224
[अयोध्याकाण्डः
कौसल्यासान्त्वनम्
ज्ञातित्वाविशेषात् त्वं वाऽस्मिन्विषये कथं विश्वसनीयः ? इति
शङ्काभासमपनयति कौसल्यायाः-अनुरक्त इत्यादि । भावः- आन्तरः अभिप्रायः ॥ १७ ॥
दीप्तमग्निमरण्यं वा यदि रामः प्रवेक्ष्यति ।
प्रविष्टं तत्र मां, देवि ! त्वं पूर्वमवधारय ॥ १८ ॥
हरामि वीर्यादुःखं ते तमः सूर्य इवोदितः ।
देवी पश्यतु मे वीर्यं राघवश्चैव पश्यतु ॥ १९ ॥
[१]हनिष्ये पितरं वृद्धं कैकेय्यासक्त[२][३]मुन्नतम् ।
कृपणं च स्थितं बाल्ये वृद्धभावेन गर्हितम् ॥ २० ॥
कैकेय्यामासक्तः तं, अत एव हेतोरुन्नतं- बालवत्कामो[४]उन्नतचित्तम्, वस्तुतो वृद्धभावेन गर्हितम् । बाल्यादिर्व्याकृतपूर्वः ॥२०॥
एतत्तु वचनं श्रुत्वा लक्ष्मणस्य महात्मनः ।
उवाच रामं कौसल्या रुदती शोकलालसा ॥ २१ ॥
भ्रातुस्ते वदतः पुत्र ! लक्ष्मणस्य श्रुतं त्वया ? ।
यदत्रानन्तरं [५]तत्त्वं कुरुष्व [६]यदि रोचते ॥ २२ ॥
श्रुतमिति । अभिवदनमिति शेषः । यदत्रानन्तरमिति । कार्यमिति शेषः ॥ २२ ॥
- ↑ इदं पद्यं कुत्रचिन्नास्ति-ङ. झ.
- ↑ उन्नत-उच्छ्रितं, प्रवृद्धं अमर्यादमिति यावत् ।
- ↑ मानसं ङ.च. झ.
- ↑ चितचित्तम्-ट.
- ↑ कार्यं-ङ.
- ↑ 'यदि रोचते' इत्यनेन स्वस्यानभिमतिः सूचिता-ति. गो.
