भवति । उपसर्गाणामनेकार्थत्वात्परिम्लानमिति वा प्रकृते अर्थः ।
- ↑ नयनैः-नयनेभ्यः-गो.
- ↑ रामैकचित्ततां गतमिति वा ।
