लोकविद्विष्टमारब्धं त्वदन्यस्याभिषेचनम् ॥ १० ॥
नोत्सहे सहितुं, वीर ! तत्र [१] मे क्षन्तुमर्हसि ।
यदेवमतो–लोकेत्यादि । ज्येष्ठे श्रेष्ठगुणे जाग्रति कनिष्ठविषयत्वाल्लोकविद्विष्टत्वम् । प्रत्यक्षविरुद्धं शास्त्रविरुद्धं चेत्यर्थः । लोक्यत अनेन तत्त्वमिति लोकः शास्त्रं च । एवञ्च स्वपक्षे लक्ष्मणेन युक्तिरुपदिष्टा वेदितव्या । तत्र मे-तद्विषयकं मम प्रतिवचनापराधमित्यर्थः ॥ १० ॥
येनेयमागता द्वैधं तव बुद्धिर्महामते ॥ ११ ॥
सोऽपि धर्मो मम द्वेष्यो [२]यत्प्रसङ्गाद्विमुह्यसि ।
तदेव प्रतिवचनं वक्ति-येनेत्यादि । यस्य पितृवचनस्य प्रसङ्गात्-धर्मत्वप्रसङ्गान्मुह्यसि, येन च तद्धर्मत्वमोहेनेयं तव बुद्धिः द्वैधं-द्विप्रकारं राज्यग्रहत्तत्त्यागलक्षणद्विप्रकारं गता, "द्वित्र्योश्च धमुञ्' इति प्रकारार्थे धमुञ्, स हि धर्मो मम द्वेष्यः-[३]धर्माभासत्वादनङ्गीकार्य इत्यर्थः ॥ ११ ॥
कथं त्वं कर्मणा शक्तः कैकेयीवशवर्तिनः ॥ १२ ॥
करिष्यसि पितुर्वाक्यमधर्मिष्ठं विगर्हितम् !
[४]आभासत्वमेव प्रतिपादयति-कथमित्यादि । कर्मणा-अचिन्त्य-वैभवस्वक्रियाशक्त्या कर्तुमकर्तुमन्यथाकर्तुं च शक्तः-समर्थस्त्वं कैकेयी-वशवर्तिनः पितुर्वाक्यमुक्तहेतोरेवाधर्मिष्ठं विगर्हितं च कथं करिष्यसि ॥
