पुटमेतत् सुपुष्टितम्
२२ सर्गः]
243
मत्प्रवासे त्वहं हेतुं नान्यं दैवात्समर्थये
कृतान्तस्त्वेवेत्यवधार्यांशमाह-कैकेय्या इत्यादि ॥ १६ ॥
जानासि हि यथा, सौम्य ! न मातृषु ममान्तरम् ।
[३]भूतपूर्वो विशेषो वा तस्या मयि सुतेऽपि वा ॥ १७ ॥
हे सौम्य ! मम तु मातृषु अन्तरं न-प्रतिपत्तिभेदो नं । तथा तस्याः कैकेय्या अपि तत एव सुते भरते मय्यपि वा विशेषो न भूतपूर्वः-नानुभूत इतीममर्थं च जानासि किल । अतो दैवकृतो भावभेद इति निश्चिन्विति शेषः ॥ १७ ॥
सोऽभिषेकनिवृत्यर्थैः प्रवासार्थैश्च दुर्वचैः ।
[४]उग्रैर्वाक्यैरहं तस्या नान्यद्दैवात् समर्थये ॥ १८ ॥
अयमेव निश्चय इत्याह-स इत्यादि । सोऽहमभिषेकनिवृत्ति-प्रयोजनैः प्रवासप्रयोजनैश्च दुर्वचैरुयैर्वाक्यैः तस्या एवं प्रवर्तने दैवादन्यन्न किञ्चिदपि कारणमस्ति इत्यहं समर्थये ॥ १८ ॥
- ↑ हि-यस्मात् कैकेय्या मयि मरतादप्यधिका प्रतिपत्तिः-इष्टत्वाभ्युपगमः प्रसिद्धः तमुपचितव्यवहारानुभवादेव तादृश्यास्तस्या मयीदृशो भावः-अभिप्रायः कथं स्यात् । अथ देवो भरताभिषेकप्रापकः सद्दैवविहितः मद्वनवासप्रापककृतान्तविहितः-दुरदृष्टविहितो यदि न भवेत् । दैवकरणकमेव कैकेय्या भाववैपरीत्यं इत्यत्र सहजभावं स्मारयति-जानासीत्यादि.
- ↑ पीडन इति परदृष्ट्या.
- ↑ भूतपूर्वमिति पाठान्तरम्-गो. ति.
तदा अन्तरमित्यनेनान्वयः । उत्तरात्रापि लिङ्गविपरिणामेनान्वयः - ↑ वाक्यैरिति हेतौ तृतीया । दैवादन्यत् बुद्धिमेदकारणं न समर्थये-गो.
- ↑ अहं पीड्यः यस्य वाक्यस्य तत् मत्पीड्यम्.
- ↑ मत्पीडां-ङ.
