गुणान्-धर्मान् श्वः प्रस्थाने सति कः प्रदास्यति । [१]प्रत्युत केवल- मसत्यदोष एवावशिष्यते । अतोऽद्यैवापक्रमणं-- इतो गमनं सर्वकामैः- सर्वात्मना उत्कटप्रवृत्तजिगमिषया वृणे ॥ ४० ॥
इयं सराष्ट्रा सजना धनधान्यसमाकुला ।
मया विसृष्टा वसुधा भरताय प्रदीयताम् ॥ ४१ ॥
वनवासकृता बुद्धिर्न च मेऽद्य [२]विलीष्यति ।
तस्मात् मया विसृष्टा वसुधा भरताय प्रदीयतां, अद्यैव मत्सन्नि-धाविति शेषः । अद्य वनवासकृतेति । अद्यैव वनवासे निश्चिता मे बुद्धिः न विलीष्यति । अतः श्वो गमिष्यसीति मा ब्रूहीत्यर्थः ॥ ४१ ॥
[३]यस्तुष्टेन वरो दत्तः कैकेय्यै, वरद ! त्वया ॥ ४२ ॥
दीयतां निखिलेनैव सत्यस्त्वं भव, पार्थिव !
निखिलेनैवेति । अद्यैव मद्वनप्रस्थापनेनेति शेषः । तदा किल निखिलेन-सर्वात्मना सत्यः-सत्यप्रतिज्ञः भविष्यसि । अतोऽद्यैव मां वनं प्रस्थाप्य त्वं सत्यो भव ॥ ४२ ॥
अहं निदेशं भवतो यथोक्तमनुपालयन् ॥ ४३ ॥
चतुर्दशसमा वत्स्ये वने वनचरैः सह ।
मा विमर्शो वसुमती भरताय प्रदीयताम् ॥ ४४ ॥
न हि मे काङ्क्षितं राज्यं सुखमात्मनि वा प्रियम् ।
विमर्शः--भरताय दानविचारः मा स्तु । कथमेवमित्यतः-न हीत्यादि । आत्मनि सुखं-स्वसौख्यमित्यर्थः ॥ ४४ ॥
